Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của TPHCM đang giảm dần lợi thế cạnh tranh

DN giới thiệu hàng XK trong một sự kiện xúc tiến thương mại của TPHCM. Ảnh: Nguyễn Huế

Theo nghiên cứu này, TPHCM mạnh về các sản phẩm tiêu, ớt khô, các loại hạt, da giày, cao su, gạo, may mặc, hàng điện tử, cà phê, bột gỗ và gỗ bào. Đây là các sản phẩm có lợi thế so sánh và tính khả thi cao nhưng GTGT thấp chỉ xuất thô hay xuất hộ các địa phương khác hay gia công ở công đoạn thấp của chuỗi giá trị toàn cầu ít đòi hỏi công nghệ cao, khả năng đa dạng hoá cũng không có. Hầu hết các sản phẩm có quy mô XK của TPHCM đều có rất ít các cơ hội để đa dạng hoá do nền tảng cho những sản phẩm này khá đơn giản.

Trong đó, sản phẩm điện tử tuy có tính khả thi và mức độ tinh vi nhưng chủ yếu vẫn chỉ là gia công và chưa có chiến lược để gia nhập vào chuỗi giá trị sản phẩm toàn cầu. Các sản phẩm truyền thống: dệt may, da giày, nông thuỷ sản, hoá chất và đồ gỗ có quy mô XK lớn, có lợi thế so sánh, có tính khả thi cao nhưng đã đến ngưỡng bão hoà và đang mất dần lợi thế (do giá lao động và mặt bằng sản xuất kinh doanh ngày càng tăng) đồng thời mức độ tinh vi và cơ hội đa dạng hoá thấp. Những ngành có quy mô XK lớn nhất của TPHCM nêu trên cũng đang là những ngành tạo ra phần lớn việc làm nhưng chủ yếu là việc làm có thu nhập thấp hơn những nhóm ngành còn lại (thu nhập bình quân trả cho người lao động chưa tới 90 triệu đồng/năm).

Theo ông Nguyễn Ngọc Hoà, Phó giám đốc Sở Công Thương TPHCM, theo định hướng XK của thành phố, từ nay đến năm 2030, thành phố sẽ hỗ trợ sản phẩm XK tiêu biểu có giá trị cao, tạo nhiều việc làm đóng góp cho ngân sách, nâng cấp công nghiệp gia nhập vào chuỗi giá trị gia tăng cho các ngành hàng, sản phẩm này. Hiện thành phố đang tập trung các chương trình kích cầu trong đó có các chương tình kích đầu tư dành cho doanh nghiệp (DN) đổi mới công nghệ để hỗ trợ DN nâng cao giá trị, tiếp cận công nghệ mới, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Bên cạnh đó, thành phố sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngành XK tiêu biểu, trong đó tập trung vào các sản phẩm phần mềm và nội dung số chuyên môn hoá theo lợi thế so sánh của thành phố tham gia vào các công đoạn nguồn và hạ nguồn của chuỗi giá trị toàn cầu và liên kết các DN nhằm xây dựng nền tảng cho cạnh tranh.