 |
| Giàn khoan dầu ngoài khơi South Belridge, bang Louisiana (Mỹ) |
Các nước khác, đặc biệt là Nam Mỹ, cũng được hưởng lợi từ sự thay đổi của thị trường vàng đen thế giới.
Cuối tháng 2, sau khi Liên minh châu Âu (EU) công bố đợt trừng phạt mới đối với Nga sau một năm nước này phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, Điện Kremlin thông báo khóa van đường ống Druzhba vận chuyển dầu thô tới Ba Lan. Theo tập đoàn năng lượng Ba Lan PKN Orlen, quyết định này của Nga thực ra chỉ còn mang tính biểu tượng, bởi hợp đồng giữa hai bên sắp kết thúc, trong khi Ba Lan đã chuyển hướng sang các nhà cung cấp khác từ một năm nay. Cụ thể, PKN Orlen nhập dầu chủ yếu bằng đường biển và nguồn cung mới rất đa dạng từ Biển Bắc, Tây Phi, lưu vực Địa Trung Hải, đến vịnh Ba Tư và vịnh Mexico. Tương tự, tất cả các thành viên EU khác cũng "vẽ lại" bản đồ dòng chảy của thị trường vàng đen thế giới.
Trong số các nhà cung cấp, bên được hưởng lợi nhất là Mỹ và Saudi Arabia. Theo Kpler, một công ty chuyên về dữ liệu nguyên liệu thô, bất chấp chi phí vận chuyển cao, Mỹ đã xuất khẩu một khối lượng dầu thô sang các nước châu Âu, tăng trung bình 38% kể từ tháng 2/2022 so với 12 tháng trước đó. Phần lớn nhất của nguồn cung này xuất phát từ các bang nằm ven bờ vịnh Mexico và được chuyển đến Anh, Hà Lan, Italy, Pháp, Đức và đặc biệt là Tây Ban Nha - quốc gia có mức tăng lớn nhất (90%).
Theo dữ liệu của Kpler, đã có 1,7 triệu thùng dầu thô được vận chuyển mỗi ngày từ Mỹ sang châu Âu trong tháng 12/2022, một kỷ lục trong hai năm, đưa "Lục địa Già" thay thế châu Á để trở thành khách hàng số một của Mỹ. Trong tháng 1/2023, khối lượng vận chuyển đã giảm xuống còn 1,53 triệu thùng/ngày nhưng xu hướng này có thể sẽ kéo dài. Dầu thô Mỹ chảy sang châu Âu đã tạo thay đổi lớn trên bản đồ năng lượng.
Saudi Arabia cũng đang hưởng lợi lớn từ việc tăng thị phần ở châu Âu ngay cả khi nước này phải trả giá bằng việc mất vị trí là nhà cung cấp dầu thô hàng đầu cho Trung Quốc. So với năm 2021, xuất khẩu của quốc gia thành viên số một trong Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) này sang châu Âu tăng 126% trong năm 2022.
Sự thay đổi về điểm đến của dầu thô Saudi Arabia không phải là không đáng kể, bởi đây là nước xuất khẩu dầu thô bằng đường biển hàng đầu thế giới, với khối lượng tăng 12,7% trong năm 2022. Mặc dù vậy, thị trường châu Âu vẫn chỉ chiếm hơn 10% doanh thu của quốc gia vùng Vịnh này.
Các nước khác cũng sẽ được hưởng lợi từ những thay đổi về dòng chảy này, như Brazil, Argentina, Canada, Na Uy và Guyana. Theo Rystad Energy, một công ty chuyên nghiên cứu năng lượng, Guyana sẽ chứng kiến sự bùng nổ ngoạn mục về xuất khẩu dầu thô, với dự báo sản lượng tăng sẽ từ 360.000 lên 830.000 thùng/ngày vào năm 2025, sau đó là 1 triệu thùng/ngày vào năm 2030 và 1,7 triệu thùng/ngày vào năm 2035. Xuất khẩu của quốc gia Nam Mỹ này đã tăng 164% trong năm 2022 và 50% trong số đó được chuyển sang thị trường châu Âu.
T. Hằng
