Đi tìm những món nợ thuế chây ỳ của doanh nghiệp bị cưỡng chế - Bài 2: Khó thu hồi hàng nghìn tỷ đồng nợ thuế

Mỗi tháng Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư ban hành hàng chục quyết định cưỡng chế doanh nghiệp nợ thuế. Ảnh: T.H

Hai lần cưỡng chế DN nợ trên 1.500 tỷ đồng

Theo Cục Thuế TPHCM, tổng số tiền thuế nợ tính đến hết ngày 30/9/2023 trên địa bàn TPHCM là 49.993 tỷ đồng. Trong đó, nhóm doanh nghiệp có nợ lớn về các khoản thu từ đất là 12.667 tỷ đồng, nhóm doanh nghiệp bất động sản có nợ lớn về thuế thu nhập doanh nghiệp là 4.212 tỷ đồng. Tiền thuế nợ tính đến 30/9/2023 sau khi loại trừ các trường hợp tăng đột biến là 33.114 tỷ đồng.

Để thu hồi số thuế nợ đọng này cho NSNN, trong năm 2023, Cục Thuế TPHCM đã phối hợp với Cục Hải quan TPHCM áp dụng nhiều biện pháp cưỡng chế nợ thuế.

Đứng đầu danh sách doanh nghiệp nợ thuế lớn bị cưỡng chế dừng làm thủ tục hải quan là Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil (địa chỉ 465-467, Hai Bà Trưng, phường 8, quận 3, TPHCM). Ngày 8/6/2022, theo đề nghị của Cục Thuế TPHCM, Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư, Cục Hải quan TPHCM đã ban hành quyết định cưỡng chế dừng làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil vì nợ thuế trên 680 tỷ đồng. Hơn một năm sau, cũng theo đề nghị của Cục Thuế TPHCM, ngày 20/6/2023, Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư tiếp tục ban hành quyết định cưỡng chế bằng biện pháp dừng làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil, nhưng lúc này số tiền nợ thuế đã tăng lên trên 1.500 tỷ đồng.

Trước khi bị cơ quan Hải quan áp dụng biện pháp cưỡng chế nêu trên, Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil cũng đã bị Cục Thuế TPHCM áp dụng nhiều biện pháp cưỡng chế thuế, như: trích tiền từ tài khoản; ngừng sử dụng hóa đơn; thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Trước đó, ngày 8/9/2023, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, ra Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với bà Mai Thị Hồng Hạnh, sinh năm 1979, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil và Nguyễn Thị Như Phương, sinh năm 1992, Phó Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil cùng về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, quy định tại khoản 3 Điều 219 Bộ luật Hình sự.

Một trường hợp nợ thuế bị cưỡng chế khác cũng có lãnh đạo doanh nghiệp liên quan đến vụ việc bị khởi tố. Ngày 10/10/2023, Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư, Cục Hải quan TPHCM đã ban hành Quyết định cưỡng chế bằng biện pháp dừng làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của Công ty cổ phần Phát triển và Kinh doanh Nhà (số 36 Bùi Thị Xuân, phường Bến Thành, quận 1, TPHCM). Theo quyết định này, lý do Công ty cổ phần Phát triển và Kinh doanh Nhà bị cưỡng chế là có tiền thuế nợ quá 90 ngày kể từ ngày hết thời hạn nộp theo quy định, tổng số tiền thuế bị cưỡng chế gần 114 tỷ đồng.

Theo tìm hiểu của phóng viên, Công ty cổ phần Phát triển và Kinh doanh Nhà tiền thân là Ban quản lý công trình nhà ở, được thành lập từ năm 2006, Công ty này được cổ phần hóa từ năm 2015 theo quyết định của UBND TPHCM.

Mới đây, ngày 16/11/2023, Công ty cổ phần Phát triển và Kinh doanh Nhà đã ra thông báo về việc cơ cấu lại bộ máy tổ chức nhân sự. Theo thông báo này, công ty cho biết, vì lý do nguồn tài chính hiện tại vô cùng khó khăn, công ty không có nguồn thu để chi trả lương cho lãnh đạo, nhân viên, toàn thể lãnh đạo, nhân viên đang làm việc tại công ty, chi nhánh công ty tạm thời nghỉ không hưởng lương để chờ việc từ ngày 26/11/2023 đến khi công ty có thông báo mới.

Cuối tháng 10/2023, ông Đinh Trường Chinh, người từng giữ vai trò Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Phát triển và Kinh doanh Nhà, đã bị Công an TPHCM khởi tố liên quan đến sai phạm đất đai trong vụ Vinafood 2. Sau đó Công ty cổ phần Phát triển và Kinh doanh Nhà cũng ra thông cáo cho biết ông Chinh bị khởi tố liên quan đến thời kỳ làm Chủ tịch Công ty TNHH Thương mại - Quảng cáo - Xây dựng - Địa ốc Việt Hân, không liên quan đến Công ty cổ phần Phát triển và Kinh doanh Nhà.

Ngoài các trường hợp nêu trên, nhiều doanh nghiệp nợ thuế lớn bị cưỡng chế dừng làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, như: Công ty Cổ phần Đức Khải (số 01.01 tầng 01 Block A3, đường D3 Khu tái định cư Phú Mỹ, phường Phú Mỹ, quận 7, TPHCM) nợ thuế trên 523 tỷ đồng; Công ty CP Thương mại Dịch vụ Đầu tư Xây dựng Bách Khoa Việt (số 346 Tân Kỳ Tân Quý, phường Sơn Kỳ, quận Tân Phú, TPHCM) nợ trên 200 tỷ đồng bị cưỡng chế vào năm 2021 và 2023; Công ty Cổ phần Đầu tư Cái Mép (trụ sở tại số 147 đường Ký Con, phường Nguyễn Thái Bình, quận 1, TPHCM), nợ thuế 113,8 tỷ đồng, quá 90 ngày kể từ ngày hết thời hạn nộp theo quy định…

Những khoản nợ kéo dài

Theo Cục Hải quan TPHCM, từ đầu năm 2023 đến nay, hàng trăm trường hợp nợ thuế XNK chây ỳ đã được các chi cục hải quan cửa khẩu và ngoài cửa khẩu áp dụng các biện pháp cưỡng chế, trong đó có nhiều trường hợp nợ phát sinh từ nhiều năm nay.

Ngày 14/11/2023, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 3 (Cục Hải quan TPHCM) đã ban hành quyết định cưỡng chế bằng biện pháp dừng làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của Công ty CP XNK và Dịch vụ Cảng Sài Gòn (địa chỉ 215 – 217 Trần Hưng Đạo, phường Cô Giang, quận 1, TPHCM, mã số thuế: 0302976687). Quyết định cưỡng chế này nhằm thi hành Thông báo số 182/TB-KVIII ngày 8/11/2023 về tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt còn thiếu của Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 3, tổng cộng trên 34,6 tỷ đồng. Quyết định cưỡng chế có hiệu lực 1 năm kể từ ngày 21/11/2023.

Lý do là Công ty CP XNK và Dịch vụ cảng Sài Gòn bị cưỡng chế vì nợ quá hạn số tiền thuế hơn 34,6 tỷ đồng. Số tiền nợ thuế nêu trên phát sinh từ kết luận điều tra của cơ quan Công an. Theo đó, từ năm 1999 đến 2004, Cửa hàng miễn thuế cảng Nhà Rồng thuộc Công ty CP XNK và Dịch vụ cảng Sài Gòn đã có hành vi vi phạm kinh doanh trái phép, bán hàng miễn thuế sai đối tượng, trái với quy định của Nhà nước, bao gồm: 26.790 bao thuốc lá ngoại và 47.558 chai rượu ngoại; 23.107 lon bia, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước.

Tháng 12/2006, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao ban hành Cáo trạng số 13/VKSTC-V1 xác định Cửa hàng miễn thuế cảng Nhà Rồng đã bán hàng ra thị trường sai quy định gây thiệt hại về thuế trên 32,3 tỷ đồng đối với rượu và thuốc lá (chưa tính bia). Tuy nhiên, đến tháng 10/2007, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao ban hành quyết định đình chỉ vụ án hình sự chuyển sang xử phạt hành chính đối với hành vi bán thuốc lá, rượu, bia ngoại nhập miễn thuế ra thị trường do chưa đủ chứng cứ cấu thành vụ án hình sự.

Do hành vi bán hàng miễn thuế vào nội địa sai quy định, nên theo thẩm quyền xử lý, cơ quan Hải quan phải truy thu thuế. Để xử lý vụ việc trên, Cục Hải quan TPHCM đã tổ chức nhiều cuộc họp với các bên có liên quan, đồng thời dựa trên kết quả trưng cầu giám định thuế của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đối với số hàng bán sai đối tượng, đã ban hành quyết định ấn định thuế đối với 3 mặt hàng, gồm: thuốc lá, rượu, bia (gồm cả 23.107 lon bia), tổng cộng hơn 33 tỷ đồng. Sau khi ban hành quyết định ấn định thuế, cơ quan Hải quan nhận được công văn giải trình của doanh nghiệp về số thuế ấn định, đồng thời khiếu nại 2 quyết định ấn định thuế. Tuy nhiên, Cơ quan Hải quan vẫn giữ nguyên quan điểm truy thu hơn 33 tỷ đồng tiền thuế đối với công ty này.

Suốt nhiều năm nay, cơ quan Hải quan đã nhiều lần đôn đốc, gửi giấy nhắc nợ, mời đối chiếu công nợ đến doanh nghiệp nhưng vẫn không có kết quả. Trước đó, ngày 26/12/2022, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 3 đã ban hành quyết định cưỡng chế bằng biện pháp trích tiền từ tài khoản, yêu cầu phong tỏa tài khoản đối với Công ty CP XNK và Dịch vụ cảng Sài Gòn mở tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Sài Gòn Chợ Lớn để thi hành Thông báo số 568/TB-KVIII ngày 28/11/2022 về nộp thuế và các khoản thu khác đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của Chi сục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 3, nhưng đến nay, công ty vẫn chưa thực hiện nghĩa vụ thuế cho nhà nước.

(Bài cuối: Kiến nghị giải pháp cưỡng chế thu hồi nợ thuế hiệu quả)