Hướng tới hải quan thông minh - xu hướng hải quan hiện đại

	Đảng ủy cơ quan Tổng cục Hải quan quyết tâm thực hiện thành công Hải quan số, mô hình Hải quan thông minh
	Talk: Phó Tổng cục trưởng Mai Xuân Thành: Hướng tới hải quan số, hải quan thông minh
	7 nhóm giải pháp xây dựng hệ thống Hải quan thông minh

Phó Tổng cục trưởng Mai Xuân Thành.

Trong 10 năm 2011-2020, toàn ngành Hải quan đã quyết tâm, nỗ lực triển khai thành công Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2020, rất nhiều thành tựu đã đạt được. Xin Phó Tổng cục trưởng cho biết một số thành tựu nổi bật Hải quan Việt Nam đã đạt được?

Trong 76 năm qua, cùng với sự phát triển của đất nước, ngành Hải quan luôn gắn bó, cống hiến, đóng góp cho sự nghiệp xây dựng vào bảo vệ Tổ quốc, đồng thời luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo của Đảng, Chính phủ.

Đặc biệt trong 10 năm trở lại đây thực hiện Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2011-2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 448/QĐ-TTg ngày 25/3/2011, ngành Hải quan đã tích cực, nỗ lực triển khai và đạt được nhiều thành tích đáng kể, hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế trong hoạt động xuất nhập.

Các chỉ tiêu trong Chiến lược đã được ngành Hải quan cơ bản hoàn thành, nhiều chỉ tiêu đã hoàn thành xuất sắc, tạo ra sự phát triển hiện nay của Hải quan Việt Nam.

Thưa Phó Tổng cục trưởng, vai trò của ngành Hải quan đã được thể hiện như thế nào trong giai đoạn phát triển kinh tế và hội nhập mạnh mẽ những năm gần đây?

Với vai trò “người gác cửa nền kinh tế”, bảo đảm chủ quyền quốc gia, ngành Hải quan đã cố gắng triển khai toàn diện các mặt công tác. Trong đó, ngành Hải quan đã giải quyết một khối lượng công việc rất lớn. Số tờ khai trong 10 năm qua tăng lên gấp 296%; tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng gấp 268%; số thu ngân sách tăng gấp 160%. Đồng thời thời gian thông quan, giải phóng hàng không ngừng được rút ngắn, thủ tục về hải quan được đơn giản, đặc biệt là các chứng từ trong hồ sơ hải quan đơn giản hơn, ứng dụng công nghệ để giảm thiểu thời gian đi lại của người dân và doanh nghiệp.

Năm 2021 là năm bản lề để Hải quan Việt Nam bước vào một giai đoạn phát triển mới với nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021-2030. Xin Phó Tổng cục trưởng cho biết phương hướng cải cách, hiện đại hóa của Tổng cục Hải quan trong thời gian tới, đặc biệt là mục tiêu hướng tới mô hình hải quan hiện đại, thông minh, ứng dụng tối đa công nghệ?

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã chỉ ra hướng phát triển là Chính phủ số, kinh tế số, theo đó các cơ quan quản lý nhà nước sẽ chuyển mình xây dựng cơ quan quản lý số. Bên cạnh đó, trong bối cảnh hiện nay cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đã tác động toàn diện kể cả trong khối DN cũng như các cơ quan Chính phủ.

Trong đó xu hướng mới nhất của Hải quan các nước hiện nay là xây dựng hải quan thông minh. Vì vậy năm 2021, ngành Hải quan đã báo cáo Ban cán sự Đảng Bộ Tài chính, lãnh đạo Bộ Tài chính và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt để xây dựng Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021-2030, theo đó mô hình hải quan thông minh sẽ là mô hình lõi trong Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn này.

Như vậy, nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu hiện nay của toàn Ngành là tập trung xây dựng và sớm đưa vào hoạt động mô hình Hải quan thông minh. Phó Tổng cục trưởng có thể phân tích rõ hơn về những ưu việt của mô hình mới này?

Mô hình hải quan thông minh cho phép DN, hải quan và các bên liên quan (vận chuyển, đại lý, kho bãi…), cũng như các bộ, ngành cùng kết nối, cùng sử dụng trên nền tảng số, hệ thống thông tin thống nhất, liên kết.

Theo đó người nhập khẩu sẽ nắm bắt được toàn bộ tiến trình hàng hóa nhập khẩu của mình được thông quan ở đâu, đến giai đoạn nào, nắm bắt vướng mắc phải xử lý. Như vậy, người nhập khẩu rất thuận lợi, chủ động trong việc kinh doanh. Còn các cơ quan quản lý nhà nước, trong đó có cơ quan Hải quan chủ động nắm bắt được toàn bộ thông tin ngay từ khi hàng chưa hạ bãi, chưa đến cửa khẩu đã có thông tin để phân tích, đánh giá, quyết định kiểm tra, giám sát, xem xét điều tra, bắt giữ.

Như vậy cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp đều thuận lợi. Môi trường này tạo thuận lợi cho những nhà kinh doanh, nhập khẩu, làm ăn chân chính, tuân thủ pháp luật. Đối với những DN có sai phạm cơ quan quản lý nhà nước hoàn toàn có thể chủ động phân tích, đánh giá, tổng hợp hồ sơ theo phương pháp sưu tra nhưng trên nền tảng công nghệ hiện đại. Tổng thể chung là quản lý dựa trên nguyên tắc tuân thủ.

Hiện ngành Hải quan đang tập trung xây dựng hệ thống thông quan ở giai đoạn mới. Theo đó sẽ tích hợp toàn bộ những hệ thống CNTT hiện đang tồn tại (hơn 20 hệ thống nhỏ lẻ, phân tán, nhiều mức độ, cấp độ khác nhau) cùng về một môi trường để đảm bảo xử lý nhanh nhất. Qua đó giúp cho công chức hải quan, cũng như là người khai hải quan giảm chi phí, giảm thời gian phân tích hồ sơ.

Hệ thống này là cốt lõi để đảm bảo sẽ kết nối tiếp với những cái thiết bị ngoại vi từ biên giới đất liền, cho đến đường biển, đường hàng không. Thiết bị ngoại vi sẽ chuyển đổi sang dạng số để phối hợp cùng với hệ thống quản lý một cách chặt chẽ, toàn diện tất cả những yếu tố đầu vào cũng như là khi xuất khẩu.

Với những chia sẻ của Phó Tổng cục trưởng có thể thấy khối lượng công việc của ngành Hải quan rất lớn đó, vậy yêu cầu đặt ra đối với cán bộ công chức (CBCC) toàn Ngành là gì?

Trong giai đoạn 2011-2020, ngành Hải quan đã tập trung nâng cao năng lực cho CBCC và chúng ta tin rằng với những kết quả đã đạt được thì hiện nay đội ngũ CBCC đã có chất lượng khá cao, có thể đảm đương được những công việc yêu cầu đặt ra trong giai đoạn mới.

Đồng thời, lãnh đạo Tổng cục Hải quan đã và đang có những kế hoạch chương trình nâng cao năng lực trình độ cho CBCC. Công tác đào tạo của ngành Hải quan đã càng ngày càng phát triển với những công nghệ mới, những chương trình giáo trình mới; hơn hết tinh thần học tập của công chức hải quan ngày càng được nâng lên.

Xin cảm ơn Phó Tổng cục trưởng!