 |
| Giám định phế liệu nhập khẩu qua cảng Cát Lái. Ảnh: T.H |
Triển khai Kế hoạch kiểm tra tính tuân thủ của doanh nghiệp
Theo ông Trần Việt Thắng, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1, cảng Cát Lái có thị phần container XNK chiếm trên 90% khu vực phía Nam và gần 50% thị phần cả nước với sản lượng hàng hóa xếp dỡ trung bình khoảng 5,6 triệu teus/năm. Trong thời gian qua, ngành Hải quan nói chung và Cục Hải quan TPHCM, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 nói riêng đã triển khai nhiều chương trình kế hoạch nhằm hỗ trợ, tạo thuận lợi thương mại cho Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn, doanh nghiệp XNK làm thủ tục hải quan thông qua cảng Cát Lái. Thời gian thông quan ngày càng được rút ngắn, chi phí giao nhận hàng hóa, làm thủ tục của các doanh nghiệp ngày càng giảm, và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ngày càng gia tăng.
Tuy nhiên, hiện nay với tốc độ tăng trưởng nhanh hàng năm, năng lực của cảng ngày càng quá tải, hạ tầng giao thông chưa đáp ứng so với tình hình mới, nhằm nâng cao chất lượng và thực hiện có hiệu quả các Đề án cải cách, hiện đại hoá của Cục Hải quan TPHCM, một số vướng mắc, khó khăn cần được cấp có thẩm quyền xem xét, tháo gỡ.
Cụ thể, về hệ thống giám sát hải quan tự động VASSCM, việc triển khai hệ thống này đã mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp lẫn cơ quan Hải quan trong việc quản lý hàng hóa ra, vào, lưu giữ tại cảng, kho bãi; giảm thiểu chi phí và giải phóng nhanh hàng hóa. Năm 2020, có khoảng 2 triệu tờ khai được xác nhận tư động qua khu vực giám sát (tăng 15% so với năm 2019), tương đương khoảng 3 triệu container (tăng 1,6% so với năm 2019).
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực nêu trên, việc quản lý hàng hóa của doanh nghiệp còn có những hạn chế. Trong quá trình kiểm tra, rà soát tờ khai tồn, kiểm tra tính tuân thủ của doanh nghiệp, Chi cục phát hiện có hiện tượng doanh nghiệp khai báo sai để lợi dụng đưa hàng hóa qua khu vực giám sát hải quan không đúng quy định.
Ngoài ra, tình trạng tờ khai tồn đọng chưa xác nhận qua khu vực giám sát phát sinh quá nhiều do nhiều nguyên nhân, phần lớn là do doanh nghiệp khai báo không đúng như: tờ khai chung container, chung bill, tờ khai nhánh, tờ khai nhảy số do hệ thống, tờ khai khai sai các tiêu chí (số kiện, trọng lượng, mã địa điểm kho bãi cảng, mã chi cục hải quan, mã phương thức vận chuyển)...; việc xử lý gặp nhiều khó khăn do liên quan nhiều đơn vị khác nhau (chi cục đăng ký tờ khai, doanh nghiệp kinh doanh kho bãi cảng, chi cục hải quan cửa khẩu, hãng tàu, đại lý hãng tàu).
Từ thực tế trên, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 kiến nghị nhiều giải pháp trong đó, quản lý chặt chẽ hàng hóa đưa vào, lưu giữ, đưa ra kho bãi, địa điểm và hàng hóa tồn kho tại kho bãi, địa điểm: Triển khai Kế hoạch kiểm tra tính tuân thủ của doanh nghiệp trong việc quản lý hàng hóa tại kho bãi, địa điểm và đưa hàng hóa qua khu vực giám sát hải quan tại Chi cục; xử lý các bất cập của hệ thống...
Xử lý nhanh hàng hóa tồn đọng
Theo lãnh đạo Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1, với số lượng hàng hóa tồn đọng lớn trong nhiều năm qua, việc xử lý hàng hóa tồn đọng mặc dù có nhiều chuyển biến tích cực nhưng chưa đạt được yêu cầu, mục tiêu đề ra. Theo thống kê của đơn vị, hiện có khoảng 2.874 container hàng tồn đọng quá hạn 90 ngày, trong đó có 2.029 container phế liệu, đã phân loại để xử lý 1.527 container.
Do lượng hàng hóa tồn đọng quá nhiều, việc kiểm kê phân loại, định giá, bán đấu giá mất rất nhiều thời gian; việc xử lý hàng hóa tồn đọng kéo dài làm hạn chế khả năng khai thác cảng biển của doanh nghiệp, gây nên tình trạng ùn ứ thường xuyên hoặc cục bộ tại các thời kỳ cao điểm lễ, tết… Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 kiến nghị lãnh đạo các cấp xem xét xử lý nhanh 1.099 container phế liệu tồn đọng không đủ điều kiện nhập khẩu.
Về lâu dài cần có cơ chế đấu thầu, giao cho các doanh nghiệp chuyên nghiệp thực hiện kiểm kê, phân loại, định giá, xử lý hàng hóa tồn đọng thay cho Hội đồng xử lý hàng hóa tồn đọng. Hội đồng chỉ thực hiện việc giám sát, theo dõi thực hiện để đẩy nhanh tiến độ xử lý hàng hóa tồn đọng. Cho phép doanh nghiệp kinh doanh cảng bố trí các địa điểm riêng (trong hoặc ngoài cảng) để lưu giữ hàng hóa tồn đọng nếu đảm bảo điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan để giải phóng mặt bằng tại cảng, nâng cao năng lực khai thác cảng.
Hiện nay, khối lượng công việc của Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 là rất lớn và ngày càng gia tăng. Về kim ngạch XNK khoảng 27 tỷ USD (trong đó xuất khẩu khoảng 12 tỷ USD, nhập khẩu khoảng 17 tỷ USD) (chiếm 24% kim ngạch XNK của toàn Cục), số thu khoảng 42.700 tỷ đồng/năm (chiếm 40% so với số thu của Cục).
Năm 2020, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 đã thu được 46.464 tỷ đồng, đạt 101% chỉ tiêu giao bổ sung.
Trong thời gian tới, Chi cục sẽ tiếp tục triển khai các đề án, kế hoạch của Cục, Chi cục liên quan đến vấn đề tạo thuận lợi thương mại, thu phí hạ tầng cảng biển, kiểm tra tính tuân thủ của người khai hải quan, doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho bãi, địa điểm trong việc khai báo; quản lý hàng hóa ra, vào, lưu giữ tại kho bãi địa điểm; đưa hàng hóa qua khu vực giám sát hải quan... Do đó, Chi cục rất cần những cơ chế, chính sách riêng cho đơn vị để hỗ trợ, nâng cao hiệu quả công tác giám sát, kiểm soát hải quan tại địa bàn.
Về thủ tục hải quan đối với hàng vận chuyển, hàng quá cảnh, cần liên kết quy trình thủ tục vận chuyển và quy trình thủ tục hải quan đối với hàng hóa XNK thành một chuỗi thống nhất. Hàng hóa phải hoàn tất thủ tục vận chuyển mới được thông quan, giải phóng hàng để tránh tình trạng doanh nghiệp, các chi cục hải quan không thực hiện hoàn tất thủ tục vận chuyển mà vẫn thông quan, giải phóng hàng; phát sinh tình trạng tờ khai tồn treo trên hệ thống, phải tốn công sức theo dõi, phối hợp, đề nghị xử lý tờ khai tồn, hủy tờ khai... Sửa đổi, bổ sung chính sách quản lý đối với hàng hóa quá cảnh đảm bảo quản lý chặt chẽ loại hình hàng hóa này, tránh tình trạng thẩm lậu vào nội địa, như: quy định chặt chẽ điều kiện kinh doanh, phương tiện chuyên chở hàng quá cảnh, ký quỹ tiền thuế nhập khẩu, giám sát bằng seal điện tử.
Lê Thu
