Sai lầm của ông Trump tạo “cơ hội vàng” cho Nga và Trung Quốc
![]() |
Trừng phạt Iran, Mỹ vô tình "tặng" cho Nga và Trung Quốc cơ hội vàng để lấp đầy khoảng trống mà Washington bỏ lại. Ảnh: Reuters.
Chiến lược gia tăng sức ép của Mỹ lên Iran…
Tuyên bố trước công chúng ngày 8/5 tại Nhà Trắng, Tổng thống Donald Trump quyết định rút khỏi Thỏa thuận Hạt nhân Iran năm 2015. Theo ông Trump, Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA) là một cuộc đàm phán tồi tệ mà Washington không còn lựa chọn nào khác ngoài việc rút khỏi thỏa thuận này và bắt đầu lại mọi thứ.
Mỹ không chỉ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân mà còn khẳng định sẽ tái áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế từng được dỡ bỏ khi tham gia JCPOA lên Iran. Làn sóng trừng phạt đầu tiên của Mỹ có hiệu lực ngày 6/8. Với động thái này, Washington cho rằng nền tài chính của chính phủ Iran sẽ phải đối mặt với những thách thức lớn khiến các nhà lãnh đạo Tehran phải quay trở lại bàn đàm phán.
Bất kể Washington đánh giá thế nào về JCPOA, việc Nhà Trắng đơn phương rút khỏi một thỏa thuận đa phương như vậy có thể sẽ trở thành một trong những sai lầm địa chính trị nghiêm trọng nhất trong suốt một thập kỷ của Mỹ.
Chính sách của ông chủ Nhà Trắng trong việc tăng sức ép với Iran có một số vấn đề quan trọng cần xem xét mà trước tiên là những kỳ vọng của chính quyền Tổng thống Trump khi cho rằng các nhà lãnh đạo Iran sẽ nhượng bộ các đòi hỏi từ phía Mỹ.
Washington cho rằng việc phải đương đầu với những khó khăn ngày càng gia tăng về kinh tế, những cuộc biểu tình chống chính phủ và tình hình tài chính bất ổn sẽ khiến Lãnh tụ tối cao Iran - ông Ayatollah Ali Khamemei buộc phải bước vào một vòng đàm phán ngoại giao hạt nhân khác với Washington. Những người Mỹ ủng hộ chính sách cứng rắn với Iran cho rằng một Iran đang "đau đầu" với vấn đề kinh tế về lý thuyết sẽ hành xử giống như bất cứ quốc gia nào khác, đó là tìm mọi cách để thoát khỏi khó khăn này. Dù sớm hay muộn thì phía Tehran sẽ quay trở lại đàm phàn để chấm dứt những khó khăn chồng chất trong nước.
Tuy nhiên, khác với những gì Washington tính toán, Iran không dễ dàng từ bỏ. Thực tế thì việc phải đối mặt với sự cô lập về kinh tế và ngoại giao không phải là một vấn đề mới đối với chính phủ nước Cộng hòa Hồi giáo này. Trong gần 40 năm tồn tại, hiếm khi nào Iran không phải đối mặt với những khó khăn về kinh tế, chiến tranh và những kẻ thù trong khu vực. Quốc gia này đã trải qua một cuộc chiến đẫm máu trường kỳ với nước láng giềng Iraq những năm 1980 và vào thời điểm ấy, Tehran hầu như không có người bạn nào, không có sự ủng hộ từ bên ngoài cùng với một nền kinh tế kiệt quệ và một môi trường ngoại giao đầy rẫy những kẻ thù. Do đó, ngay cả những lệnh trừng phạt quốc tế mạnh mẽ nhất trong lịch sử cũng không đủ sức răn đe để hạn chế chương trình hạt nhân của Iran. Rõ ràng, chỉ khi Mỹ và EU đưa ra cho các quan chức Iran một con đường ngoại giao đủ khả năng giải quyết các bế tắc hiện tại thì Lãnh tụ Tối cao Iran - ông Khamemei mới chấp nhận đàm phán với Mỹ.
Chính quyền ông Trump dường như tự tin rằng chiến lược gia tăng sức ép ở mức cao nhất là giải pháp để đạt được thành công. Chiến lược này khá logic khi các quan chức trong chính quyền Tổng thống Mỹ cho rằng "két tiền" của Iran rồi sẽ cạn kiệt vì không có công ty nào đủ liều lĩnh để mạo hiểm lợi nhuận và danh tiếng của mình buôn bán với Iran khi Mỹ đưa ra các lệnh trừng phạt. Bên cạnh đó, cũng chính vì thông báo của ông Trump hồi tháng 5/2018 mà một số công ty của EU như Total, A.P, Moller-Maersk và Siemens đã lần lượt rời khỏi Iran và đang dần chấm dứt công việc làm ăn với quốc gia này.
… và những “ngư ông đắc lợi” từ các lệnh trừng phạt của Mỹ
Tuy nhiên, khi cấm các hoạt động kinh doanh và ra các đòn trừng phạt với Iran cũng như gây sức ép lên các công ty phương Tây rút khỏi thị trường này, Mỹ đã vô tình "tặng" cho những đối thủ chiến lược của mình là Nga và Trung Quốc một cơ hội vàng để lấp đầy khoảng trống mà Washington bỏ lại.
Các dự án khí đốt và dầu mỏ từng là những dự án chung giữa các công ty năng lượng Trung Quốc và phương Tây giờ có thể chỉ thuộc về Trung Quốc. Khi không còn phải cạnh tranh với các công ty Pháp, Anh và Đức tại thị trường này, Trung Quốc có một "cơ hội vàng" để thu về lợi nhuận tại một thị trường 80 triệu dân ở Iran.
Bắc Kinh hiện đóng vai trò là một nhà cho vay kiêm ngân hàng khổng lồ với các quốc gia như Sri Lanka và Venezuela. Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục theo đuổi chiến lược tương tự với Tehran nhằm can thiệp sâu vào vùng Vịnh Ba Tư quan trọng, kéo về phía mình một trong những nhà sản xuất dầu thô hàng đầu thế giới - Iran.
Nga cũng đang có được những lợi ích từ chiến lược Iran của Nhà Trắng. Dự trữ ngoại tệ của Moscow đang giảm đều do giá dầu giảm và các lệnh trừng phạt của Mỹ và EU về vấn đề Ukraine. Tuy nhiên, việc 1 triệu thùng dầu của Iran không đến được EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và Đông Nam Á có thể giúp Moscow thu về khoản lợi nhuận ngắn hạn từ dầu mỏ do nguồn cung thấp và nguồn cầu cao.
Washington sẽ tiếp tục dựa vào Saudi Arabia trong việc tăng cường xuất khẩu dầu thô để đảm bảo sự thiếu vắng của dầu mỏ Iran trên thị trường toàn cầu sẽ không làm tăng giá xăng dầu của Mỹ lên quá cao.
Dù vậy, Nhà Trắng cũng nên sáng suốt trong việc tiếp tục giữ các kênh liên lạc mở với Iran đặc biệt trong thời điểm căng thẳng giữa Washington và Tehran đang sôi sục. Các quan chức Mỹ và Iran không thể đánh giá thấp sức mạnh của đối thoại để giải quyết xung đột. Thậm chí dù Mỹ thực hiện chính sách ngoại giao cứng rắn hơn thì đối thoại vẫn sẽ tạo nên một sức mạnh lớn. Là một doanh nhân, chắc chắn ông Trump hiểu được việc đàm phán với đối thủ sẽ có lợi hơn nhiều so với việc né tránh những vấn đề bên trong quan trọng mà vốn có thể sẽ được giải quyết qua các cuộc đối thoại.
Điều quan trọng nhất Mỹ hiện có thể làm là hiểu được bài học rằng: Trong môi trường chính trị toàn cầu, quyết định về một vấn đề có thể ảnh hưởng đến những lĩnh vực khác trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Vì thế, nếu một quyết định đưa ra là sai lầm, khả năng bảo vệ những lợi ích của Mỹ có thể bị suy giảm.
Tin liên quan

Ukraine không chấp nhận đứng ngoài đàm phán song phương Nga-Mỹ
10:40 | 14/02/2025 Nhìn ra thế giới

Ông Trump đề nghị áp dụng thuế quan "có đi có lại" với các đối tác thương mại
10:39 | 14/02/2025 Nhìn ra thế giới

Thị trường xe điện, xe hybrid tại Việt Nam dự kiến tăng 25-30%
10:19 | 13/02/2025 Nhìn ra thế giới

Các cường quốc châu Âu khẳng định phải tham gia đàm phán về Ukraine
10:19 | 13/02/2025 Nhìn ra thế giới

Canada tìm cách thương lượng với Mỹ về thuế quan
10:19 | 13/02/2025 Nhìn ra thế giới

61 quốc gia thông qua tuyên bố chung về nhu cầu trí tuệ nhân tạo
11:51 | 12/02/2025 Nhìn ra thế giới

Liên minh châu Âu ra mắt sáng kiến InvesAI với nguồn vốn hơn 206 tỷ USD
11:48 | 12/02/2025 Nhìn ra thế giới

Trung Quốc và Anh hướng tới khôi phục đối thoại chiến lược
14:27 | 11/02/2025 Nhìn ra thế giới

Tổng thống Mỹ chính thức áp thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu
10:13 | 11/02/2025 Nhìn ra thế giới

Tổng thống Mỹ chuẩn bị công bố mức thuế 25% với thép và nhôm
10:54 | 10/02/2025 Nhìn ra thế giới

Điện Kremlin và Nhà Trắng chưa xác nhận cuộc điện đàm giữa lãnh đạo Nga-Mỹ
10:54 | 10/02/2025 Nhìn ra thế giới

Nga, Mỹ gấp rút chuẩn bị cho cuộc gặp thượng đỉnh Putin-Trump
09:59 | 07/02/2025 Nhìn ra thế giới

IMF đánh giá thận trọng về các biện pháp thuế quan của Mỹ
09:59 | 07/02/2025 Nhìn ra thế giới
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới

Doanh nghiệp thành lập mới tăng mạnh trong tháng 6

Nghệ An: Xuất khẩu 6 tháng đạt 1,8 tỷ USD

Ra mắt trung tâm ươm tạo nhân lực số cho thương mại điện tử và logistic

Khai sửa đổi, bổ sung trị giá hàng hóa nhập khẩu đã thông quan

Doanh nghiệp Việt: cần thích ứng với chính sách mới của Indonesia để mở rộng xuất khẩu

(INFORGRAPHICS): Hướng dẫn các kênh nộp thuế điện tử nhanh chóng, tiện lợi
00:00 | 08/07/2025 Infographics

(INFORGRAPHICS): 10 doanh nghiệp niêm yết có vốn hóa lớn nhất tại TP. Hà Nội
09:00 | 08/07/2025 Infographics

(INFORGRAPHICS): Những điểm cần lưu ý đối với tài khoản định danh điện tử của doanh nghiệp
19:17 | 07/07/2025 Infographics

(INFORGRAPHICS) - Cơ cấu tổ chức bộ máy mới của ngành Thuế từ ngày 1/7/2025
15:14 | 01/07/2025 Infographics

Bài 3: (LONGFORM): Phân cấp, phân quyền trong quản lý thuế: Tăng hiệu quả, giảm thủ tục vì người dân và doanh nghiệp
15:54 | 30/06/2025 Diễn đàn

Hải quan khu vực X quản lý địa bàn Thanh Hóa, Sơn La

Hải quan nỗ lực thực hiện 4 nghị quyết trụ cột

Hàng hóa xuất nhập khẩu chủ lực qua địa bàn do Hải quan khu vực XII quản lý

Địa chỉ, trụ sở và số điện thoại của Thuế Hà Nội và 25 Thuế cơ sở trực thuộc

Hải quan Việt Nam thảo luận định hướng phát triển Cơ chế một cửa ASEAN thế hệ mới

Chi cục Hải quan khu vực XIX có 4 Phó Chi cục trưởng

Doanh nghiệp thành lập mới tăng mạnh trong tháng 6

Tân cảng Sài Gòn đạt giải Nhì Giải thưởng Sáng tạo TP. Hồ Chí Minh

Doanh nghiệp điện tử cần chủ động kịch bản ứng phó với các mức thuế quan từ Mỹ

Doanh nghiệp xây dựng gặp khó khi giá nguyên vật liệu tăng cao

Ông Nguyễn Thanh Sơn được bổ nhiệm giữ chức Giám đốc điều hành Vietjet

Bất động sản khu Đông Hải Phòng: Trung tâm chuyển dịch dòng đầu tư

Khai sửa đổi, bổ sung trị giá hàng hóa nhập khẩu đã thông quan

Chính sách thuế TNCN đối với chi phí cách ly phòng, chống dịch Covid-19

Điều chỉnh lệ phí đăng ký, cấp biển số xe

Công bố một số thủ tục hành chính liên quan đến thành lập và hoạt động của hộ kinh doanh

Công bố thủ tục kiểm tra hoá đơn giá trị gia tăng kiêm tờ khai hoàn thuế và hàng hoá

Đề xuất gộp tờ khai thuế tiêu thụ đặc biệt để giảm trùng lặp thủ tục

Nghệ An: Xuất khẩu 6 tháng đạt 1,8 tỷ USD

Doanh nghiệp Việt: cần thích ứng với chính sách mới của Indonesia để mở rộng xuất khẩu

Thép Việt vào Anh chịu hạn ngạch mới

Lạng Sơn: Phát triển kinh tế cửa khẩu- điểm sáng từ xuất nhập khẩu

Thành tích xuất khẩu 219,8 tỷ USD và khuyến nghị tái cấu trúc

Xuất khẩu hạt điều bứt phá vào Trung Quốc

Ra mắt trung tâm ươm tạo nhân lực số cho thương mại điện tử và logistic

Trình Quốc hội thảo luận dự án Luật Thương mại điện tử tại Kỳ họp thứ 10

Thúc đẩy xuất khẩu xuyên biên giới qua thương mại điện tử

Gắn kết ngân hàng - thương mại điện tử, thúc đẩy kinh tế số

Xu hướng tiêu dùng chuyển dịch từ số lượng sang chất lượng

6 tháng đầu năm Hà Nội xử lý 2.068 vụ vi phạm trong lĩnh vực quản lý thị trường

Du lịch Việt Nam trước thời cơ vàng để cán mốc doanh thu "triệu tỷ đồng"

Vốn ngoại "chảy" mạnh vào thị trường bất động sản

Bột ngọt nhập khẩu: tiếp tục chịu thuế chống bán phá giá đến 2030

Áp lực lạm phát còn rất lớn

Điều hành thị trường tiền tệ chủ động, linh hoạt
