Quản lý, giám sát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu của Hải quan có gì mới?

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan KCN Bắc Thăng Long (Hà Nội). Ảnh: N.Linh​​​.

Những điểm mới liên quan đến trị giá hải quan

Đối với việc kiểm tra, xác định trị giá hải quan, Thông tư số 39/2018/TT-BTC bổ sung thêm căn cứ bác bỏ trị giá khai báo trong thông quan, bổ sung quy định cơ quan Hải quan được thực hiện phân bổ các khoản điều chỉnh, đồng thời sửa đổi quy định về tham vấn một lần. Bổ sung thêm 3 phương pháp xác định trị giá hải quan hàng XK so với quy định hiện tại và bổ sung quy định về nội dung, điều kiện, trình tự áp dụng, chứng từ, tài liệu của từng phương pháp.

Những điểm mới liên quan quản lý, giám sát hàng hóa XK, NK

Đối với việc lấy mẫu hàng hóa XK, NK, nếu người khai hải quan có yêu cầu lấy mẫu sẽ thực hiện đề nghị của mình thông qua Hệ thống mà không cần phải đến cơ quan Hải quan. Cơ quan Hải quan sẽ tiếp nhận đề nghị thông báo chấp nhận việc lấy mẫu thông qua Hệ thống. Trường hợp lấy mẫu phục vụ kiểm tra chuyên ngành và hàng hóa đang trong khu vực giám sát hải quan thì cơ quan Hải quan bố trí lực lượng giám sát trên cơ sở áp dụng quản lý rủi ro.

Đối với quy định đưa hàng về bảo quản, người khai hải quan cần chứng minh địa điểm bảo quản là các kho, bãi có địa chỉ rõ ràng, ngăn cách với khu vực xung quanh đảm bảo việc bảo quản nguyên trạng hàng hóa thông qua các chứng từ quy định cụ thể tại Thông tư số 39/2018/TT-BTC.

Quy định trên nhằm đảm bảo thực hiện đúng quy định tại Nghị định số 08/2015/NĐ-CP và Nghị định số 59/2018/NĐ-CP. Các chứng từ chứng minh địa điểm bảo quản đáp ứng quy định chỉ phải thực hiện 1 lần khi Thông tư số 39/2018/TT-BTC có hiệu lực. Đồng thời khi hàng hóa được đưa về đến địa điểm bảo quản, người khai hải quan sẽ thông báo cho cơ quan Hải quan thông qua Hệ thống. Cơ quan Hải quan sẽ thực hiện kiểm tra kho bảo quản và việc bảo quản nguyên trạng hàng hóa tại địa điểm bảo quản.

Hàng hóa vận chuyển chịu sự giám sát hải quan cũng được quy định cụ thể, rõ ràng hơn thông qua việc phân chia quy định thành hàng hóa thực hiện thủ tục hải quan theo hình thức vận chuyển độc lập, hàng hóa thực hiện thủ tục hải quan theo hình thức vận chuyển kết hợp và hàng hóa chịu sự giám sát hải quan nhưng không phải thực hiện thủ tục hải quan theo 2 hình thức trên. Ví dụ: Hàng hóa NK vận chuyển từ cửa khẩu nhập đến cảng đích ghi trên vận đơn bằng đường biển, đường hàng không nhưng còn nguyên trạng, không dỡ xuống cảng, kho, bãi tại cửa khẩu nhập... Các quy định về tờ khai vận chuyển độc lập cũng được quy định cụ thể, minh bạch hơn đối với thủ tục khai bổ sung và hủy tờ khai vận chuyển độc lập.

Thông tư 39/2018/TT-BTC cũng bổ sung các quy định để làm rõ trách nhiệm của các DN kinh doanh cảng, kho, bãi, địa điểm về việc cung cấp thông tin cho cơ quan Hải quan (thông tin về lượng hàng, thời điểm hàng vào (get in), hàng ra (get out), vị trí lưu giữ và các thay đổi trong quá trình lưu giữ…). Trường hợp tại khu vực cảng, kho, bãi, địa điểm đã có kết nối Hệ thống thông tin với cơ quan Hải quan thì người khai chỉ cần liên hệ với DN kinh doanh cảng để vận chuyển hàng hóa qua khu vực giám sát trên cơ sở thông tin về các lô hàng đủ điều kiện qua khu vực giám sát đã được cơ quan Hải quan cung cấp qua hệ thống. Đây là quy định với mục tiêu điện tử hóa các thủ tục tại khâu giám sát, khâu mà từ trước tới nay đa số làm thủ tục theo phương thức thủ công.

Những điểm mới liên quan đến quản lý hàng hóa gia công, SXXK, hàng hóa của DNCX

Để quản lý hàng hóa gia công, SXXK, DNCX một cách hiệu quả và đáp ứng quy định tại Nghị định số 134/2016/NĐ-CP, Thông tư số 39/2018/TT-BTC quy định cụ thể những nội dung liên quan đến loại hình này theo hướng: Đưa ra định nghĩa thống nhất về định mức hàng gia công; bổ sung quy định người khai hải quan phải khai báo mã nguyên liệu, mã sản phẩm trên tờ khai NK nguyên liệu, vật tư và XK sản phẩm; quy định cụ thể hơn về việc thông báo cơ sở sản xuất, nơi lưu giữ hàng hóa gia công, SXXK và trách nhiệm thông báo hợp đồng gia công, phụ lục hợp đồng gia công.

Ngoài ra, để khuyến khích các tổ chức, cá nhân tự nguyện tuân thủ và sẵn sàng kết nối, chia sẻ dữ liệu quản lý, sử dụng nguyên liệu, vật tư NK thì những DN này sẽ không phải thực hiện báo cáo quyết toán với cơ quan Hải quan như quy định tại Thông tư số 38/2015/TT-BTC. Với những tổ chức, cá nhân chưa tham gia kết nối hệ thống thì vẫn thực hiện nộp báo cáo quyết toán như quy định. Thêm vào đó, Thông tư số 39/2018/TT-BTC cũng bổ sung quy định về việc sửa báo cáo quyết toán, hướng dẫn việc khai sản phẩm gia công có cung ứng nguyên liệu trong nước có thuế suất thuế XK, hướng dẫn thủ tục NK hàng hóa của công ty cho thuê tài chính...

Điều khoản chuyển tiếp đối với các quy định liên quan đến hàng hóa gia công, sản xuất XK và DN chế xuất được thực hiện như sau: Đối với các hợp đồng gia công, phụ lục hợp đồng gia công đang thực hiện trước thời điểm Thông tư này có hiệu lực, tổ chức cá nhân thông báo thông tin về hợp đồng gia công, phụ lục hợp đồng gia công đối với những tờ khai hải quan phát sinh sau khi Thông tư này có hiệu lực theo quy định tại Điều 56 Thông tư 38/2015/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 36 Điều 1 Thông tư này.

Đối với nguyên liệu, vật tư đã NK để sản xuất hàng XK, các hợp đồng gia công, phụ lục hợp đồng gia công đang thực hiện trước thời điểm Thông tư 39/2018/TT-BTC có hiệu lực nhưng kỳ báo cáo quyết toán sau khi Thông tư này có hiệu lực hoặc hợp nhất, sáp nhập, chia tách, giải thể, chuyển nơi làm thủ tục NK nguyên liệu, vật tư sau khi Thông tư này có hiệu lực, tổ chức cá nhân thực hiện báo cáo quyết toán theo quy định tại Thông tư 39/2018/TT-BTC.