Hải quan số, mô hình Hải quan thông minh sẽ tiếp tục kéo giảm thời gian thông quan

	Nỗ lực thực hiện Hải quan số và mô hình Hải quan thông minh
	Hướng tới hải quan thông minh - xu hướng hải quan hiện đại
	Talk: Phó Tổng cục trưởng Mai Xuân Thành: Hướng tới hải quan số, hải quan thông minh

Việc thực hiện Hải quan số, mô hình Hải quan thông minh đáp ứng yêu cầu khi lượng hàng hóa xuất nhập khẩu tăng trưởng nhanh chóng. Ảnh: T.Bình

Thông quan nhanh, giảm ùn tắc

Đối với cơ quan Hải quan, công tác kiểm soát hải quan hiệu quả hơn nhờ các chức năng kiểm soát hàng hoá và/hoặc kiểm tra quá trình khai báo hàng hoá cũng như khai báo của khách xuất nhập cảnh đã được tự động hoá, quá trình lựa chọn có thể được tiến hành trên cơ sở kỹ càng và có nhiều thông tin hơn.

Thông tin tình báo do Hải quan thu thập có thể được đưa vào hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) và được xem xét đến khi tiến hành quá trình lựa chọn. Khả năng phát hiện những hành vi gian lận vì vậy được tăng cường hơn trong môi trường sử dụng hệ thống tự động hoá, việc chọn lọc có thể được xử lý một cách có hệ thống, chính xác và kịp thời hơn.

Hệ thống CNTT mới sẽ hỗ trợ cho việc xác định những hàng hoá nhập khẩu khi giá trị khai báo của hàng hoá nằm ngoài các thông số được xác định trước.

Đáng chú ý, việc thông quan hàng hóa sẽ nhanh và hiệu quả hơn. Theo đánh giá của Tổng cục Hải quan, quá trình thông quan hàng hoá và hành khách hiệu quả là một trong những lợi ích chính mà tự động hoá mang lại bằng cách tạo ra: năng suất cao hơn cho cả cơ quan Hải quan và các đối tác kinh doanh; sử dụng các nguồn lực hiệu quả hơn; giảm chi phí cho cả cơ quan Hải quan và các đối tác thương mại; thông tin kịp thời và chính xác hơn; khả năng kiểm soát tốt hơn; giảm tình trạng tắc nghẽn tại cảng và sân bay.

Mặt khác, tự động hoá thủ tục hải quan gắn liền với trao đổi thông tin điện tử như dữ liệu về hàng hoá và khai báo về hàng hoá, cho phép xử lý thông tin trước khi hàng đến và/hoặc trước khi hàng đi. Vì vậy, xử lý thông tin thường xuyên trước khi hàng hoá thực tế vào lãnh thổ hải quan hoặc sắp rời lãnh thổ hải quan cho phép cơ quan Hải quan kiểm tra thông tin và tiến hành đánh giá rủi ro về hàng hoá. Với thông tin đã có sẵn, quyết định giải phóng hàng hoá có thể được chuyển đi ngay khi hàng hoá đến thông qua sử dụng phương thức điện tử.

Cùng với đó, khi hệ thống CNTT được cả cơ quan Hải quan, các cơ quan pháp luật và các doanh nghiệp sử dụng hiệu quả thì tất cả các bên liên quan tới một giao dịch xuất nhập khẩu có thể chuyển dữ liệu tới một hệ thống xử lý tập trung. Cơ quan Hải quan sẽ có thể gửi dữ liệu theo yêu cầu của các đơn vị thông quan tại cửa khẩu biên giới, vì vậy, tạo ra cho ngành Hải quan cơ chế thông quan “một cửa” nhanh chóng.

Áp dụng thống nhất Luật Hải quan

Ngoài ra, thực hiện thành công Hệ thống Hải quan số và mô hình Hải quan thông minh còn mang lại nhiều lợi ích khác như: áp dụng thống nhất Luật Hải quan, thu thuế hiệu quả hơn, phân tích dữ liệu chính xác hơn, thống kê hải quan chính xác và kịp thời, nâng cao chất lượng dữ liệu.

Cụ thể, về áp dụng thống nhất Luật Hải quan, toàn bộ giao dịch được xử lý theo cách thức thống nhất, đảm bảo áp dụng nhất quán các qui định luật pháp trong nước và đối xử ngang bằng với tất cả các đối tác thương mại. Việc sử dụng các kỹ thuật lập mẫu mô hình kinh doanh và dữ liệu theo chuẩn mực quốc tế cho phép áp dụng thống nhất hơn và đối xử công bằng trong phạm vi các quy tắc thương mại khi luật pháp thay đổi thì bản thân các quy tắc cũng thay đổi.

Đối với thu ngân sách, việc tự động hoá qui trình thu thuế góp phần đảm bảo thuế được thu và tính toán kịp thời. Các khoản nợ quá hạn hoặc nợ xấu có thể được xác định và xử lý nhanh chóng.

Thực tế, trong môi trường làm việc thủ công, việc điều hòa các khoản thuế nhận được và các khoản thuế còn nợ thường chậm và có lỗi.

Liên quan đến phân tích dữ liệu, tự động hoá các hệ thống hải quan cho phép cơ quan Hải quan truy cập ngay lập tức các thông tin cập nhật và cùng với việc ứng dụng hệ thống thông tin quản lý, có thể sử dụng thông tin này một cách hữu ích. Tự động hoá hải quan còn tạo khả năng kiểm soát sau kiểm tra hiệu quả hơn ở cả cấp độ địa phương và toàn quốc.

CNTT cho phép người khai hải quan gửi đến cơ quan Hải quan dữ liệu không có lỗi một cách kịp thời. Dữ liệu được gửi và tiếp nhận theo phương thức điện tử có thể chính xác hơn do trong hệ thống nhận thông tin tự động có các chức năng kiểm tra giá trị và độ tin cậy của dữ liệu. Điều này giúp đảm bảo bất kỳ phân tích dữ liệu nào được thực hiện cũng sẽ chính xác hơn.

Về thống kê hải quan, quá trình khai báo tự động diễn ra giúp cho số liệu thống kê thương mại đã có trong số liệu thống kê nhận được tại thời điểm xuất khẩu và nhập khẩu theo cách thức đã cơ cấu. Điều này rất hiệu quả về chi phí và các số liệu thống kê có được theo cách này sẽ chính xác và cập nhật hơn. Nhờ đó, các cơ quan khác thuộc Chính phủ có thể rất nhanh chóng thực hiện các biện pháp khi cần thiết.

Một lợi ích lớn hơn nữa của hệ thống CNTT là dữ liệu có độ chính xác cao hơn nhờ có các chức năng kiểm tra giá trị và độ tin cậy trong quá trình tiếp nhận dữ liệu. Do việc này được thực hiện khi hàng hoá vẫn nằm dưới sự kiểm soát của cơ quan Hải quan nên có thể xử lý các sai lệch dễ dàng hơn. Các thao tác kiểm tra này đảm bảo độ tin cậy của các dữ liệu cơ bản dạng thô, những dữ liệu này sẽ được lưu trong hệ thống máy tính của cơ quan Hải quan…