Putin có sa lầy tại Syria?

Nga triển khai hệ thống S-400 tới Syria, can dự ngày một sâu vào cuộc chiến tại đây.

Khi quyết định can dự vào cuộc chiến Syria, nhiều quan chức cấp cao tại Moscow đã không lường trước được chiến dịch đó sẽ tốn thời gian đến mức nào. Giờ đây, không còn ai dám khẳng định sẽ chỉ mất vài tháng, thậm chí có người nói chỉ dám hy vọng là sẽ không kéo dài vài năm.

Chiến dịch của Nga đã bước sang tháng thứ ba, với việc ông Putin dốc nhân lực và khí tài vào Syria ở tốc độ mà không nghị sĩ nào dự đoán được, mặc dù ngân sách quốc gia đang phải chật vật đáp ứng những khoản chi của ông chủ Điện Kremlin. Giá dầu giảm mạnh khiến thu nhập của Chính phủ Nga hao hụt và kéo dài cuộc suy thoái đầu tiên của nước Nga trong 6 năm qua, buộc Bộ Quốc phòng phải trì hoãn một số chương trình mua vũ khí mới. Frants Klintsevich, Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng tại Thượng viện, nói: "Chiến dịch này sẽ kéo dài ít nhất 1 năm. Tôi đang kỳ vọng quân đội Syria có thể làm được nhiều hơn".

Ban đầu, Nga dự kiến chỉ dành 1,2 tỷ USD cho cuộc chiến này trong cả năm 2016. Tuy nhiên, theo ước tính của Viện Royal United Services (RUSI), một tổ chức nghiên cứu quân sự đặt tại London (Anh), Nga đã chi mỗi ngày khoảng 4 triệu USD trước khi ông Putin tăng mạnh binh sĩ và vũ khí tới Syria hồi giữa tháng 11 vừa qua, khiến kinh phí giờ đây tăng gấp đôi, lên tới 8 triệu USD, tương đương gần 3 tỷ USD/năm!

Nhưng "đâm lao phải theo lao", ông Putin không còn đường lui khi cam kết hủy diệt tổ chức "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng để trả đũa vụ tổ chức này đánh bom máy bay chở khách của Nga khiến 224 người thiệt mạng hôm 31-10. Trong khi đó, nhà lãnh đạo Nga hiện cũng "mắc kẹt" trong cuộc đối đầu ngày càng gay gắt với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, người mà ông Putin buộc tội là đang hậu thuẫn IS thông qua việc mua dầu bất hợp pháp. Ông Putin sẽ phải triển khai ngày càng nhiều quân tới đây, bất chấp nhiều khả năng sứ mệnh này sẽ thất bại. Giới chuyên gia nhận định: "Một năm là mục tiêu phi thực tế".

Tổng thống Putin ý thức rất rõ nguy cơ sa lầy vào một cuộc xung đột phức tạp như Liên Xô từng mắc phải sau khi đánh Afghanistan năm 1979. Tuy nhiên, việc tránh được "bãi lầy" mới hay không phụ thuộc vào khả năng hình thành một mặt trận quốc tế chống IS - điều mà cả ông Putin lẫn Tổng thống Pháp Francois Hollande đều tán thành. Nhưng Tổng thống Mỹ đã từ chối phối hợp lực lượng với Nga, dù đã giảm bớt yêu cầu đòi Tổng thống Syria Bashar al-Assad từ chức.

Theo nhà phân tích quân sự của Nga Anton Lavrov, dù các lực lượng Syria - dưới sự hỗ trợ của hỏa lực Nga - đã giành được một số chiến tích như phá vỡ vòng vây suốt 2 năm qua của IS tại một căn cứ không quân chiến lược gần Aleppo, nhưng ông Putin hiện chỉ mới bắt đầu nhận ra rằng không thể đánh bại IS nếu chỉ dùng không quân.

Mỹ và các đồng minh lâu nay vẫn phàn nàn rằng ông Putin chú trọng bảo vệ đồng minh Assad hơn là đánh IS, song có lẽ chiến lược này đã có sự thay đổi. Nga đang ngày càng nhằm mục tiêu vào các hoạt động khai thác dầu của IS và lần đầu tiên kể từ khi bắt đầu chiến dịch, Nga đã phóng tên lửa từ một tàu ngầm ở Raqqa, trung tâm của "vương quốc" mà IS tự tuyên bố thành lập. Ông Putin đã tăng gấp đôi số máy bay oanh kích lên khoảng 70 chiếc và tăng số tàu chiến đang hoạt động lên 10, trong đó có một chiếc chở hệ thống phòng không tiên tiến nhất S-400 của Nga, với tầm bắn bao phủ toàn bộ Syria.

Theo nhà nghiên cứu Igor Sutyagin của RUSI, Nga hiện có khoảng 5.000 quân nhân trên mặt đất Syria, cao hơn gấp đôi ước tính ban đầu là 2.000 người. Mặc dù ông Putin tiếp tục bác bỏ việc Nga tác chiến trên bộ, song hiện đã có hàng trăm cố vấn chiến đấu cùng quân đội Syria.

Phó Chủ tịch Ủy ban các vấn đề quốc tế của Thượng viện Nga, ông Andrei Klimov cho biết hiện không ai trong ban lãnh đạo Nga còn đánh giá thấp mức độ khó khăn của thách thức này. Ông nói: "Mối đe dọa mà chúng tôi đang phải đối mặt là từ 45.000 đến 50.000 tay súng thiện chiến đến từ Chechnya, Afghanistan, Syria".