Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là yếu tố quan trọng

Các diễn giả chia sẻ về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp cấp tỉnh tại Diễn đàn. Ảnh: T.D

Đó là thông tin được đưa ra tại “Diễn đàn Năng lực cạnh tranh doanh nghiệp cấp tỉnh 2024” do Tạp chí Doanh Nhân Sài Gòn phối hợp với Viện Sáng kiến Việt Nam và Trường Đại học Nguyễn Tất Thành tổ chức ngày 9/7.

Theo các chuyên gia, các doanh nghiệp đóng góp quan trọng vào tổng sản phẩm nội địa (GDP), tạo việc làm cho người dân và nguồn thu ngân sách cho Nhà nước.

Ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, trong những năm qua, cùng với Trung ương, các địa phương đã có nhiều chính sách, giải pháp nhằm cải thiện môi trường đầu tư, tạo thuận lợi để các thành phần kinh tế phát triển, hỗ trợ phát huy vai trò của lực lượng doanh nghiệp, đội ngũ doanh nhân.

Các địa phương trong cả nước đã cải thiện về thủ tục hành chính, tiết giảm chi phí không chính thức. Môi trường kinh doanh thuận lợi sẽ giúp doanh nghiệp phát triển, đồng thời thu hút các nhà đầu tư mới gia nhập thị trường. Từ đó tạo ra nhiều việc làm, đóng góp vào sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh của địa phương và quốc gia.

Việc nâng cao năng lực cạnh tranh của địa phương không chỉ dừng ở việc nâng cao chất lượng điều hành, môi trường đầu tư của địa phương mà phải tập trung vào việc nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp tại địa phương, ông Thành nhấn mạnh.

Chia sẻ tại diễn đàn, ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND TPHCM nhấn mạnh, sự phát triển bền vững của TPHCM phụ thuộc vào năng lực tạo ra giá trị gia tăng cũng như năng lực cạnh tranh của lực lượng doanh nghiệp.

Trong những năm qua, TPHCM đã có nhiều chính sách, giải pháp cải thiện môi trường đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi để các thành phần kinh tế phát triển, hỗ trợ và phát huy vai trò của lực lượng doanh nghiệp, đội ngũ doanh nhân, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh của Thành phố.

Song theo báo cáo phân tích năng lực cạnh tranh doanh nghiệp TPHCM, năm 2023 cho thấy, mặc dù TPHCM vẫn dẫn đầu cả nước về giá trị tuyệt đối ở nhiều chỉ tiêu, nhưng quy mô và kết quả hoạt động của lực lượng doanh nghiệp nói riêng, các kết quả kinh tế nói chung của TPHCM đang đi xuống một cách tương đối so với bình quân chung của cả nước.

Trong khi đó, tại một số địa phương khác có sự bứt tốc xét về tổng thể và đã có những mặt vượt qua TPHCM. Thêm vào đó, so với các đô thị trung tâm trong khu vực Đông Á và Đông nam Á, khả năng cạnh tranh của lực lượng doanh nghiệp thành phố, nhất là các doanh nghiệp dẫn đầu, là khá khiêm tốn. Các doanh nghiệp nói riêng, kinh tế nói chung của TPHCM vẫn chưa thể thu hẹp khoảng cách với các đô thị đi trước trong khu vực.

TS. Huỳnh Thế Du, giảng viên Đại học Indiana Hoa Kỳ, thành viên Viện Sáng kiến Việt Nam cho rằng, tốc độ tăng trưởng của TPHCM đang chậm lại so với bình quân chung của cả nước. “Sức khỏe" của các doanh nghiệp cũng đáng lo ngại. Đơn cử, TPHCM chỉ có duy nhất một doanh nghiệp góp mặt trong 10 doanh nghiệp nộp thuế lớn nhất cả nước vào năm 2022; không có doanh nghiệp nào trong 10 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam theo xếp hạng của Công ty cổ phần Báo cáo Đánh giá Việt Nam (VNR500)…

“Nguyên nhân khiến cho năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp TPHCM giảm sút cả về “chất” và “lượng” đến từ tất cả các yếu tố, bao gồm: Chiến lược hoạt động của chính lực lượng doanh nghiệp chưa rõ ràng và hoạt động còn chưa hiệu quả; trình độ phát triển cụm ngành còn khá khiêm tốn, thiếu vắng sự liên kết, tương hỗ; Môi trường kinh doanh dù được cải thiện nhưng vẫn còn cách xa kỳ vọng của doanh nghiệp…”, TS Huỳnh Thế Du nhấn mạnh.

Từ đó, nhiều ý kiến doanh nghiệp tại diễn đàn cho rằng, để nâng cao năng lực của các doanh nghiệp, cần có một môi trường cạnh tranh thực sự công bằng, không có lợi ích nhóm. Ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch Công ty SECOIN kiến nghị, TPHCM cần chú trọng hơn nữa phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng giao thông kết nối các trung tâm kinh tế và cửa ngõ liên thông với các tỉnh thành trong khu vực; cải thiện chất lượng giáo dục đại học gắn với phát triển nguồn nhân lực, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc tuyển dụng. Quan trọng hơn, thành phố cần dành nguồn ngân sách hợp lý để xây dựng hạ tầng xanh, hạ tầng số, nhất là dữ liệu số dùng chung cho các doanh nghiệp. Về phía doanh nghiệp cần gia tăng tính chủ động và nội lực nội sinh của mình để bắt kịp xu hướng phát triển mới.

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực - Thực phẩm TPHCM cho biết, xét về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp TPHCM, hiện nay chi phí logistics cao là một trong những vấn đề lớn làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, mặc dù TPHCM có lợi thế về địa lý và hạ tầng giao thông. TPHCM cần cải thiện hạ tầng logistics và cải cách hành chính để hỗ trợ doanh nghiệp tốt hơn. Về chính sách, TPHCM cần cải thiện để hỗ trợ doanh nghiệp tốt hơn. Việc ban hành chính sách cần có sự tham gia ý kiến từ doanh nghiệp để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.