Trái phiếu chính phủ: Kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng của ngân sách nhà nước

	Kho bạc Nhà nước kiến nghị thực hiện kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn đảm bảo hiệu quả
	6 nguyên tắc trong phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2022
	Tuyệt đối không để bị động trong điều hành ngân sách nhà nước

Trung bình mỗi năm đã phát hành khối lượng trái phiếu Chính phủ trị giá 267.000 tỷ đồng. Ảnh: ST

Hơn 1,7 triệu tỷ đồng vốn TPCP đã được huy động

Ông Lưu Hoàng, Cục trưởng Cục Quản lý Ngân quỹ, KBNN cho biết, thực hiện Nghị quyết số 07-NQ/TW, Nghị quyết số 25/2016/QH14; căn cứ dự toán ngân sách nhà nước, kế hoạch vay, trả nợ công hàng năm và kế hoạch phát hành TPCP Bộ Tài chính giao, KBNN đã tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp phát hành TPCP theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo vừa huy động đủ nhu cầu vốn cho ngân sách nhà nước, vừa tái cơ cấu danh mục TPCP theo hướng kéo dài kỳ hạn, giảm lãi suất phát hành nhằm đảm bảo tính an toàn, bền vững, phát triển đa dạng cơ sở nhà đầu tư, giảm dần sự lệ thuộc vào hệ thống ngân hàng thương mại.

Theo thống kê, tổng khối lượng phát hành trái phiếu chính phủ (TPCP) giai đoạn 2015 – 2020 và 6 tháng đầu năm 2021 là hơn 1,7 triệu tỷ đồng. Trong đó, chỉ riêng 6 tháng đầu năm 2021 là 141.493 tỷ đồng. Điều này có nghĩa trung bình mỗi năm đã phát hành khối lượng TPCP trị giá 267.000 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng cao (trên 80%) trong tổng mức vay hàng năm của ngân sách trung ương. Từ đó, đưa phát hành TPCP trong nước trở thành một kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng của ngân sách nhà nước, giúp giảm phụ thuộc vào nguồn vốn nước ngoài và góp phần giảm thiểu rủi ro nợ công.

Theo ông Lưu Hoàng, trong quá trình tổ chức phát hành TPCP, KBNN đã duy trì việc phát hành thường xuyên, liên tục và chủ động điều chỉnh khối lượng phát hành phù hợp với tiến độ trả nợ gốc và giải ngân vốn đầu tư công; đồng thời, chủ động sử dụng tồn ngân quỹ nhà nước cho ngân sách nhà nước vay phù hợp với tình hình thị trường và khả năng ngân quỹ nhà nước nhàn rỗi để vừa đảm bảo đủ nguồn đáp ứng nhu cầu cân đối ngân sách nhà nước, nâng cao hiệu quả vay nợ, vừa bình ổn và phát triển thị trường TPCP. Riêng 6 tháng đầu năm 2021, trong bối cảnh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công chậm, KBNN đã điều hành giảm khối lượng phát hành TPCP, chủ yếu đảm bảo đáp ứng nhu cầu trả nợ gốc đến hạn của ngân sách nhà nước để nâng cao hiệu quả phát hành TPCP và quản lý ngân sách nhà nước.

Đáng chú ý, thực tế cho thấy việc huy động vốn thông qua phát hành TPCP đã góp phần phát triển thị trường vốn, thị trường TPCP. Khối lượng phát hành TPCP giai đoạn 2015 – 2020 và 6 tháng đầu năm 2021 đã góp phần tạo hàng hóa và đóng góp vào sự phát triển của thị trường vốn. Cơ cấu nhà đầu tư trên thị trường TPCP được cải thiện một cách căn bản so với giai đoạn trước theo hướng tăng tỷ trọng nắm giữ trái phiếu của các nhà đầu tư dài hạn như Bảo hiểm Xã hội, Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam, các công ty bảo hiểm và quỹ đầu tư tài chính. Việc giảm đáng kể tỷ trọng của các ngân hàng thương mại góp phần giúp thị trường trái phiếu tăng tính cạnh tranh, giảm thiểu tác động của các biến động ngắn hạn trên thị trường tiền tệ.

Đa dạng sản phẩm TPCP

Theo Cục trưởng Cục Quản lý ngân quỹ, hiện nay, công tác phát hành TPCP phụ thuộc nhiều vào tình hình thị trường trong nước và thế giới. Mặc dù công tác phát hành TPCP thời gian qua đã duy trì ổn định và thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của thị trường TPCP, song so với các nước trong khu vực, quy mô thị trường TPCP vẫn còn nhỏ, mức độ phát triển chưa cao cả về số lượng và mức độ chuyên nghiệp của nhà đầu tư, nên dễ bị ảnh hưởng từ những diễn biến trên thị trường tiền tệ trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, mặc dù tỷ trọng nắm giữ TPCP của các ngân hàng thương mại có giảm, nhưng đây vẫn là các nhà đầu tư giao dịch chủ yếu trên cả thị trường sơ cấp và thứ cấp. Do đó, phản ứng của ngân hàng thương mại trước các biến động ngắn hạn của thị trường cũng tác động mạnh, ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn, dẫn đến việc có thể không huy động được đủ khối lượng theo nhu cầu hoặc phải huy động với chi phí cao.

Từ nay đến cuối năm, KBNN đặt mục tiêu huy động vốn cho ngân sách nhà nước thông qua phát hành TPCP tại thị trường trong nước, đáp ứng các mục tiêu của chiến lược, kế hoạch, chương trình quản lý nợ công trung, dài hạn và kế hoạch vay, trả nợ công hàng năm, đảm bảo việc huy động vốn hiệu quả với chi phí phù hợp, góp phần quản lý nợ công an toàn, bền vững. Đồng thời duy trì kỳ hạn bình quân danh mục TPCP trong khoảng 7,5 – 9 năm, phù hợp với điều kiện cụ thể từng năm. Phát triển thị trường TPCP đồng bộ, toàn diện để thúc đẩy sự phát triển của thị trường vốn trong nước.

Cũng theo ông Lưu Hoàng, KBNN sẽ thực hiện phát hành và quản lý danh mục TPCP chủ động, hiệu quả, đảm bảo đáp ứng nhu cầu vốn của ngân sách nhà nước với cơ cấu, kỳ hạn theo các mục tiêu của chiến lược, chương trình, kế hoạch quản lý nợ công trung, dài hạn và kế hoạch vay, trả nợ công hàng năm. Cùng với đó là điều hành lãi suất phát hành TPCP phù hợp với diễn biến của thị trường. Việc phát hành TPCP sẽ tiếp tục được thực hiện theo phương thức đầu thầu qua Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội để tăng cường hiệu quả và công khai, minh bạch; chỉ thực hiện phương thức phát hành riêng lẻ hoặc bảo lãnh trong trường hợp đặc biệt.

Đặc biệt, thời gian tới, các sản phẩm TPCP sẽ được đa dạng hơn đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư; hình thành các mã TPCP chuẩn với quy mô đủ lớn để thúc đẩy thanh khoản của thị trường TPCP, tăng khả năng huy động vốn cho ngân sách nhà nước và hình thành đường cong lãi suất chuẩn, hỗ trợ phát triển thị trường vốn. Từ đó củng cố cơ sở nhà đầu tư theo hướng tiếp tục cải thiện tỷ trọng đầu tư TPCP của các nhà đầu tư dài hạn.