Chính sách thuế nhằm phát triển sản xuất và thúc đẩy sử dụng ô tô thân thiện môi trường tại Việt Nam

Tập đoàn Thành Công (TC Group) cũng đã mang về Việt Nam mẫu xe chạy điện Hyundai Ioniq 5, mẫu xe này được đưa vào sản xuất, lắp ráp tại nhà máy Hyundai Thành Công số 2 (Ninh Bình).

So với nhiều quốc gia khác, Việt Nam đã sớm ban hành các chính sách về thuế, phí và lệ phí nhằm thúc đẩy việc sản xuất, sử dụng các loại xe ô tô thân thiện với môi trường và đã liên tục sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện thời gian qua để phù hợp với tình hình thực tiễn của đất nước, cụ thể:

Chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB)

Năm 2007 chính sách ưu đãi về thuế TTĐB đối với xe ô tô điện, xe ô tô thân thiện môi trường đã chính thức được đưa ra để thảo luận và sau đó đã được Quốc hội thông qua tại Luật thuế TTĐB số 27/2008/QH12.

Theo đó xe ô tô điện và ô tô chạy bằng năng lượng sinh học đã được áp dụng mức thuế suất thuế TTĐB thấp hơn đáng kể so với xe ô tô sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Trong khi đó, ô tô sử dụng nhiên liệu hóa thạch, xe ô tô chở người dưới 9 chỗ có dung tích xi lanh càng lớn thì phải chịu mức thuế suất thuế TTĐB càng cao.

Luật thuế TTĐB năm 2016 đã điều chỉnh tăng mạnh mức thuế suất thuế TTĐB đối với các dòng xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch có dung tích xi lanh trên 3.000 cm3 lên mức 90% - 150% và giảm mạnh đối với xe ô tô điện để khuyến khích việc sử dụng xe ô tô thân thiện với môi trường xuống còn 5%- 10%.

Bên cạnh đó còn quy định áp dụng mức thuế suất thuế TTĐB thấp hơn đối với xe ô tô thân thiện với môi trường, cụ thể, xe ô tô chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện, năng lượng sinh học, trong đó tỷ trọng xăng sử dụng không quá 70% số năng lượng sử dụng thì mức thuế suất thuế TTĐB bằng 70% mức thuế suất áp dụng cho xe có dung tích cùng loại. Đối với xe ô tô chạy bằng năng lượng sinh học, mức thuế suất thuế TTĐB bằng 50% mức thuế suất áp dụng cho xe có dung tích cùng loại.

Năm 2022, Luật thuế TTĐB đã tiếp tục được sửa đổi, quy định thuế suất thuế TTĐB của xe ô tô điện chạy bằng pin từ ngày 1/3/2022 đến 28/2/2027 đối với loại chở người từ 9 chỗ trở xuống là 3%; loại chở người từ 10 đến dưới 16 chỗ là 2%; loại chở người từ 16 đến dưới 24 chỗ là 1% và loại thiết kế vừa chở người, vừa chở hàng là 2%; từ ngày 1/3/2027 trở đi, thuế suất thuế TTĐB đối với các loại xe này lần lượt là 11%, 7%, 4% và 7%.

Đối với xe ô tô chạy điện khác, loại chở người từ 9 chỗ trở xuống là 15%; loại chở người từ 10 đến dưới 16 chỗ là 10%; loại chở người từ 16 đến dưới 24 chỗ là 5%; loại thiết kế vừa chở người, vừa chở hàng là 10%.

Chính sách thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu

Pháp luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu hiện hành đã có một số ưu đãi dành cho ngành công nghiệp ô tô điện. Cụ thể, khoản 11 Điều 16 Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 107/2016/QH13 quy định miễn thuế nhập khẩu tạo tài sản cố định của dự án thuộc ngành nghề ưu đãi đầu tư, bao gồm các dự án sản xuất ô tô, phụ tùng ô tô.

Ngoài ra, để thúc đẩy việc sản xuất lắp ráp (SXLR) ô tô trong nước, trong đó xe ô tô điện, mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi (thuế suất MFN) trung bình của cả bộ linh kiện theo Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi của các chủng loại xe hiện nay đã được quy định thấp hơn mức thuế của xe ô tô nguyên chiếc.

Để tiếp tục thúc đẩy ngành ô tô phát triển phù hợp với bối cảnh mới, năm 2020, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 57/2020/NĐ-CP ngày 25/5/2020 và Nghị định số 101/2021/NĐ-CP ngày 15/11/2021. Theo đó, đã bổ sung các chủng loại xe ô tô chạy điện, xe ô tô sử dụng pin nhiên liệu, xe ô tô hybrid vào đối tượng áp dụng ưu đãi của Chương trình ưu đãi thuế nhập khẩu linh kiện ô tô để thúc đẩy phát triển các dòng xe thân thiện với môi trường trong nước, đồng thời kéo dài thời hạn của Chương trình đến hết năm 2027.

Bên cạnh đó, thực hiện định hướng phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ (CNHT) ô tô được nêu tại Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 22/3/2018 của Bộ Chính trị về định hướng xây dựng chính sách phát triển công nghiệp quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, tại Nghị định số 57/2020/NĐ-CP nêu trên, bên cạnh Chương trình ưu đãi thuế nhập khẩu linh kiện ô tô được áp dụng từ năm 2017, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ bổ sung Chương trình ưu đãi thuế CNHT ô tô áp dụng trong thời hạn từ năm 2020 đến năm 2040.

Theo đó, quy định các doanh nghiệp sản xuất, gia công các sản phẩm CNHT ô tô khi đáp ứng đủ các điều kiện nhất định sẽ được áp dụng thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi 0% đối với nguyên liệu, vật tư, linh kiện trong nước chưa sản xuất được nhập khẩu để SXLR các sản phẩm CNHT ưu tiên phát triển cho ngành SXLR ô tô.

Nghị định số 26/2023/NĐ-CP ngày 31/5/2023 của Chính phủ về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi tiếp tục duy trì các chính sách đối với ngành công nghiệp ô tô nêu trên, đồng thời, có một số điều chỉnh cho phù hợp với các yêu cầu mới và thực tiễn SXLR ô tô trong nước.

Chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)

Luật thuế TNDN đã có các quy định về ưu đãi thuế TNDN áp dụng đối với dự án đầu tư SXLR ô tô (trong đó có ô tô điện). Cụ thể, thu nhập của doanh nghiệp từ việc thực hiện dự án đầu tư mới SXLR ô tô tại các địa bàn ưu đãi đầu tư (bao gồm cả khu kinh tế; khu công nghệ cao; khu công nghiệp...) được hưởng các mức ưu đãi về thuế TNDN (thuế suất ưu đãi và thời gian miễn, giảm thuế...) tương ứng với địa bàn thực hiện dự án đầu tư.

Chính sách thuế sử dụng đất phi nông nghiệp và tiền thuê đất

Về thuế sử dụng đất phi nông nghiệp và tiền thuê đất, sản xuất ô tô, phụ tùng thuộc Danh mục ngành nghề ưu đãi đầu tư. Theo đó, các dự án sản xuất ô tô được hưởng ưu đãi về tiền thuê đất và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế sử dụng đất phi nông nghiệp và pháp luật về đất đai.

Chính sách phí, lệ phí

Về lệ phí trước bạ (LPTB), thực hiện Luật Phí và lệ phí năm 2015, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 140/2016/NĐ-CP ngày 10/10/2016 về LPTB (có hiệu lực từ ngày 1/1/2017). Tại Nghị định số 140/2016/NĐ-CP đã quy định về miễn LPTB đối với phương tiện vận tải hành khách công cộng bằng xe buýt sử dụng năng lượng sạch, trong đó có xe buýt chạy bằng điện (Mức thu LPTB đối với các loại xe buýt khác hiện hành là 2%).

Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 10/2022/NĐ-CP ngày 15/1/2022 thay thế Nghị định số 140/2016/NĐ-CP ngày 10/10/2016 nêu trên (có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2022). Tại Nghị định số 10/2022/NĐ-CP, Chính phủ đã quy định ô tô điện chạy pin, trong vòng 3 năm kể từ ngày 1/3/2022, nộp lệ phí trước bạ lần đầu với mức thu là 0%. Trong vòng 2 năm tiếp theo, nộp lệ phí trước bạ lần đầu với mức thu bằng 50% mức thu đối với ô tô chạy xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi.

Quy định về miễn lệ phí trước bạ đối với xe ô tô thân thiện với môi trường tại Nghị định số 10/2022/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ giúp xe điện được đón nhận nhiều hơn ở Việt Nam, thúc đẩy tiêu thụ những sản phẩm xanh, thân thiện với môi trường.

Gần đây nhất, ngày 28/6/2023, Chính phủ vừa ban hành Nghị định 41/2023/NĐ-CP quy định giảm 50% mức LPTB lần đầu đối với các dòng xe ô tô được SXLR trong nước, áp dụng trong thời hạn từ 1/7/2023 - 31/12/2023.