BRICS giải cứu châu Âu

BRICS trong cuộc họp hồi đầu tháng 4-2011 tại Bắc Kinh (Trung Quốc)

Chỉ vài năm trước đây, ít ai có thể tưởng tượng ra kịch bản những quốc gia từng bị coi là thành viên của Thế giới thứ ba ra tay cứu trợ châu Âu, vì vậy giờ đây nhiều nhà phân tích đặt câu hỏi do đâu mà BRICS quan tâm đến khu vực đồng tiền chung châu Âu Euro?

Rủng rỉnh tiền mặt, tăng trưởng kinh tế cao, các nước BRICS đang ngày càng đóng vai trò chủ nợ, sẵn sàng hỗ trợ tài chính cho nhóm PIIGs, gồm Bồ Đào Nha, Ailen, Italia, Hy Lạp và Tây Ban Nha đang trong tình trạng sắp vỡ nợ. Tờ báo kinh tế hàng đầu Brazil "Valor Economico" nhận xét bất kỳ động thái nào của BRICS mua trái phiếu châu Âu sẽ gửi một thông điệp chính trị mạnh mẽ đến các nền kinh tế giàu có đang gặp khó khăn, rằng BRICS đang đóng góp cho ổn định thị trường, cũng như mức độ cán cân kinh tế toàn cầu đang thay đổi.

Nói cách khác, việc mua trái phiếu của các nước khu vực đồng Euro sẽ làm nổi bật sức mạnh và vị thế kinh tế ngày càng tăng của BRICS. Từng bị coi là thành viên của Thế giới thứ ba, nay BRICS đang là những cứu tinh tiềm tàng của Thế giới thứ nhất. Sự đảo chiều này đã diễn ra quá nhanh, khi chỉ gần một thập kỷ trước, Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), mà những nhà tài trợ lớn nhất là Mỹ và các nước EU, đã cung cấp khoản cứu trợ 30 tỷ USD cho Brazil, khoản cứu trợ lớn nhất hồi đó của IMF. Ngày nay, các nền kinh tế đang nổi của IMF đang chiếm phần lớn hơn trong hành động của tổ chức tài chính quốc tế này. Hạn ngạch đóng góp của Canada hiện nhỏ hơn của Trung Quốc và đang bằng của Ấn Độ.

Bà Sylvie Matelly, Giám đốc Nghiên cứu thuộc Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược Pháp (IRIS), nhận xét các nước BRICS lo ngại tình hình ở châu Âu vì ba lý do. Thứ nhất, nguy cơ các ngân hàng vỡ nợ có thể xảy ra, gây nhiều hậu quả khác về phương diện tài chính và kinh tế. Thứ hai là nguy cơ châu Âu không trả được nợ và một số tiền lớn của châu Á đầu tư vào món nợ công của châu Âu có thể sẽ bị mất. Thứ ba, các nước BRICS cũng lường trước nguy cơ suy thoái có thể tác động đến tăng trưởng kinh tế ở khu vực này.

Theo bà Sylvie Matelly, trong thời gian đầu, gói cứu trợ của BRICS nhằm vào lợi ích trước hết là kinh tế. Đối với BRICS, châu Âu là một trong hai đối tác thương mại hàng đầu trong khi BRICS xây dựng nền kinh tế dựa vào xuất khẩu. Rõ ràng là sẽ không có lợi cho nhóm BRICS nếu châu Âu trở thành một đối tác bị suy yếu về kinh tế. Điều đó giải thích tại sao các nước BRICS lo sợ. Đầu tư thêm tiền bạc để cứu khủng hoảng nợ công tại châu Âu, các nước BRICS có thể gặp rủi ro lớn, nhưng họ đã tính toán và thấy rằng lợi ích có thể sẽ cao hơn rủi ro.

Bà Sylvie Matelly nhận xét việc nhóm BRICS có ý định hỗ trợ châu Âu giải quyết món nợ công dẫu sao cũng là một dấu hiệu tốt, bởi các nước mới nổi ý thức được nguy cơ khủng hoảng và tỏ quyết tâm can thiệp và hỗ trợ nền kinh tế thế giới. Các nước mới nổi trước đó chưa ý thức được sức nặng và quyền lực mà ngày nay họ có được, cũng chưa thấy rằng sự việc nay đã thay đổi.

Điều đáng mừng là nhóm BRICS nay đã nhận thức rõ thế giới ngày nay phụ thuộc lẫn nhau và nếu nền kinh tế của các nước phương Bắc sớm hay muộn lâm vào khủng hoảng sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Hơn nữa, một số nước không muốn tăng trưởng bị chậm lại và ý thức được rằng về lâu dài không thể chấp nhận việc các nền kinh tế phát triển rơi vào khủng hoảng.

Tri Phương