Gian nan chống buôn lậu đường: Bài 2: Đối diện với đường lậu

Đường lậu do Hải quan An Giang bắt giữ. Ảnh: Đ.N

Khó chứng minh đường lậu

Ngay sau khi phát hiện, bắt giữ các lô hàng đường có nghi vấn nhập lậu, Cục Hải quan An Giang ngay lập tức phải triển khai hàng loạt các công việc để hạn chế thấp nhất việc các đối tượng đối phó như điều tra, xác minh để chứng minh đường lậu.

Một cán bộ Phòng Chống buôn lậu và xử lý vi phạm - Cục Hải quan An Giang cho biết, việc xác minh một lô đường lậu rất phức tạp, đòi hỏi phải nhanh để các đối tượng không đủ thời gian đối phó, phải chặt chẽ với những chứng cứ chính xác, phải đầy đủ các yếu tố theo quy định của pháp luật. Các đối tượng buôn lậu có trăm phương ngàn kế, có hàng loạt các chân rết trong khi cơ quan Hải quan không đủ người để xác minh.

Tại khu vực Khánh Bình, huyện An Phú, An Giang có khoảng 5 đối tượng là chủ các kho hàng đã làm các cơ quan chức năng “mất ăn, mất ngủ”. Hoạt động mạnh nhất vẫn là các kho hàng của T. “đường”. Họ đã thành lập DN, sử dụng hóa đơn quay vòng khép kín trong các DN nội bộ dòng họ, anh em, cha mẹ để hợp thức hóa hàng lậu. Nhiều vụ “cất vó” của các lực lượng chống buôn lậu đành phải ngậm ngùi trả lại tang vật, chỉ có thể xử lý hành vi vi phạm trong sử dụng hóa đơn chứng từ hoặc bao bì, nhãn mác.

Ông Đinh Văn Tươi, Phó Cục trưởng Cục Hải quan An Giang cho biết, việc bắt giữ và xử lý các vụ nhập lậu đường là rất khó khăn. Thứ nhất, do khu vực kho đường tại biên giới huyện An Phú, An Giang có dòng sông chung Việt Nam - Campuchia và xa trụ sở cơ quan chức năng nên rất khó kiểm soát.

Thứ hai, chủ hàng luôn dùng nhiều biện pháp đối phó như thay đổi bao bì ngay từ bên kia sông, lén lút vận chuyển vào các kho, hợp thức hoá hoá đơn, chứng từ, sổ sách kế toán. Thứ ba, các đối tượng vận chuyển đã chuẩn bị tất cả các chứng từ có liên quan đến các lô hàng sau khi đã thay đổi bao bì thành đường nội địa.

Cuối cùng là các đối tượng vận chuyển thuê hầu hết đều không khai nhận hành vi thay đổi bao bì cũng như khai báo chủ hàng. Có nhiều vụ, cơ quan Hải quan đã tung cán bộ, trinh sát ra để rà soát, tìm manh mối hoặc bất cứ một sơ hở nào để đấu tranh nhưng cuối cùng đành chào “thua”.

Ngoài việc đấu tranh mạnh với các đối tượng vận chuyển, lực lượng Hải quan phải tìm chứng cứ chứng minh đường lậu từ phía các công ty đường nội địa. Thế nhưng, ông Huỳnh Thanh Tâm, Cục trưởng Cục Hải quan An Giang cho biết, đôi lúc cơ quan Hải quan thật sự cảm thấy đơn độc. Khi đến xác minh tại các công ty, nhà máy đường thì nhận được sự thờ ơ của họ.

Các công ty mía đường cho rằng không thể xác minh đó là đường của công ty họ hay không khi không có bao bì, nhãn mác của công ty, trong khi các đối tượng buôn lậu đều đưa ra hóa đơn của các công ty để hợp thức hóa. Theo tìm hiểu của chúng tôi, việc xác định đường tang vật có phải là đường của công ty trong nước sản xuất hay không là điều hoàn toàn có thể, căn cứ theo các tiêu chí hóa - lý đã đăng ký với cơ quan tiêu chuẩn đo lường chất lượng.

Tại một cuộc họp liên ngành ở An Giang tổ chức vừa qua, giám đốc một DN mía đường thừa nhận khách hàng truyền thống của công ty này chính là các đối tượng buôn lậu đường và một số công ty con do các đối tượng này lập ra. Vậy vấn đề đã rõ, vì lợi ích riêng của công ty, họ đã không hợp tác hoặc hợp tác không tốt để đẩy cơ quan chức năng vào thế khó.

Thách thức cơ quan Hải quan

Cục Hải quan An Giang cho biết, từ đầu năm đến nay, đơn vị gần như huy động lực lượng tổng lực đánh đường lậu với nhiều vụ việc đã được phát hiện, bắt giữ với hàng chục tấn đường lậu. Khi các lô hàng đường lậu bị bắt giữ, có đối tượng còn tuyên bố chỉ trong 1 tuần, Hải quan An Giang sẽ mời họ đến trả lại hàng vì họ có đầy đủ hóa đơn, chứng từ. Có đối tượng còn làm công văn yêu cầu Cục Hải quan An Giang trả lại tang vật trong khi vụ việc vẫn còn đang xử lý.

Trong những lần mà cơ quan chức năng mời đến làm việc, các đối tượng không ngần ngại từ chối làm việc thẳng thừng nếu họ chưa chuẩn bị được đầy đủ hóa đơn, chứng từ hoặc những gì có liên quan. Cũng theo Cục Hải quan An Giang, qua theo dõi dư luận tại Châu Đốc và các vùng phụ cận, các đối tượng đang rất “cay cú” khi từ đầu năm đến nay, Cục Hải quan An Giang đã liên tiếp “sờ gáy” bằng hàng loạt các chuyên án.

Đặc biệt, có nhiều vụ việc, các đối tượng đã ra giá cho tính mạng của các cán bộ hải quan tham gia bắt giữ đường lậu của họ. Ông Đinh Văn Tươi, Phó Cục trưởng Cục Hải quan An Giang cho biết: “Cuộc chiến chống đường lậu là cuộc chiến không cân sức nhưng Hải quan An Giang chúng tôi kiên quyết làm tất cả các biện pháp theo thẩm quyền và mong rằng các cơ quan chức năng cần hỗ trợ cơ quan Hải quan chặt chẽ, nhanh chóng để các vụ việc được xử lý hiệu quả. Còn việc đối tượng có tung tin hăm dọa, lãnh đạo Cục chúng tôi luôn động viên, lưu ý cán bộ và xây dựng phương án bảo vệ. Tôi mong rằng việc làm chính nghĩa sẽ luôn được ủng hộ”.

Để giải quyết căn cơ tình trạng buôn lâu đường qua biên giới, Cục Hải quan An Giang đã kiến nghị UBND tỉnh An Giang, Tổng cục Hải quan xem xét đề xuất mặt hàng đường cát Thái Lan nhập lậu bị bắt giữ, tịch thu xử lý nên bán chỉ định cho một đầu mối thuộc Nhà nước hoặc siêu thị trong nội địa, yêu cầu cam kết không bán lẻ và tuyệt đối không bán cho các DN, hộ kinh doanh cá thể tại khu vực biên giới. Mặt khác, Cục Hải quan An Giang cũng kiến nghị cần có quy định DN NK đường, công ty đường nội địa không bán cho các hộ kinh doanh cá thể có trụ sở và kho hàng khu vực biên giới.

(còn tiếp)

Đăng nguyên