Doanh nghiệp nhùng nhằng thực hiện niêm yết sau cổ phần hóa

	Phê duyệt phương án cổ phần hóa 2 doanh nghiệp
	Giá trị vốn hóa thị trưởng cổ phiếu niêm yết HNX tăng 3,2%
	Giải thưởng Bình chọn Doanh nghiệp niêm yết 2021

Đã có 862 DNNN CPH thực hiện niêm yết, đăng ký giao dịch trên hai Sở GDCK. Ảnh: ST

Phạt tới 350 triệu đồng do không niêm yết sau CPH

Theo Bộ Tài chính, tính đến ngày 1/3/2020, đã có 862 DNNN CPH thực hiện niêm yết/đăng ký giao dịch trên hai Sở GDCK (DN niêm yết là 322 DN, DN đăng ký giao dịch là 540 DN). Hiện có 759 DNNN CPH chưa thực hiện niêm yết/đăng ký giao dịch.

Theo phân loại của Bộ Tài chính, trong danh sánh 16 bộ, ngành, địa phương có DN chưa niêm yết sau CPH, một số đơn vị có nhiều DN chưa thực hiện quy định này. Cụ thể: TPHCM có 99 DN, chiếm 13%; Hà Nội có 84 DN, chiếm 11,7%; Bộ Xây dựng có 52 DN, chiếm 6,85%; Bộ Công Thương có 44 DN, chiếm 5,8%; Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại DN dẫn đầu danh sách với 147 DN, chiếm gần 20% số DN chưa niêm yết... 46 đơn vị còn lại có 119 DN, chiếm gần 16%.

Bộ Tài chính đã công khai trên trang thông tin điện tử của Bộ danh sách các DNNN CPH chưa thực hiện niêm yết, đăng ký giao dịch để các cổ đông tại DN biết và yêu cầu DN phải tuân thủ đúng quy định pháp luật, đồng thời để các bộ, ngành, địa phương, các tập đoàn, tổng công ty, DNNN với vai trò là đại diện chủ sở hữu phần vốn góp tại các DNNN CPH chỉ đạo người đại diện phần vốn đôn đốc các DN này thực hiện niêm yết, đăng ký giao dịch trên thị trường chứng khoán theo quy định. Đồng thời, chỉ đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) rà soát, công khai trên trang thông tin điện tử của UBCKNN danh sách các DNNN CPH đủ điều kiện công ty đại chúng đã được UBCKNN xác nhận hoàn tất việc đăng ký công ty đại chúng nhưng chưa thực hiện niêm yết, đăng ký giao dịch.

Bên cạnh các giải pháp nhằm thúc đẩy các DNNN CPH thực hiện niêm yết, đăng ký giao dịch tại Sở GDCK như công khai danh sách các DNNN CPH chưa thực hiện niêm yết, đăng ký giao dịch trên trang thông tin điện tử Bộ Tài chính, UBCKNN; tổ chức hội nghị phổ biến quy định về niêm yết, đăng ký giao dịch đối với DNNN CPH..., UBCKNN cũng đã xử phạt, nhắc nhở đối với các DNNN CPH chưa thực hiện niêm yết, đăng ký giao dịch. Theo đó, UBCKNN đã có văn bản gửi 251 DNNN CPH, 13 ngân hàng thương mại cổ phần đã đăng ký công ty đại chúng với UBCKNN để thông báo về hành vi vi phạm quy định niêm yết, đăng ký giao dịch, yêu cầu ký Biên bản vi phạm hành chính để xử phạt theo quy định tại Nghị định số 145/2016/NĐ-CP.

Cần chế tài nghiêm, rõ ràng ngay từ đầu

Đối với các trường hợp không chấp hành ký vào biên bản vi phạm hành chính, UBCKNN có công văn yêu cầu ký biên bản vi phạm, thực hiện niêm yết, đăng ký giao dịch theo quy định hoặc có văn bản mời các DN đến làm việc trực tiếp hoặc thành lập tổ công tác phối hợp với đơn vị liên quan thuộc Bộ thành lập Đoàn kiểm tra trực tiếp tại DN để yêu cầu DN chấp hành việc xử phạt vi phạm hành chính, qua đó nắm bắt thêm tình hình, tiến độ triển khai, nguyên nhân chậm trễ, đề nghị DN có biện pháp xử lý vướng mắc, tồn tại để sớm đưa cổ phiếu vào giao dịch.

Tuy nhiên, việc xử phạt vi phạm hành chính đối với các DN chưa niêm yết, đăng ký giao dịch hiện nay gặp rất nhiều khó khăn do nhiều DN vi phạm tiếp tục báo cáo giải trình vướng mắc trong quá trình thực hiện các thủ tục liên quan về phía DN, không chấp hành việc xử phạt.

Theo báo cáo, giải trình của các DN, việc chậm trễ đưa cổ phiếu vào niêm yết, đăng ký giao dịch chủ yếu xuất phát từ một số nguyên nhân như: DN sau CPH đang trong thời gian thực hiện thoái vốn; DN hoạt động kinh doanh không hiệu quả, thua lỗ, đang mở thủ tục phá sản, đang trong quá trình giải quyết hậu quả sai phạm phát hiện trong thanh tra, kiểm tra của các cơ quan chức năng, không tổ chức được ĐHĐCĐ để xin ý kiến về phương án đưa cổ phiếu lên sàn, thông qua báo cáo tài chính kiểm toán nên không hoàn tất được thủ tục niêm yết, đăng ký giao dịch với Sở GDCK; DN có quy mô nhỏ, ở vùng xâu, vùng xa, việc nhận thức các quy định về niêm yết, đăng ký giao dịch còn hạn chế.

Liên quan đến công tác niêm yết sau CPH, một trong những giải pháp được Bộ Tài chính đề cập đến trong Đề án tái cơ cấu DNNN giai đoạn 2021-2025 là các DN đã CPH thực hiện nghiêm quy định về đăng ký lưu ký, đăng ký giao dịch, đăng ký niêm yết trên thị trường chứng khoán, đồng thời sẽ thí điểm một số DNNN sau CPH đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán khu vực và thế giới.

Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong, niêm yết sau CPH là yêu cầu bắt buộc nhưng lại được thực hiện theo cơ chế tự nguyện, đồng thời chế tài chưa rõ, đây là hai lý do chính dẫn tới vẫn còn nhiều DN chưa niêm yết sau CPH. Bên cạnh đó, có nhiều lý do khác như DN phải làm báo cáo, đòi hỏi được kiểm toán những khoản nợ, do những vấn đề nội bộ DN, hoặc do những vấn đề về mặt tài chính trước CPH chưa được làm rõ...

Nhấn mạnh cần căn cứ vào những lý do cụ thể để có những giải pháp và chế tài riêng cho từng trường hợp, chuyên gia Nguyễn Minh Phong cũng cho rằng, điểm chung cần lưu ý là trách nhiệm của người đứng đầu, cần phải có chế tài rõ ràng và quyết liệt ngay từ đầu. Trong phương án CPH, cần quy trách nhiệm của người đứng đầu triển khai các nội dung CPH, trong đó có quy định về thực hiện niêm yết sau CPH. Đối với những trường hợp không tuân thủ quy định, có thể sử dụng biện pháp hành chính (thực hiện quá trình gây sức ép cho tài chính công của DN hoặc quy trách nhiệm cá nhân để có những khoản phạt dành cho cá nhân người đứng đầu DN chịu trách nhiệm về CPH). Đồng thời, cần thực hiện biện pháp công khai, nêu gương những DN thực hiện tốt việc niêm yết và nhắc nhở, xử phạt nghiêm các DN chậm hoặc không niêm yết theo quy định.