Khẩn trương nhưng thận trọng

Theo cơ quan soạn thảo là Bộ Tài chính, có 2 cái khó đang tồn tại là xử lý các hợp đồng cũ trước khi có Luật và xây dựng các quy định cụ thể sao cho hợp lý.

Với vấn đề thứ nhất, thực tế, trước khi có Luật Quản lý, sử dụng tài sản công năm 2017, nội hàm pháp luật về các quyền, nghĩa vụ khi áp dụng các hình thức như BT, BOT (xây dựng – kinh doanh – chuyển giao),… chưa được rõ nên trong thực tiễn thực hiện, nhất là phương thức BT có tình trạng các địa phương hiểu và vận dụng chưa giống nhau. Điều này đã được giải quyết thấu đáo bằng Luật mới.

Song, khi Luật có hiệu lực thi hành, việc cần làm là phải xử lý chuyển tiếp các hợp đồng trước đó. Vì vậy, đến ngày 28/12/2018, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 160/NQ-CP về sử dụng tài sản công để thanh toán cho nhà đầu tư theo hình thức BT với định hướng là rà soát các hợp đồng đã ký trong quá khứ để xem xét trên cơ sở đó thực hiện thanh toán theo hợp đồng. Với Nghị quyết này, các bộ, ngành, địa phương phải rà soát một cách khẩn trương nhưng hết sức thận trọng các quy định của hợp đồng và các điều khoản thanh toán bằng tài sản công cũng như việc xác định giá trị tài sản công đảm bảo sát giá thị trường, nhằm tránh thất thoát cho Nhà nước.

Còn vấn đề thứ 2, đặt ra quy định mới sao cho hài hòa quyền và lợi ích của Nhà nước, nhưng cũng không được làm triệt tiêu động lực đầu tư của các nhà đầu tư.

Thực tế, dự thảo đầu tiên của Nghị định đã được Bộ Tài chính trình Chính phủ xem xét từ tháng 10/2017 sau khi xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và các nhà đầu tư có tham gia và hợp đồng đầu tư theo hình thức BT. Đến nay, dự thảo đã được các thành viên Chính phủ cho ý kiến nhiều lần, với nhiều nội dung và ban soạn thảo đã trăn trở để đảm bảo khung pháp luật được khả thi và phù hợp trong thực hiện.

Tuy vậy, cái khó nhất là giải quyết để các nhà đầu tư, doanh nghiệp vẫn phát triển các công trình hạ tầng hoàn thành theo đúng mục tiêu, nhưng cũng phải quy định chặt chẽ để Nhà nước tránh thất thoát. Bởi vì, trên thực tế hiện có tình trạng giá trị công trình BT và quỹ đất được giao chưa ngang giá. Thực tế, khi nhà đầu tư xây dựng công trình BT là bờ ven bãi sú hoang vu nhưng sau đó được đầu tư, thậm chí chỉ là thông tin quy hoạch, lập tức giá thị trường tăng lên. Do đó, nếu xử lý không khéo sẽ tổn thương lớn đến nhà đầu tư, song mặt khác, nếu không xem xét cụ thể thì Nhà nước sẽ thất thoát nếu phải thanh toán.

Chia sẻ mới đây, lãnh đạo Cục Quản lý công sản cho biết, bản dự thảo cuối cùng với những tính toán hợp lý nhất đã được chính thức trình Chính phủ. Hy vọng, dự thảo này sẽ sớm được ban hành để hoạt động đầu tư BT sẽ tiếp tục được triển khai, phát huy lợi ích tích cực cho đất nước.