ASEAN: Thách thức trong cuộc chiến chống tội phạm xuyên quốc gia

Tội phạm xuyên quốc gia đe dọa an ninh và hội nhập kinh tế khu vực

Tờ "Jakarta Post" mới đây đăng bài viết của tác giả Thesa Vance Nuansyah thuộc Đại học Barcelona, chỉ ra những thách thức mà ASEAN đang gặp phải trong cuộc chiến chống loại tội phạm này, trong đó trước hết là thiếu sự phối hợp của các cơ quan chuyên trách. Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về tội phạm xuyên quốc gia là cơ quan cao nhất của ASEAN về vấn đề này, song thẩm quyền rất hạn chế, lại chưa phối hợp hiệu quả với các cơ quan hữu trách như Tổ chức Cảnh sát ASEAN, Tổ chức Xuất Nhập cảnh ASEAN. Trong khi đó, Trung tâm ASEAN Chống Tội phạm xuyên quốc gia vẫn chưa được thiết lập.

Đấu tranh chống tội phạm xuyên quốc gia đòi hỏi sự hợp tác đa phương ngoài khu vực ở quy mô lớn và nguồn lực khổng lồ. Trong vài năm qua, ASEAN đã tăng cường thiết lập hợp tác đa phương với các đối tác đối thoại ở một số diễn đàn như ASEAN + 3, ARF,... tuy nhiên chưa tạo được đột phá do không bao gồm các nguyên tắc hợp tác cụ thể, không áp đặt tiêu chuẩn hành vi với các nước tham gia.

Từ năm 1976, ASEAN đã tuyên chiến với tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia. Tuy nhiên, hai nước thành viên Campuchia và Lào hiện lần lượt đứng đầu và thứ hai thế giới về quy mô trồng thuốc phiện, trong khi Đông Nam Á được coi là trung tâm trung chuyển của nạn buôn bán người đến Australia và New Zealand do quản lý xuất nhập cảnh yếu kém. Rõ ràng, tội phạm xuyên quốc gia đã trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh và hội nhập kinh tế khu vực, nhất là trong bối cảnh kế hoạch xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC), dự kiến hoàn thành vào cuối năm nay, đang được đẩy mạnh. Các dòng chảy tự do vốn và hàng hóa có thể tạo kẽ hở cho buôn lậu quy mô lớn và giả mạo hàng hóa, làm tê liệt nền kinh tế các nước thành viên, giảm đáng kể nguồn thu từ thuế, một nhân tố thiết yếu của AEC. Bài viết cho rằng ASEAN cần ưu tiên giải quyết tất cả những trở ngại và thách thức trên, đòi hỏi quyết tâm chính trị mạnh mẽ và trách nhiệm lớn hơn của mỗi quốc gia thành viên.