 |
| Công chức khối cơ quan Tổng cục tham gia kì đánh giá năng lực (tháng 1/2019). Ảnh: N.Linh. |
Tạo bước đột phá trong đánh giá năng lực công chức
Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2020 đã đặt ra mục tiêu xây dựng Hải quan Việt Nam trở thành cơ quan Hải quan điện tử với lực lượng Hải quan chính quy, hiện đại, dần tiếp cận với sự phát triển của Hải quan các nước tiên tiến trên thế giới. Giai đoạn 2016 – 2020, trong bối cảnh khối lượng công việc tăng nhanh liên tục từ 10% - 20% hàng năm, dự kiến đến năm 2021 sẽ tăng 80% so với khối lượng công việc năm 2015. Tuy nhiên, thực hiện chủ trương của Đảng và Chính phủ, đến năm 2021 ngành Hải quan vẫn thực hiện tinh giản biên chế 10%. Bên cạnh những thành công đạt được trong các hoạt động cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa nghiệp vụ hải quan (một cửa quốc gia, thủ tục hải quan điện tử VNACCS/VCIS...) nhằm phục vụ tốt hơn người dân và doanh nghiệp tức là cải cách hiện đại hóa hướng ra bên ngoài, Tổng cục Hải quan tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động cải cách bên trong nội bộ cơ quan Hải quan; trong đó chú trọng nhiều hơn đến công tác xây dựng lực lượng Hải quan hướng tới mục tiêu: Chuyên nghiệp, chuyên sâu, liêm chính, làm chủ các trang thiết bị công nghệ hiện đại với nhiệm vụ then chốt là xây dựng và triển khai thành công mô hình QLNNL theo năng lực trong phạm vi toàn ngành Hải quan. Do đó, Tổng cục Hải quan xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cải cách, hiện đại hóa hải quan là đổi mới phương pháp QLNNL theo năng lực dựa trên vị trí việc làm (VTVL) theo đúng tinh thần Quyết định số 1614/ QĐ-BTC ngày 19/7/2016 của Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành Kế hoạch cải cách, phát triển và hiện đại hóa ngành Hải quan giai đoạn 2016 – 2020.
Từ năm 2016 đến nay, Tổng cục Hải quan đã đẩy mạnh hoạt động đổi mới QLNNL hải quan dựa trên VTVL một cách bài bản có chiều sâu, kịp thời đáp ứng các yêu cầu thực tiễn đang biến đổi nhanh chóng. Nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các kế hoạch chiến lược, ngắn hạn về đổi mới phương pháp QLNNL theo năng lực dựa trên VTVL đã được ban hành; Triển khai hệ thống xác định biên chế theo từng VTVL, đảm bảo tính định lượng, thực tiễn và khoa học; Xây dựng và ban hành hệ thống danh mục VTVL, bản mô tả công việc và khung năng lực chung các VTVL ngành Hải quan; xây dựng kế hoạch đào tạo theo VTVL trong 3 năm 2018 – 2020…
Đặc biệt, trong năm 2018 và quý I/2019, Tổng cục Hải quan tạo bước đột phá khi quyết định xây dựng và triển khai thành công hệ thống đánh giá năng lực công chức hải quan với việc lần đầu tiên tổ chức đánh giá năng lực hầu hết số công chức không giữ chức vụ lãnh đạo đối với 6 lĩnh vực chuyên môn nghiệp vụ chính (Giám sát quản lý, Thuế xuất nhập khẩu, Kiểm tra sau thông quan, điều tra chống buôn lậu, quản lý rủi ro, xử lý vi phạm) tại 6 Vụ, Cục thuộc Cơ quan Tổng cục và 7 Cục Hải quan tỉnh, thành phố (TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Đồng Nai, Bình Dương), chuẩn bị cho việc mở rộng phạm vi đánh giá năng lực trên tất cả các lĩnh vực, các đơn vị và các đối tượng trong các năm tiếp theo. Đây chính là hoạt động then chốt của mọi hoạt động công tác cán bộ, tạo tiền đề cho việc tổ chức thi tuyển các VTVL lãnh đạo cũng như tuyển dụng, tuyển chọn công chức vào các VTVL chuyên môn nghiệp vụ.
Các nội dung công việc trọng tâm nêu trên đã góp phần từng bước đổi mới cơ bản phương thức QLNNL theo năng lực dựa trên VTVL, nhằm đảm bảo bố trí đúng người, đúng việc; nâng cao hiệu suất làm việc; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; điện tử hóa một số hoạt động QLNNL; nâng cao tính khoa học, công bằng, minh bạch cho các hoạt động QLNNL; đáp ứng các yêu cầu hiện đại hóa công tác quản lý hải quan.
Năm 2018 , Tổng cục Hải quan đã tổ chức thành công kỳ thi đánh giá năng lực đối với gần 3.000 thí sinh tại 6 vụ, cục tại cơ quan Tổng cục và 7 cục hải quan có số lượng công chức và khối lượng công việc đứng đầu Ngành.
Sự thành công của kỳ đánh giá năng lực đầu tiên của Tổng cục Hải quan năm 2018 theo chuẩn mực cấp ngành mới chỉ là bước đầu tiên tạo tiền đề để thực hiện các hoạt động tiếp theo trong chuỗi hoạt động đánh giá năng lực. Bên cạnh những kết quả đã đạt được còn một số nội dung cần quan tâm, bổ sung để kỳ thi sau được hoàn thiện hơn, như: Cần xây dựng bộ đề đánh giá năng lực đặc thù sát hơn với nhóm thí sinh đảm nhiệm công việc chuyên biệt một số VTVL ở một số cục hải quan; Hoàn chỉnh phương pháp xây dựng bộ đề, tập huấn, hướng dẫn cho nhóm xây dựng đề; Triển khai rà soát, hoàn thiện bộ đề theo phương pháp chuẩn nhằm đáp ứng yêu cầu phân loại cấp độ năng lực của thí sinh; Cần hạn chế các câu hỏi mang tính lý thuyết, bổ sung câu hỏi thực tiễn, chuyên sâu, thực sự thiết thực với nghiệp vụ hàng ngày của thí sinh; đồng thời, rà soát lại khung bộ đề và bổ sung thêm các nội dung, tình huống đảm bảo bao quát được hết các vấn đề, nội dung, tình huống cần hỏi. Đặc biệt, trong những giai đoạn phát triển tiếp theo cần thay đổi phương pháp hỏi và đáp án cho thi trắc nghiệm; nghiên cứu, kết hợp 3 hình thức thi trắc nghiệm, tự luận, trả lời câu hỏi dạng vấn đáp trên máy tính để đánh giá chính xác hiểu biết kiến thức cấp độ 1, 2, 3 và đánh giá kỹ năng xử lý công việc.
Những kết quả đã đạt được và vấn đề cần quan tâm từ kỳ thi đánh giá năng lực nêu trên, sẽ là nền tảng cho việc tổ chức các kỳ thi tiếp theo đạt hiệu quả cao nhất, đồng thời làm cơ sở vững chắc để đánh giá năng lực của cán bộ, công chức trong ngành Hải quan, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Hải quan chuyên nghiệp phù hợp với yêu cầu hội nhập trong giai đoạn hiện nay.
Tiếp tục cụ thể hóa các mục tiêu đổi mới quản lý nguồn nhân lực
Mục tiêu trên sẽ được cụ thể hóa trong năm 2019 và các năm tiếp theo. Đặc biệt, năm 2019 là năm có tính chất đặc biệt quan trọng đối với việc hoàn thành nhiệm vụ đổi mới quản lý nguồn nhân lực giai đoạn 2016 – 2020. Tổng cục Hải quan đã ban hành Quyết định 801/QĐ-TCHQ về ban hành Kế hoạch đổi mới một số hoạt động quản lý nguồn nhân lực theo năng lực dựa trên VTVL năm 2019, định hướng 2020.
Từ nay đến cuối năm 2019, Tổng cục Hải quan sẽ tiến hành các công việc: Tiếp tục rà soát, hoàn thiện, ban hành Khung năng lực 8 lĩnh vực nghiệp vụ chính bao gồm 6 lĩnh vực nêu trên và lĩnh vực thanh tra, kiểm định; Hoàn thiện hệ thống đánh giá năng lực công chức cấp ngành với nhiệm vụ cụ thể là tiếp tục đánh giá hơn 2.000 công chức nghiệp vụ thuộc 8 lĩnh vực nghiệp vụ chính: 28 Cục Hải quan tỉnh, thành phố còn lại, Vụ Thanh tra – kiểm tra và Cục Kiểm định; Xây dựng hồ sơ năng lực công chức ghi nhận kết quả đánh giá năng lực; Đổi mới đào tạo theo VTVL; xây dựng và triển khai ứng dụng, thí điểm triển khai ứng dụng kết quả đánh giá năng lực vào công tác tổ chức cán bộ. Tiếp tục thí điểm mô hình quản lý nguồn nhân lực theo năng lực dựa trên VTVL.
Trên cơ sở đánh giá những kết quả đạt được từ hoạt động quản lý nguồn nhân lực dựa trên VTVL trong các năm qua, Tổng cục Hải quan xác định mục đích đến năm 2020 là: Nâng cao năng lực công chức, tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực thi công chức, công vụ, chống phiền hà sách nhiễu, nâng cao tính liêm chính hải quan, góp phần đẩy nhanh tốc độ hiện đại hóa hoạt động hải quan, hướng tới tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu; từ đó xác định mục tiêu cụ thể trong năm 2020 là: Đánh giá năng lực công chức thừa hành và công chức giữ chức vụ lãnh đạo cấp phòng và tương đương trở xuống của 8 lĩnh vực nghiệp vụ chính; ứng dụng kết quả đánh giá năng lực vào công tác tổ chức cán bộ.
Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Lãnh đạo Bộ Tài chính cùng với sự đồng tâm, nhất trí của ngành Hải quan từ Trung ương đến địa phương đối với công tác đổi mới quản lý nguồn nhân lực, chắc chắn Tổng cục Hải quan sẽ hoàn thành mục tiêu đề ra giai đoạn 2016-2020 và không ngừng xây dựng, đào tạo đội ngũ nhân lực ngành Hải quan giỏi chuyên môn, nghiệp vụ, có đủ phẩm chất, năng lực hoàn thành nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu cải cách hiện đại hóa Hải quan trong giai đoạn tiếp theo.
Lương Khánh Thiết (Phó Vụ trưởng Phó Ban Cải cách hiện đại hóa hải quan)
