 |
| Bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân. |
Bà đánh giá như thế nào về những đóng góp của ngành Hải quan vào quá trình cải cách tạo thuận lợi thương mại cho DN nói chung cũng như khối kinh tế tư nhân nói riêng?
Trong suốt chặng đường gần 10 năm được phân công theo dõi những lĩnh vực liên quan đến ngành Hải quan, chúng tôi tiếp nhận rất nhiều ý kiến của cộng đồng DN phản ánh về những vấn đề còn bất cập, vướng mắc trong quá trình tương tác với cơ quan Hải quan.
Tuy nhiên, sau đó chúng tôi lại chứng kiến quyết tâm, nỗ lực của ngành Hải quan trong việc tìm ra lời giải cho những bất cập, vướng mắc đó. Điều ghi nhận nhất không phải là các bước tiến thần tốc mà là câu chuyện ý chí của ngành, những nỗ lực ngày đêm để tháo gỡ những bài toán lớn.
Ví dụ, trong câu chuyện cải cách kiểm tra chuyên ngành, chúng tôi đồng hành ngay từ khâu ý tưởng, tham gia nhiều buổi họp, rà soát, tìm tòi những phương án để có thể hiện thực hoá được chỉ đạo của Chính phủ, tìm được phương án nhằm giải quyết những bức xúc của cộng đồng DN.
Trong suốt gần 10 năm qua, tôi chứng kiến những cải thiện mà có thể ở thời điểm cụ thể, DN chưa ghi nhận nhưng sau khoảng một vài năm nhìn lại, phải thừa nhận thực sự nhờ những nỗ lực của ngành Hải quan mà DN đang có trải nghiệm ngày một tốt hơn như hiện tại.
Tất nhiên, do phát triển không ngừng của bối cảnh thương mại, XNK, giao thương hàng hoá trên thế giới và cả trong nước nên câu chuyện cải cách không bao giờ có điểm dừng. Tất cả nỗ lực chưa bao giờ có thể tự mãn như thế đã là đủ. Chúng tôi vẫn nhận được rất nhiều phản ánh, kiến nghị của cộng đồng DN về những khó khăn, vướng mắc nhưng chung quy lại trong trao đổi rất khách quan, cởi mở giữa đơn vị đứng giữa như chúng tôi với cộng đồng DN cho thấy, họ hoàn toàn ghi nhận những nỗ lực tổng thể của ngành Hải quan.
Có ý kiến cho rằng, để hoạt động tạo thuận lợi thương mại đạt được hiệu quả tốt nhất, ngoài nỗ lực từ cơ quan quản lý nhà nước, trách nhiệm và sự hưởng ứng của cộng đồng DN đóng vai trò rất quan trọng. Xin bà chia sẻ quan điểm của mình về vấn đề này?
Chúng tôi đóng vai trò là cầu nối công-tư nên không chỉ quan sát được những bước tiến của ngành Hải quan mà còn quan sát, góp phần cải thiện bước tiến từ phía các DN trong quá trình tham gia vào thúc đẩy phát triển các chính sách.
Trong giai đoạn khoảng trước năm 2016, tiếng nói của các DN, hiệp hội còn khá phân tán, tản mát và cách thức tương tác với các cơ quan nhà nước thường sẽ phàn nàn, kêu ca. Đây là đặc điểm khá nổi bật mà chính các lãnh đạo hiệp hội, DN cũng tự nhìn nhận.
Chúng tôi rất trăn trở cải thiện điều này như thế nào. Hoàn toàn đồng tình là không có bất cứ việc gì, đặc biệt là những câu chuyện liên quan đến đảm bảo mục tiêu chính sách lớn có thể chỉ dựa vào nỗ lực của một bên; phía DN sẽ phải cải thiện rất nhiều. Trong khoảng 3-4 năm, chúng tôi tìm những mô hình diễn đàn, mô hình đối thoại công-tư, làm thế nào để cho phần tiếng nói ở phía DN có tổ chức hơn, gắn kết hơn, có phân tích của các chuyên gia đi kèm. Điều này nhằm giúp DN hiểu thấu được bài toán khó khăn, vướng mắc trong câu chuyện cải cách, tạo thuận lợi thương mại.
Kết quả ban đầu đạt được là khi đưa các DN vào những câu chuyện đối thoại, họ mới chứng kiến được có quá nhiều bài toán khó phải đối mặt, giải quyết; không phải điều ngày hôm nay khó ngày mai đã có thể tháo gỡ ngay mà đó là cả hành trình dài. Khi DN được tham gia vào hành trình đó, họ đã thông cảm cho cơ quan đối tác, không có những khái niệm chỉ ngồi than phiền, kêu ca, trách móc mà bắt đầu sử dụng tư duy của mình để cùng tìm ra những lời giải.
Phải khẳng định, sự phối hợp của DN, vai trò của DN trong câu chuyện tạo thuận lợi thương mại là rất lớn, rất cần thiết, đã và đang có những cải thiện trong phần tổ chức tiếng nói của DN. Tuy nhiên, cải cách, những bước tiến luôn luôn cần những nỗ lực, cải thiện tiếp theo. Trong những đề xuất, kiến nghị, chúng tôi vẫn luôn luôn nêu rằng rất mong muốn có những cơ chế có tính thường xuyên hơn. Ví dụ, Tổng cục Hải quan hiện nay 1 năm có 1 hội nghị đối thoại với DN, có thể có cơ chế để tiếp nhận thường xuyên hơn, những vấn đề nóng không đợi đến 1 năm…
Tất nhiên, ở các cục hải quan đều có những chương trình đối thoại với DN, song khảo sát cho thấy, trong khi có những cục hải quan được DN khen nhiều, rất ấn tượng như Hải quan Quảng Ninh, Hải quan Quảng Nam…, thì cũng vẫn còn những đơn vị khác bị DN phàn nàn. Đó là bởi, trong quá trình đối thoại với DN, có những đơn vị đối thoại chỉ bởi vì được Tổng cục Hải quan giao trách nhiệm nhưng có những đơn vị đối thoại để giải quyết bài toán mà chính họ cũng đang thấy khúc mắc, phải vượt qua. Thời gian tới vẫn cần những nỗ lực hơn nữa cả từ hai phía công-tư, làm được như vậy tin rằng việc tạo thuận lợi thương mại sẽ có hiệu quả cải thiện rõ rệt hơn.
Xin cảm ơn bà!
Thanh Nguyễn (ghi)
