Nga và Trung Quốc - Đối tác không cân xứng ở vùng Á-Âu

Trung– Nga đang cạnh tranh vị thế tại khu vực Á-Âu

Trong quan hệ hợp tác mới Trung-Nga, rõ ràng Trung Quốc là đối tác mạnh hơn. Điểm yếu của Nga thể hiện qua việc không đủ khả năng cung cấp nhiều thứ cho Trung Quốc ngoài năng lượng đắt tiền, vũ khí và các quặng khoáng sản. Bắc Kinh có thể hài lòng trước sự bối rối của Nga khi Trung Quốc cho Nga vay những khoản tiền lớn và tăng cường đầu tư vào Nga. Những điều này cho thấy rõ khó khăn kinh tế và vị thế yếu trong đàm phán của Nga.

Quan hệ đối tác không cân xứng Trung-Nga là do nhiều yếu tố chứ không chỉ có kinh tế. Trong vài năm qua, Địa Trung Hải có tầm quan trọng chiến lược đối với Bắc Kinh bởi nó có tới 70% nguồn năng lượng của thế giới, có thể hỗ trợ cho các tiến bộ của Trung Quốc. Hơn nữa, các tham vọng của Trung Quốc - mong muốn đa dạng hoá thị trường và nguồn năng lượng - đã buộc nước này chuyển hướng các lợi ích kinh tế và chiến lược sang phía Tây, từ vùng ngoài châu Á đến bờ biển của miền Nam châu Âu, Bắc Phi và Vịnh Ba Tư.

Ngoài ra, quan hệ hợp tác Trung-Nga không thể che giấu được sự tranh đua ảnh hưởng kinh tế tại Trung Á. Do Nga bị bao vây về kinh tế nên nước này không thể cung cấp cho các nước Trung Á những khoản tài chính và đầu tư mà Trung Quốc có thể cung cấp cho các nước này. Thật vậy, Trung Quốc đã thay thế Nga trong vai trò người cung cấp tài chính chủ yếu cho Trung Á. Quan hệ kinh tế ngày càng gia tăng của Trung Quốc với vùng Trung Á đang tiếp tục được đẩy mạnh với các kế hoạch lập một quỹ 16,3 tỷ USD để tài trợ cho các dự án đường sắt, đường bộ, đường ống dẫn khí đốt trong khắp vùng. Bắc Kinh đã xây dựng mạng lưới ống dẫn khí đốt Trung Á-Trung Quốc, bắt đầu từ Turkmenistan và chạy qua Uzbekistan, Kyrgyzstan và Kazakhstan trước khi tới tỉnh Tân Cương, phía Tây Trung Quốc. Năm 2014, Trung Quốc khởi công một đường ống dẫn khí đốt chạy từ Tajikistan đến Tân Cương ở Tây Bắc Trung Quốc; một hệ thống đường ống khác sẽ cung cấp dầu từ ngoài khơi biển Caspian của Kazakhstan tới tỉnh này.

Khi xoay trục chiến lược sang phía Đông, Nga đang nỗ lực để duy trì ảnh hưởng tại Trung Á trong lúc Trung Quốc di chuyển về phía Tây với ý đồ trở thành một cường quốc lớn. Với thái độ hữu nghị bề ngoài, Nga và Trung Quốc đang lao vào một cuộc ganh đua để chiếm ưu thế tại vùng Á-Âu.