Đưa phát hành trái phiếu Chính phủ thành kênh huy động vốn quan trọng của ngân sách nhà nước

	Thị trường chứng khoán phát triển mạnh mẽ, trở thành kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế
	Phát hành 6.524 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ bảo lãnh trong tháng 8
	Trái phiếu chính phủ: Kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng của ngân sách nhà nước

Công tác huy động vốn TPCP tại thị trường trong nước đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Ảnh: ST

Trung bình mỗi năm phát hành 260.000 tỷ đồng TPCP

Thực hiện chủ trương của Đảng, Quốc hội tại Nghị quyết số 07-NQ/TW, Nghị quyết số 25/2016/QH14; căn cứ dự toán ngân sách nhà nước, kế hoạch vay, trả nợ công hàng năm và kế hoạch phát hành TPCP Bộ Tài chính giao, KBNN đã tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp phát hành TPCP theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo vừa huy động đủ nhu cầu vốn cho ngân sách nhà nước, vừa tái cơ cấu danh mục TPCP theo hướng kéo dài kỳ hạn, giảm lãi suất phát hành nhằm đảm bảo tính an toàn, bền vững, phát triển đa dạng cơ sở nhà đầu tư, giảm dần sự lệ thuộc vào hệ thống ngân hàng thương mại.

Theo báo cáo mới nhất của KBNN, tổng khối lượng phát hành giai đoạn 2016 – 2020 và 9 tháng đầu năm 2021 là 1.563.749 tỷ đồng. Như vậy, trung bình mỗi năm là 260.000 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng cao (trên 80%) trong tổng mức vay hàng năm của ngân sách Trung ương. Từ đó, đưa phát hành TPCP trong nước trở thành một kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng của ngân sách nhà nước, giúp giảm phụ thuộc vào nguồn vốn nước ngoài và góp phần giảm thiểu rủi ro nợ công.

Cũng theo KBNN, công tác phát hành TPCP được gắn kết chặt chẽ với mục tiêu tái cơ cấu danh mục nợ Chính phủ theo chủ trương của Bộ Chính trị và Quốc hội. Theo đó, KBNN đã tập trung phát hành TPCP có kỳ hạn từ 5 năm trở lên (từ năm 2017 đến nay, 100% TPCP phát hành có kỳ hạn từ 5 năm trở lên). Đồng thời, triển khai nghiệp vụ hoán đổi TPCP, từ đó, kéo dài kỳ hạn còn lại bình quân danh mục nợ TPCP, giãn áp lực trả nợ, cắt đỉnh nợ cho ngân sách nhà nước. Thống kê cho thấy, kỳ hạn phát hành TPCP bình quân tăng dần từ 8,71 năm vào năm 2016 lên 13,94 năm vào cuối năm 2020. Qua đó, kéo dài đáng kể kỳ hạn còn lại của danh mục nợ từ 5,98 năm vào năm 2016 lên 8,42 năm vào năm 2020 và 9,07 năm vào cuối tháng 9/2021, cao hơn nhiều so với giai đoạn 2011 – 2015 (giai đoạn 2011 – 2015, kỳ hạn phát hành bình quân là 4,2 năm-6,98 năm, kỳ hạn bình quân danh mục là 1,84 – 4,44 năm), đảm bảo sự bền vững của danh mục nợ, giảm áp lực trả nợ trong ngắn hạn và rủi ro nợ công.

Lãi suất phát hành bình quân TPCP giảm từ mức 6,49%/năm vào năm 2016 xuống mức 2,86%/năm vào năm 2020 và còn 2,26%/năm vào cuối tháng 9/2021, thấp hơn nhiều so với giai đoạn 2011 – 2015 (lãi suất phát hành bình quân TPCP năm 2011 là 12%/năm và năm 2015 là 6,36%/năm), giúp giảm chi phí trả lãi của ngân sách nhà nước hàng năm khoảng 12.000 tỷ đồng so với mức lãi suất phát hành bình quân của năm 2015 và khoảng 31.000 tỷ đồng so với mức lãi suất phát hành bình quân của năm 2011.

KBNN cho biết, việc huy động vốn thông qua phát hành TPCP đã góp phần phát triển thị trường vốn, thị trường TPCP. Cơ cấu nhà đầu tư trên thị trường TPCP được cải thiện một cách căn bản so với giai đoạn trước theo hướng tăng tỷ trọng nắm giữ trái phiếu của các nhà đầu tư dài hạn như Bảo hiểm Xã hội, Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam, các công ty bảo hiểm và quỹ đầu tư tài chính.

KBNN đánh giá, việc giảm đáng kể tỷ trọng của các ngân hàng thương mại đã góp phần giúp thị trường trái phiếu tăng tính cạnh tranh, giảm thiểu tác động của các biến động ngắn hạn trên thị trường tiền tệ. Tỷ lệ nắm giữ TPCP của các nhà đầu tư ngắn hạn như khối các ngân hàng thương mại giảm dần (giai đoạn 2011 – 2015, tỷ lệ nắm giữ TPCP của khối các ngân hàng thương mại là trên 80%; đến năm 2020 chỉ còn 45,2% và hết tháng 9/2021 là 42,2%) đã đáp ứng mục tiêu đề ra tại Nghị quyết số 07-NQ/TW và Nghị quyết số 25/2016/QH14. Hơn nữa, trên thị trường đã có sự tham gia của nhà đầu tư 100% vốn nước ngoài.

Phương thức thực hiện công khai, minh bạch

Hiện nay, KBNN đã tổ chức huy động vốn TPCP đều đặn theo phương thức đấu thầu trên hệ thống giao dịch TPCP của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, tạo sự ổn định, minh bạch của thị trường TPCP. Đồng thời, đa dạng hóa các kỳ hạn phát hành, các sản phẩm trái phiếu cũng như các hình thức phát hành; thực hiện tái cơ cấu danh mục TPCP bằng cách tập trung phát hành trái phiếu kỳ hạn dài, theo lô lớn; thực hiện nghiệp vụ hoán đổi TPCP.

KBNN cũng đã duy trì việc phát hành thường xuyên, liên tục và chủ động điều chỉnh khối lượng phát hành phù hợp với nhu cầu trả nợ gốc đến hạn và tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Đồng thời, chủ động sử dụng ngân quỹ nhà nước tồn cho ngân sách nhà nước vay phù hợp với tình hình thị trường và khả năng ngân quỹ nhà nước nhàn rỗi để vừa đảm bảo đủ nguồn đáp ứng nhu cầu cân đối ngân sách nhà nước, nâng cao hiệu quả vay nợ, vừa bình ổn và phát triển thị trường TPCP.

Hiện, phương thức phát hành chủ yếu là đấu thầu qua Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, đảm bảo công khai, minh bạch. Bên cạnh phương thức đấu thầu đơn giá, năm 2021, KBNN cũng đã triển khai đấu thầu TPCP theo phương thức đa giá nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả huy động vốn trong nước và phát triển thị trường TPCP.

KBNN cũng đã phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị liên quan trong tổ chức điều hành thị trường TPCP, đặc biệt là Ngân hàng Nhà nước trong phối hợp điều hành chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ; công bố công khai kế hoạch, lịch biểu phát hành TPCP và kết quả phát hành ra thị trường; thường xuyên trao đổi, nắm bắt nhu cầu của nhà đầu tư; bám sát tình hình thị trường để quyết định kỳ hạn và khối lượng phát hành hợp lý.

KBNN đánh giá, công tác huy động vốn TPCP tại thị trường trong nước đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Theo đó, đến nay, khối lượng phát hành TPCP tại thị trường trong nước đáp ứng nhu cầu theo dự toán vay của ngân sách Trung ương, của Quốc hội và kế hoạch vay trả nợ công hàng năm được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đảm bảo đủ nguồn trả nợ gốc trong và ngoài nước đúng hạn, kịp thời. Đồng thời, đáp ứng nhu cầu vốn bù đắp bội chi ngân sách Trung ương.