Xúc tiến thương mại sẽ ưu tiên mặt hàng có lợi thế cạnh tranh

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương).

Ông đánh giá như thế nào về hiệu quả của hoạt động xúc tiến thương mại thời gian qua?

Thời gian qua, hoạt động xúc tiến thương mại đã góp phần giúp các DN tìm ra hoặc tiếp cận thị trường quốc tế một cách hiệu quả. Cụ thể, nhờ sự đóng góp một phần của xúc tiến thương mại mà các DN Việt Nam cũng như hàng hóa Việt Nam tiếp cận được thị trường mới, đã vào sâu được thị trường truyền thống, tạo dựng được những thương hiệu nhất định trên nhiều thị trường khó tính.

Một số ý kiến cho rằng, ngân sách dành cho hoạt động xúc tiến thương mại hiện còn khá hạn chế, gây ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả. Quan điểm của ông như thế nào?

Con số ngân sách hỗ trợ cho xúc tiến thương mại của Việt Nam khá thấp so với các nước trong khu vực, chỉ chiếm 0,003% kim ngạch XK, bằng 1/10 so với Thái Lan, 1/36 của mức bình quân trên thế giới. Chi phí hỗ trợ cho xúc tiến thương mại bình quân trên thế giới hiện khoảng 0,11% kim ngạch XK. Bên cạnh đó, đáng chú ý là hoạt động xúc tiến thương mại còn đang dàn trải cho hầu hết lĩnh vực, mặt hàng.

Việc tăng chi cho hoạt động xúc tiến thương mại trong bối cảnh ngân sách eo hẹp hiện nay khá khó khăn. Xin ông cho biết, thời gian tới, hoạt động xúc tiến thương mại sẽ được thúc đẩy triển khai ra sao để “liệu cơm gắp mắm”, hiệu quả nhất?

Để đảm bảo xúc tiến thương mại có tính ưu tiên, trọng tâm, trọng điểm, có thời hạn, thứ nhất, Bộ Công Thương đang khẩn trương trao đổi, làm việc với các bộ, ngành, hiệp hội cũng như các địa phương nhằm xác định những mặt hàng được coi là có lợi thế cạnh tranh trên thị trường thế giới. Thứ hai, các bộ ngành cũng đang nỗ lực xác định xem mặt hàng có lợi thế cạnh tranh đó còn dư địa để gia tăng giá trị XK như thế nào, từng bước chiếm lĩnh những khâu đem lại nhiều giá trị gia tăng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Khi xác định được, hoạt động xúc tiến thương mại sẽ dành nguồn lực và ưu tiên có trọng tâm, trọng điểm cho những mặt hàng này. Đồng thời, vấn đề là dành nguồn lực một cách có thời hạn chứ không thể hỗ trợ triền miên trong suốt thời gian dài. Ví dụ, ngành dệt may, thủy sản, thép… hiện có tiềm lực khá mạnh so với những ngành khác trong cả nước… Những ngành này không cần sự hỗ trợ từ các chương trình xúc tiến thương mại dưới dạng cụ thể như tổ chức cho vé máy bay, kinh phí thuê gian hàng…, bởi các DN hoàn toàn trả được. Những ngành này tạm coi như những ngành “trưởng thành” của Việt Nam, cần hoạt động hỗ trợ xúc tiến thương mại của Chính phủ trên góc độ truyền thông quốc tế. Sắp tới, chúng ta sẽ phải thay đổi theo hướng, với những ngành công nghiệp “trưởng thành” thì phải dành nguồn lực từ ngân sách nhà nước để hỗ trợ cho các hoạt động truyền thông quốc tế. Kết nối tìm kiếm sự hỗ trợ của các tập đoàn truyền thông lớn như BBC, CNN,… để đưa thương hiệu sản phẩm của Việt Nam ra thị trường thế giới.

Còn với những ngành, sản phẩm đang ở dạng tiềm năng, xác định được có lợi thế cạnh tranh, là những ngành công nghiệp non trẻ thì sẽ dành nguồn lực để hỗ trợ, thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại truyền thống như hội chợ thương mại, kết nối giao thương để tiếp cận thị trường dễ dàng hơn. Với những DN vừa và nhỏ, việc tham gia hội chợ, triển lãm, kết nối giao thương ở nước ngoài thực sự là thách thức, cần có sự hỗ trợ của các cơ quan Chính phủ, cụ thể là Cục Xúc tiến thương mại “cầm tay chỉ việc”, giúp DN kết nối, thậm chí giúp thiết kế gian hàng, giao dịch, tiếp cận đối tác thương mại…

Nông sản là một trong những ngành hàng chủ lực trong XK hàng hóa của Việt Nam. Bộ Công Thương và Bộ NN&PTNT đã, đang và sẽ có sự phối hợp như thế nào nhằm nâng cao giá trị XK nông sản trong tương lai, thưa ông?

Nông sản là mặt hàng chiến lược trong XK của Việt Nam trong những năm qua và thời gian tới. Vì vậy, suốt thời gian qua, Bộ Công Thương và NN&PTNT cũng như các bộ, ngành khác liên quan như Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính đã có sự phối hợp chặt chẽ với nhau nhằm từng bước tạo dựng thương hiệu cho mặt hàng nông sản trong nước cũng như quốc tế; mở cửa thị trường, tiếp cận thị trường thông qua hoạt động xúc tiến thương mại.

Tính trên phương diện xúc tiến thương mại, giữa Cục Xúc tiến thương mại và Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT) đã có nhiều thỏa thuận, hợp tác với nhau trong hỗ trợ, định vị thị trường, xây dựng thương hiệu cho ngành hàng, sản phẩm cụ thể, ví dụ như xây dựng thương hiệu gạo, thương hiệu cho tôm Việt Nam, tiến tới từng loại nông sản như cá tra, loại gạo đặc sản, hoa quả đặc sản… Mỗi một thương hiệu khi xây dựng đều có hoạt động trao đổi, phối hợp, cùng thuê chuyên gia, gặp gỡ DN, hiệp hội để xác định nhu cầu, cùng nhau thống nhất cơ chế, chính sách, phương thức hỗ trợ DN hiệu quả nhất.

Xin cảm ơn ông!