Kiểm soát chặt hàng quá cảnh, ngăn ngừa vi phạm

	Hải Phòng dừng khu vui chơi giải trí, kiểm soát chặt việc duyệt nhập cảnh
	Chủ động phối hợp kiểm soát, ngăn chặn và xử lý nhập cảnh trái phép
	Tăng cường giám sát hàng hóa qua cửa khẩu đường bộ, ngăn ngừa buôn lậu

Phương tiện XNC tại cửa khẩu Mộc Bài (tỉnh Tây Ninh) Ảnh: S.T

Kịp thời phát hiện nhiều vụ vi phạm

Thời gian qua, hoạt động quá cảnh hàng hóa từ Trung Quốc đi các nước Campuchia, Lào ngày càng phát triển. Hoạt động này đã đem lại việc làm, thu nhập cho một số bộ phận người lao động, là nguồn thu đáng kể của các DN hoạt động trong lĩnh vực logistics.

Theo số liệu thống kê, hiện nay cả nước có 129 DN hoạt động quá cảnh hàng hóa từ Trung Quốc đi Lào, Campuchia với hàng chục nghìn container mỗi năm. Hàng hóa chủ yếu là hàng tiêu dùng thông thường (hàng bách hóa), hàng điện tử, điện lạnh, linh kiện điện tử, phụ tùng ôtô, hàng may mặc.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích do hoạt động này mang lại là tiềm ẩn nhiều rủi ro về vận chuyển hàng cấm, hàng vi phạm quyền SHTT qua lãnh thổ Việt Nam, từ đó nguy cơ hàng cấm, hàng vi phạm quyền SHTT thẩm lậu, quay đầu tiêu thụ trong nước.

Từ đầu năm 2020, Tổng cục Hải quan đã triển khai Kế hoạch kiểm soát hàng hoá quá cảnh có dấu hiệu vi phạm về hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT từ nước ngoài vào Việt Nam sang Lào, Campuchia và ngược lại.

Theo đó, qua công tác nắm tình hình và kết quả bắt giữ nhiều vụ việc, các đối tượng lợi dụng hoạt động vận chuyển hàng quá cảnh để buôn lậu hàng cấm như ma túy, hàng vi phạm quyền SHTT vào Việt Nam. Cũng qua công tác điều tra cơ bản của lực lượng Hải quan cho thấy tình trạng hàng giả, hàng vi phạm quyền SHTT, hàng cấm đang được bày bán công khai, tràn lan trên thị trường như hiện nay có một phần do thẩm lậu qua hoạt động quá cảnh.

Đặc biệt, qua khai thác dữ liệu trên hệ thống nghiệp vụ hải quan cho thấy, tại địa bàn Lạng Sơn (cửa khẩu Hữu Nghị) và TPHCM (cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực ) mỗi ngày trung bình có khoảng 100-150 container hàng bách hóa mở tờ khai theo loại hình quá cảnh xuất sang Campuchia, Lào chủ yếu qua các cửa khẩu đường bộ các tỉnh Tây Ninh, Bình Phước, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, An Giang, Đồng Tháp, Kiên Giang, Long An.

Tổng cục Hải quan đã tiến hành kiểm tra 4/129 DN hoạt động quá cảnh, gồm: Công ty TNHH thương mại Sơn Hà; Công ty TNHH MTV Bách Việt Lạng Sơn, Công ty TNHH Kinh doanh và Dịch vụ XNK; Công ty CP Vận tải xuyên quốc gia.

Kết quả, từ ngày 13/7/2020 đến ngày 21/7/2020, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) phối hợp các Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị (Cục Hải quan Lạng Sơn), Chi cục Hải quan cửa khẩu Mộc Bài và Chi cục Hải quan cửa khẩu Xa Mát (Cục Hải quan Tây Ninh), Chi cục Hải quan cửa khẩu Hoa Lư (Cục Hải quan Bình Phước), Chi cục Hải quan cửa khẩu Chalo (Cục Hải quan Quảng Bình) dừng hàng qua khu vực giám sát để kiểm tra thực tế hàng hóa 132 container/647 container (tỷ lệ 20%), phát hiện có 91/132 container vi phạm (tỷ lệ 75,8%), trong đó có 35/91 container chứa hàng giả của các nhãn hiệu nổi tiếng (tỷ lệ 38,5%), 56/91 container hàng hoá không khai báo, sai khai báo (tỷ lệ 61,5%). Tỷ lệ kiểm tra trọng điểm chiếm 20% mà tỷ lệ hàng hoá vi phạm chiếm 75,8%, trong đó tỷ lệ vi phạm về hàng giả chiếm 38,5%.

Lực lượng Hải quan đã phối hợp với Công an tỉnh Lạng Sơn kiểm tra 2 container hàng hóa thuộc loại hình quá cảnh phát hiện và thu giữ 7,5 tấn tiền chất ma túy; kiểm tra lô hàng quá cảnh của Công ty CP Vận tải xuyên quốc gia, phát hiện, bắt giữ 15,8kg ma túy đá.

Sử dụng thiết bị kỹ thuật hiện đại để giám sát

Tổng cục Hải quan cho biết, căn cứ vào các quy định của pháp luật và kết quả kiểm tra, xử lý hàng hóa quá cảnh của cơ quan Hải quan trong thời gian vừa qua, khẳng định công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm là đúng quy định của pháp luật và cần thiết.

Theo đó, để đảm bảo thuận lợi cho hàng hóa quá cảnh nhưng vẫn đảm bảo yêu cầu công tác quản lý, Tổng cục Hải quan đã yêu cầu cục hải quan các tỉnh, thành phố triển khai gắn seal định vị điện tử đối với tất cả container hàng hoá quá cảnh từ cửa khẩu đầu tiên đến cửa khẩu cuối cùng; chỉ kiểm tra thực tế hàng hoá, khám xét đối với các container, phương tiện vận chuyển hàng hoá quá cảnh có dấu hiệu vận chuyển hàng cấm, không đi đúng tuyến đường và không đúng thời gian quy định.

Hiện cơ quan Hải quan tiếp tục tiến hành kiểm tra, kiểm soát các lô hàng quá cảnh để kịp thời phát hiện, bắt giữ và xử lý nghiêm các hành vi vận chuyển hàng cấm, không đi đúng tuyến đường và không đúng thời gian quy định.

Theo Tổng cục Hải quan, đối với các lô hàng vi phạm, tại các cục hải quan địa phương điển hình như Cục Hải quan Lạng Sơn, cơ quan Hải quan đã tiến hành xử lý và tham mưu cho cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định. Dù vậy, đến nay một số DN chưa chấp hành quyết định xử lý vi phạm và có đơn khiếu nại với lý do: Cơ quan Hải quan xử lý vi phạm không đúng đối tượng, đối tượng phải xử lý trong trường hợp này là chủ hàng hóa quá cảnh chứ không phải DN làm dịch vụ quá cảnh,

Ngoài ra, để xử lý đối với trường hợp phát hiện hàng hóa có dấu hiệu vi phạm pháp luật, cơ quan Hải quan đang gặp vướng mắc liên quan đến kết quả kiểm tra thực tế. Theo Tổng cục Hải quan, tại một số địa bàn, thực tế hàng quá cảnh thời gian qua đều đóng trong container được gắn niêm phong của hãng vận tải, đa số quá cảnh nguyên container, một số ít sang tải tại bãi, do vậy, việc xác định dấu hiệu vi phạm để chuyển luồng kiểm tra thực tế là rất khó. Các trường hợp chuyển luồng thủ công kiểm tra thực tế hàng hóa quá cảnh thời gian qua đều dẫn đến phản ứng của DN và ách tắc tại cửa khẩu.

Do vậy, để đảm bảo hiệu quả công tác chống buôn lậu, tạo thuận lợi cho DN, không ảnh hưởng đến phát triển kinh tế và giải quyết một số vướng mắc kiến nghị, thời gian tới, Tổng cục Hải quan tăng cường áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ hải quan, ứng dụng triệt để công nghệ thông tin, tăng cường sử dụng các trang thiết bị kỹ thuật hiện đại, rủi ro để hệ thống tự động phân luồng Đỏ đối với các lô hàng, DN có độ rủi ro cao, có dấu hiệu vi phạm pháp luật, các trường hợp kiểm tra ngẫu nhiên.

Đồng thời, triển khai gắn seal định vị điện tử đối với tất cả container hàng hoá quá cảnh từ cửa khẩu đầu tiên đến cửa khẩu cuối cùng (đối với trường hợp container xếp chồng khít, nhiều tầng, nhiều lớp trên phương tiện để vận chuyển từ nước ngoài vào Việt Nam và ngược lại bằng đường thuỷ nội địa thì gắn seal định vị lên phương tiện vận tải) để phục vụ công tác giám sát theo đúng quy định. Tại cửa khẩu, các đơn vị hải quan triển khai kiểm tra thực tế hàng hoá, khám xét đối với các container, phương tiện vận chuyển hàng hoá quá cảnh có dấu hiệu vận chuyển hàng cấm, không đi đúng tuyến đường và không đúng thời gian quy định.