Chuyện nợ xấu của VPBank

Năm 2018, VPBank đạt lợi nhuận kỷ lục, nhưng vẫn thấp hơn kế hoạch đề ra. Ảnh: ST

Đã đẩy mạnh thu hồi nợ...

Kết thúc năm 2018, tổng thu nhập hoạt động hợp nhất của VPBank đạt hơn 31.000 tỷ đồng, tăng 24,2% so với năm 2017. Lợi nhuận hợp nhất trước thuế đạt gần 9.200 tỷ đồng, tăng hơn 13% so với năm 2017 và cũng là con số cao nhất từ trước tới nay ở ngân hàng này. Tuy nhiên, con số lợi nhuận này vẫn cách kế hoạch được HĐQT đề ra hồi đầu năm 2018 gần 1.600 tỷ đồng. Ngoài ra, cũng trong năm 2018, ngân hàng này đã tăng vốn điều lệ hơn 10.000 tỷ đồng, lên hơn 25.200 tỷ đồng. Không những thế, VPBank còn đạt được một số kết quả tăng trưởng trong kinh doanh như: tổng doanh thu từ phí của ngân hàng đạt hơn 3.818 tỷ đồng, tăng 19% so với năm trước, nhờ đó lãi ròng từ các khoản thu phí đạt 1.612 tỷ đồng, tăng 10%.

Với việc tổng tài sản, vốn chủ sở hữu và dư nợ tín dụng, huy động đều tăng so với năm trước, tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA) và vốn chủ sở hữu (ROE) của VPBank đạt lần lượt là 2,5% và 22,9%. Tỷ lệ thu nhập lãi thuần (NIM) tiếp tục được giữ ở mức cao là 9%. Trong khi đó, hệ số hiệu quả chi phí trên doanh thu (CIR) tiếp tục được cải thiện ở mức 34,2% so với 35,5% năm 2017. Vì vậy, trong năm 2018, VPBank đã nộp hồ sơ lên Ngân hàng Nhà nước đề xuất áp dụng theo tiêu chuẩn Basel II, kỳ vọng sẽ trở thành một trong những ngân hàng đầu tiên tại Việt Nam hoàn tất quá trình chuẩn bị tuân thủ Basel II. Cùng với đó, vào tháng 10/2018, Moody's đã nâng đánh giá tín dụng cơ sở BCA của VPBank lên B1 từ B2, đánh giá xếp hạng rủi ro đối tác và định hạng rủi ro đối tác lên Ba3 từ B1.

Mới đây, trong văn bản giải trình về biến động lợi nhuận sau thuế năm 2018 so với cùng kỳ 2017 của VPBank gửi tới Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM, VPBank cho biết, lợi nhuận sau thuế tăng 914.801 triệu đồng, tăng 14% so với năm trước là do dư nợ tín dụng (bao gồm trái phiếu DN) tăng 17,3%, tổng thu nhập cũng tăng… Ngoài ra, dù nợ xấu tăng nhưng VPBank đã đẩy mạnh công tác mua bán nợ và xử lý thu hồi nợ xấu. Cụ thể, tỷ lệ xóa nợ tăng mạnh từ 4% của dư nợ cho vay trung bình trong năm 2017 lên 5,4% trong năm 2018. Đặc biệt, chi phí hoạt động của ngân hàng này (tăng 21%) cũng tăng thấp hơn so với mức tăng trưởng về thu nhập hoạt động (tăng 25%). Điều này có được là nhờ việc đẩy mạnh số hóa, tự động hóa…

...Nhưng nợ xấu vẫn trên 3%

Trong thời gian tới, hoạt động của VPBank có thể còn gặp khó với room tín dụng, trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước bắt đầu thắt chặt tăng trưởng tín dụng trong năm 2018 và không nâng hạn mức tín dụng đối với hầu hết các ngân hàng tại Việt Nam. Nhưng dù năm 2018, VPBank được phê duyệt mức tăng trưởng tín dụng cao hơn mức 15%, nhưng tăng trưởng cho vay của VPBank chỉ tăng 21,2% trong năm 2018, thấp hơn mức tăng 26,3% của năm 2017.

Từ những vấn đề nêu trên có thể thấy, dù đã đẩy mạnh công tác thu hồi nợ cũng như tăng trưởng tín dụng có giảm chậm, nhưng số lượng nợ xấu năm 2018 của VPBank vẫn có mức tăng cả về số lượng và tỷ lệ. Cụ thể, lượng nợ nhóm 3,4,5 (nợ dưới tiêu chuẩn, nợ nghi ngờ, nợ có khả năng mất vốn) của VPBank tăng từ mức hơn 6.199 tỷ đồng lên 7.766 tỷ đồng, tăng hơn 1.566 tỷ đồng. Như vậy, tỷ lệ nợ xấu của VPBank đã tăng từ mức 3,39% của năm 2017 lên mức 3,49% trong năm 2018, vượt quá mức nợ xấu dưới 3% theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, trở thành một trong những ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu cao nhất hiện nay. Chính vì thế, báo cáo tài chính hợp nhất của VPBank cho thấy chi phí dự phòng tăng mạnh 40,6% so với năm trước. Chi phí dự phòng của VPBank tăng cao chính là vì nợ xấu tăng. Tuy nhiên, báo cáo phân tích của Công ty Chứng khoán VnDirect cho rằng, nợ xấu trong năm 2019 của VPBank có thể tăng chậm lại do tăng trưởng tín dụng giảm tốc và do ngân hàng đã ngừng hoạt động cho vay rủi ro cao trong năm 2018.

Một vấn đề khác, vào cuối tháng 2/2019, Tổng cục Thuế đã xử phạt vi phạm về thuế qua thanh tra việc chấp hành pháp luật về thuế của VPBank. Theo đó, tổng số tiền ngân hàng này bị truy thu, tiền phạt vi phạm và tiền chậm nộp thuế cho thời kỳ thanh tra năm 2016 và 2017 là hơn 300 triệu đồng. Trong đó, số tiền truy thu thuế thu nhập cá nhân qua thanh tra là hơn 191,6 triệu đồng, tiền xử phạt kê khai sai là hơn 44,6 triệu đồng, tiền chậm nộp thuế là hơn 32,4 triệu đồng.

Như vậy, VPBank vẫn đang nỗ lực thay đổi trong hoạt động và điều hành để đạt được những kết quả tích cực hơn, nhiều chuyên gia dự báo năm 2019, VPBank có thể đạt lợi nhuận cao hơn hoặc bằng năm 2018. Hiện ngân hàng này vẫn chưa công bố lịch tổ chức Đại hội cổ đông cũng như các tài liệu liên quan, nhưng hy vọng mùa đại hội năm nay, ngân hàng này sẽ bàn được những giải pháp để giải quyết những khó khăn, tồn tại.