Thấy gì sau đối thoại Nga – Mỹ tại Sochi?

Ngoại trưởng Mỹ Pompeo (trái) và Ngoại trưởng Nga Lavrov. Ảnh: PBS.

Dù còn nhiều điều bất đồng song cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo diễn ra hôm qua (14/5) tại thành phố Sochi của Nga vẫn xem là chất xúc tác mở đường cho việc hàn gắn lại mối quan hệ giữa Nga và Mỹ, vốn tiềm ẩn nhiều sóng gió trong suốt thời gian qua.

Điều này được thể hiện rõ qua tuyên bố của Ngoại trưởng hai nước và cuộc gặp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo diễn ra ít giờ sau đó.

Mối quan hệ giữa Nga và Mỹ vốn đã xấu đi nhanh chóng sau những cáo buộc của Mỹ nhằm vào Nga về việc Nga can thiệp bầu cử Mỹ 2016, cũng như những bất đồng quan điểm giữa hai nước trong các hồ sơ quốc tế thế giới như Venezuela, Iran, Syria và Ukraine. Những rạn nứt trong mối quan hệ này không dễ gì có thể hàn gắn được chỉ ngay sau một cuộc đối thoại ở cấp Ngoại trưởng. Tuy nhiên, điều dư luận có thể thấy ở đây là thiện chí mà hai nước hướng tới trong việc “cài đặt” lại mối quan hệ này, được thể hiện rõ ngay khi cuộc đối thoại bắt đầu giữa Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo.

Mở đầu cuộc đối thoai, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã đặt ngay vấn đề xây dựng lại mối quan hệ Nga – Mỹ khi nói rằng, đã đến lúc Nga và Mỹ nên bắt đầu hợp tác với nhau theo cách mới trên tinh thần xây dựng. Theo Ngoại trưởng Nga, đã có quá nhiều nghi kị trong mối quan hệ giữa hai nước song ông hy vọng cả Nga và Mỹ có thể gạt bỏ nghị kị sang một bên nhằm tìm giải pháp hợp tác với nhau. Và Nga sẵn sàng làm điều đó, nếu có sự đáp lại của phía Mỹ.

“Chúng tôi hiểu rằng giữa Nga và Mỹ còn tồn tại nhiều nghị kị và sự hiểu lầm tích tụ theo thời gian. Chẳng có ai được lợi gì khi phải đối mặt với tình thế này. Ngược lại sự lạnh giá trong mối quan hệ song phương sẽ chỉ làm tăng nguy cơ an ninh cho cả Nga và Mỹ, gây ra tình trạng báo động trong cộng đồng thế giới. Tôi tin rằng đã đến lúc phải gây dựng chất xúc tác mới mang tính xây dựng trong nhận thức về nhau. Chúng tôi đã sẵn sàng nếu phía Mỹ cũng thể hiện rõ thiện chí”, ông Lavrov nói.

Về phần mình, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng đã nói rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump cam kết cải thiện quan hệ ngoại giao với Nga. Hai nước có thể không nhất trí với nhau về nhiều vấn đề song vẫn có chỗ cho hợp tác, đặc biệt là hợp tác chống khủng bố và không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Ông Pompeo nói: “Tôi cho rằng vẫn còn có chỗ cho hợp tác giữa Nga và Mỹ và xây dựng nhận thức chung giữa hai nước. Tôi cũng hy vọng rằng, chúng ta có thể xây dựng mối quan hệ an ninh mang tính chiến lược như những gì đã được đề cập tại Phần Lan trước đây vài tuần. Tôi hy vọng nỗ lực này là một phần trong định hướng đã được Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Putin đề cập trước đây. Điều này sẽ góp phần ổn định mối quan hệ và đưa nó trở lại quỹ đạo, qua đó mang lại lợi ích cho hai nước, người dân hai nước và thế giới”.

Mong muốn xây dựng lại mối quan hệ Nga- Mỹ cũng được thể hiện rõ trong cuộc tiếp Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo của Tổng thống Nga Vladimir Putin diễn ra ít giờ sau đó. Tại buổi tiếp, Tổng thống Nga đã nhắc đi nhắc lại rằng, Nga mong muốn “khôi phục hoàn toàn” quan hệ với Mỹ. Gợi lại cuộc điện đàm diễn ra 2 tuần trước đó với người đồng cấp Mỹ Donald Trump hôm 3/5, ông Putin nói, ông có ấn tượng rằng Tổng thống Mỹ cũng muốn khôi phục quan hệ và liên lạc giữa Nga và Mỹ nhằm giải quyết những vấn đề thể hiện lợi ích chung.

Ông Putin nói: “Một vài ngày trước, tôi đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Tôi đã có ấn tượng rằng, ngài Tổng thống cũng mong muốn khôi phục lại quan hệ và liên lạc giữa Nga và Mỹ để giải quyết những vấn đề thể hiện lợi ích chung.

Về phía chúng tôi, chúng tôi đã nhiều lần nói rằng chúng tôi muốn khôi phục đầy đủ mối quan hệ này. Tôi hy vọng rằng, giờ là lúc chúng ta phải tạo ra những điều kiện cần thiết cho việc khôi phục lại mối quan hệ Nga – Mỹ.

Cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Mueller đã khẳng định rằng không có sự thông đồng gì giữa Nga và nhà cầm quyền tại Mỹ hiện nay. Không hề có cái gọi là Nga can thiệp bầu cử Mỹ và thực tế không hề có những điều như vậy xảy ra”.

Theo đánh giá của giới quan sát, nhìn nhận một cách khách quan, cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Nga và Ngoại trưởng Mỹ đã diễn ra thành công, mở đường cho Nga và Mỹ cài đặt lại mối quan hệ này.

Mối quan hệ giữa Mỹ và Nga đang bị phủ bóng đen xung quanh nhiều vấn đề trên toàn cầu, trong đó có cuộc khủng hoảng ở Venezuela, tình hình tại Syria, Iran và Ukraine. Tuy nhiên, với những gì được giới chức Nga – Mỹ thể hiện trong các cuộc gặp tại Sochi, mối quan hệ Nga – Mỹ sẽ có cơ hội hàn gắn lại, qua đó góp phần giải quyết nhiều hồ sơ ngoại giao lớn của thế giới.