 | Hải quan chặn gian lận qua khai báo trị giá hàng phục vụ Tết |
| Từ 1/12, tăng cường chống buôn lậu, gian lận thương mại qua cảng hàng không quốc tế |
 |
| Cục Điều tra chống buôn lậu và Cục Hải quan Hải Phòng phối hợp bắt giữ 350 kg cá ngựa nhập lậu (ngày 30 và 31/3/2022). Ảnh: T.Bình |
Buôn lậu tăng sau dịch
Theo đánh giá của các bộ, ngành, địa phương, thời gian qua tình hình hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tuy không diễn biến quá phức tạp, ít phát sinh các điểm nóng, tuy nhiên sau khi dịch bệnh Covid-19 được kiểm soát, tại các địa bàn trọng điểm trên tuyến biên giới Tây Nam, tuyến biển, tuyến đường hàng không và bưu chính quốc tế, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả lại có xu hướng gia tăng.
| Ông Nguyễn Văn Ổn, Phó Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu Tổng cục Hải quan: Thời gian qua, vấn nạn buôn bán, vận chuyển hàng lậu, hàng giả diễn ra rộng khắp các tuyến cửa khẩu, quy mô tính chất vụ việc ngày càng nghiêm trọng, các cửa khẩu đường bộ, đường biển, sân bay quốc tế đều đã phát hiện tội phạm. Điều này làm cho ngành Hải quan nói chung, Cục Điều tra chống buôn lậu nói riêng ngày càng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức trong công tác đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ. Về thủ đoạn buôn lậu, tại các địa bàn tỉnh biên giới, các đối tượng sử dụng xe ôtô, xe máy, xuồng cao tốc hoặc mang vác, vận chuyển trái phép qua biên giới. Thời gian vận chuyển thường vào ban đêm. Trước khi vận chuyển, sử dụng các đối tượng canh đường, theo dõi lực lượng chức năng; khi bị truy đuổi thì vứt bỏ lại phương tiện, tang vật chạy trốn, sau đó kích động người dân đến hiện trường chống người thi hành công vụ, gây áp lực để tẩu tán hàng hóa. Các đối tượng chủ mưu, cầm đầu thường thuê người, phương tiện để vận chuyển hàng hóa gây khó khăn trong công tác điều tra đối tượng chính chủ mưu, cầm đầu. Một số đối tượng đặt sản xuất hàng giả, giả mạo nhãn hiệu, hàng nhái từ nước ngoài rồi nhập về tiêu thụ trong nước; tình trạng hàng kém chất lượng, hàng hóa không có nguồn gốc, xuất xứ được buôn bán tràn lan trên không gian mạng; các đối tượng lợi dụng các website, trang mạng xã hội như facebook, zalo... để rao bán, quảng cáo, khuyến mãi nhiều mặt hàng giả mạo, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hàng kém chất lượng. Các đối tượng lợi dụng chính sách quản lý rủi ro, để không khai báo, khai báo không đúng với hàng hóa thực nhập để trốn thuế, vận chuyển hàng cấm, hàng nhập khẩu có điều kiện vẫn còn xảy ra… Ông Nguyễn Minh Tuấn, Phó Chánh Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo 389 Quốc gia: Nhìn vào kết quả phát hiện, bắt giữ, xử lý và thu nộp ngân sách trên cho thấy sự quyết liệt của các bộ, ngành, địa phương trong đấu tranh phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Tuy nhiên, kết quả phát hiện, bắt giữ, xử lý các vụ buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả chưa tương xứng với tình hình thực tế; tại một số địa bàn trọng điểm, hoạt động buôn lậu, mua bán, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu chưa có dấu hiệu giảm; hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả qua nền tảng thương mại điện tử có xu hướng ngày càng tăng cao ở nhiều địa bàn. Dự báo trong những tháng cuối năm 2022, nhất là dịp trước, trong và sau tết Nguyên đán Quý Mão 2023, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên địa bàn cả nước, nhất là tuyến biên giới đất liền Bắc Trung bộ, Tây Nguyên, Đông Nam bộ, Tây Nam bộ, vùng biển Đông Bắc, Trung bộ, Đông Nam bộ và Tây Nam bộ, cảng hàng không quốc tế... sẽ có những diễn biến phức tạp, khó lường, tác động, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Để chủ động nắm, kiểm soát tình hình, phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn kịp thời, hiệu quả các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, đồng thời tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn Ban Chỉ đạo 389 các bộ, ngành, địa phương chủ động, kịp thời nắm, kiểm soát tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.. Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia đã xây dựng Kế hoạch cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong, sau tết Nguyên đán Quý Mão 2023 và sẽ được triển khai sớm. Bà Đại Khả Quỳnh, Trưởng ban Sở hữu trí tuệ, Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM): Xe máy, phụ tùng xe máy là những mặt hàng liên quan đến an toàn của người sử dụng. Từ đó VAMM đã thành lập một Tổ chuyên chống hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ. Trong 10 tháng năm 2022, VAMM đã phát hiện và phối hợp cùng cơ quan chức năng xử lý 292 trường hợp bán hàng giả, hàng nhái. Trong đó, dầu giả hơn 2.000 chai, má phanh 950 cái, lọc gió 300 cái… Tuy nhiên, theo đánh giá của các doanh nghiệp, các vụ việc được cơ quan chức năng xử lý chỉ là bề nổi của tảng băng chìm. Đơn cử trong năm 2021 phát hiện và xử lý 394 trường hợp phụ tùng xe máy, xe điện hàng giả hàng nhái, nhưng theo VAMM ước tính có tới 5.681 cửa hàng vi phạm trên toàn quốc. Theo đó, VAMM mong muốn trong thời gian tới phối hợp với các cơ quan chuyên ngành nhằm đẩy mạnh tuyên truyền để người tiêu dùng ý thức hơn trong việc thực thi bảo vệ quyền lợi cũng như nghĩa vụ của mình về chống hàng giả, hàng nhái, đặc biệt là trong lĩnh việc xe máy, phụ tùng xe máy. Ngoài ra, chúng tôi cũng mong cơ quan chức năng sẽ đẩy mạnh hơn việc kiểm tra, giám sát để kịp thời phát hiện hàng giả, hàng nhái trên thị trường và các biện pháp xử lý thích hợp cũng như nâng cao mức hình phạt để đẩy mạnh tính răn đe. Nhóm PV |
Báo cáo đánh giá của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia cho thấy, trong 9 tháng năm 2022, các lực lượng chức năng cả nước đã phát hiện gần 100.000 vụ việc vi phạm; trong đó hơn có 12.200 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm, hàng lậu; gần 83.000 vụ gian lận thương mại, gian lận thuế; trên 1.800 vụ hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ. Khởi tố 380 vụ, với 472 đối tượng. Thu nộp ngân sách nhà nước từ các vụ việc vi phạm 7.666 tỷ đồng.
Riêng đối với ngành Hải quan, bên cạnh việc tạo thuận lợi thương mại, công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại cũng liên tục được tăng cường nhằm tạo môi trường minh bạch và chống thất thu ngân sách nhà nước. Kết quả, trong 10 tháng năm 2022, toàn ngành Hải quan đã phát hiện gần 14.000 vụ vi phạm với trị giá hàng hoá gần 4.800 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan đã khởi tố 35 vụ, chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 113 vụ vi phạm. Trong đó, riêng Cục Hải quan TPHCM phát hiện 2.470 vụ, với trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 2.771 tỷ đồng. Xử lý, thu nộp ngân sách nhà nước trên 40,6 tỷ đồng (tăng 186,6% so với cùng kỳ năm 2021), khởi tố 2 vụ; chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố trên 50 vụ.
Theo đánh giá của lãnh đạo Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới vẫn âm thầm diễn ra với phương thức, thủ đoạn tinh vi khó lường, tập trung vào một số hành vi như: không khai báo, khai hải quan không đúng với thực tế hàng hóa; che giấu nguồn gốc, tuyến đường của lô hàng; nhập khẩu hàng hóa không đáp ứng điều kiện tiêu chuẩn, quy chuẩn; hàng hóa vi phạm được cất giấu tinh vi, giấu lẫn trong hàng hóa không vi phạm nhằm trốn tránh sự kiểm soát của các cơ quan chức năng trong và ngoài nước; lợi dụng các loại hình tạm nhập tái xuất, vận chuyển độc lập, vận chuyển kết hợp để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.
Theo Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, các bộ, ngành và địa phương trên cả nước đã chủ động triển khai thực hiện có hiệu quả chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia về đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Nhiều vụ việc vi phạm đã được lực lượng chức năng xử lý kịp thời, đúng đối tượng, mang tính răn đe cao, không để xảy ra điểm nóng về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Tuy nhiên, các đối tượng lợi dụng thương mại điện tử trong hoạt động kinh doanh vẫn còn diễn ra phức tạp, nhu cầu của người dân mua hàng trên không gian mạng gia tăng. Các đối tượng kinh doanh lợi dụng để bán hàng cấm, hàng lậu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, vi phạm sở hữu trí tuệ trên không gian mạng nên việc xác minh, truy tìm xử lý vụ việc còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt kinh doanh trên ứng dụng mạng xã hội, do thiếu cơ sở pháp lý.
Hàng giả len lỏi vào trung tâm thương mại
Trong những ngày vừa qua, Cục Quản lý thị trường TPHCM đã đồng loạt kiểm tra nhiều cửa hàng tại các trung tâm thương mại lớn, như: Trung tâm thương mại Sài Gòn Square, Trung tâm Thương mại An Đông..., phát hiện thu giữ gần chục nghìn sản phẩm là túi xách, mắt kính, quần áo, giày dép... có dấu hiệu giả các thương hiệu nổi tiếng.
Đó chỉ là một vài điểm trong hàng trăm điểm kinh doanh hàng giả, hàng nhái bị lực lượng chức năng phát hiện. Tình trạng kinh doanh hàng giả trên thị trường TPHCM cũng đang “vào mùa”. Trong 10 tháng năm 2022, Cục Quản lý thị trường TPHCM đã kiểm tra 412 vụ trong đó có 408 vụ vi phạm về giả mạo nhãn hiệu, 3 vụ vi phạm về xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu và 1 vụ buôn bán hàng giả mạo nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa. Tạm giữ trên 345.000 đơn vị sản phẩm, tổng trị giá hàng hóa vi phạm là 7,4 tỷ đồng.
Trên thực tế hàng giả được làm rất tinh vi, rất giống hàng thật để lừa người tiêu dùng. Theo bà Vũ Thị Minh Ngọc, Quyền Vụ trưởng Vụ Tổng hợp - Kế hoạch - Tài chính, Tổng cục Quản lý thị trường, bản thân những cán bộ làm chuyên môn như lực lượng Quản lý thị trường nếu nhìn mắt thường đôi khi cũng rất khó có thể nhận biết được đâu là hàng thật, đâu là hàng giả. “Các sản phẩm được làm giả ngày càng tinh vi, rất khó phát hiện. Để giúp người tiêu dùng nhận biết các hành vi vi phạm liên quan đến hàng giả, Tổng cục Quản lý thị trường đã trưng bày, giới thiệu tại Phòng Trưng bày đợt này bao gồm: giả nhãn mác, giả xuất xứ, giả về chất lượng...”, bà Ngọc cho biết. Cũng theo bà Ngọc, việc sản xuất hàng giả ngày càng tinh vi và phức tạp, điều này không chỉ làm ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi chính đánh của nhà sản xuất mà ngay cả quyền lợi của người tiêu dùng cũng đang bị xâm phạm nghiêm trọng.
Tại các thành phố lớn, bên cạnh lượng hàng lậu được đưa từ biên giới về, các loại hàng giả, hàng nhái cũng được bày bán khá phổ biến, thậm chí còn cạnh tranh trực tiếp với hàng thật. Với quy trình sản xuất không cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng, không thực hiện các nghĩa vụ về thuế… hàng giả có mức giá rẻ hơn rất nhiều và chính điều này đã thu hút sự lựa chọn của nhiều người tiêu dùng mà không hay biết rằng mình đang tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật và gây thiệt hại nặng nề cho nền kinh tế, làm thất thu lớn cho ngân sách nhà nước.
 |
| Hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ do Cục Quản lý thị trường TPHCM bắt giữ. |
Theo Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam, trong 10 tháng năm 2022, Hiệp hội này đã phát hiện và phối hợp cùng cơ quan chức năng xử lý 292 trường hợp bán hàng giả, hàng nhái. Tuy nhiên, theo đánh giá của các doanh nghiệp, các vụ việc được cơ quan chức năng xử lý chỉ là bề nổi của tảng băng chìm. Đơn cử trong năm 2021 phát hiện và xử lý 394 trường hợp phụ tùng xe máy, xe điện hàng giả hàng nhái, nhưng theo Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam ước tính có tới 5.681 cửa hàng vi phạm trên toàn quốc.
Theo Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Trần Hữu Linh, việc kiểm tra, xử lý vi phạm chỉ giải quyết được phần ngọn, còn nội dung rất quan trọng là việc tuyên truyền để người dân, người mua hàng biết cách phòng tránh, ngăn ngừa hàng lậu, hàng giả.
Nhóm PV
