Xuất khẩu điện tử vẫn nặng gia công
Ngoại hút hết lời
Công nghiệp điện tử (gồm điện thoại các loại và linh kiện; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện) mấy năm gần đây liên tục phát triển, trở thành ngành XK mũi nhọn, có đóng góp quan trọng vào thành tích XK chung của cả nước. Ngành công nghiệp điện tử của Việt Nam đánh dấu bước ngoặt quan trọng từ năm 2013 khi lần đầu tiên XK điện tử vượt qua dệt may- ngành công nghiệp chủ lực của Việt Nam và cho đến nay vẫn luôn giữ vị trí số 1.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tính đến hết tháng 9, kim ngạch XK của ngành điện tử ước đạt 49 tỷ USD, trong đó điện thoại và linh kiện đạt 31 tỷ USD, tăng 21,4%; điện tử, máy tính và linh kiện đạt 18,5 tỷ USD, tăng 40,8%. Hàng điện tử Việt Nam đã XK sang trên 50 nước, trong đó một số thị trường chính vẫn là EU, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản…
Phải chăng Việt Nam đã đi đúng hướng khi hướng vào công nghệ cao, công nghiệp chế biến, chế tạo?
Nếu chỉ có vế XK thì câu chuyện đúng là như vậy. Song ở chiều ngược lại, con số chúng ta NK các sản phẩm của nhóm hàng này khá lớn. Cụ thể, NK máy tính và linh kiện trong 9 tháng đạt 25,8 tỷ USD, tăng 28,3% so với cùng kỳ năm trước. Hàn Quốc tiếp tục là đối tác lớn nhất cung cấp nhóm hàng này cho Việt Nam, tiếp đến là Trung Quốc, Đài Loan, Mỹ... Còn với nhóm hàng điện thoại các loại và linh kiện, trong 8 tháng NK ước đạt 10,7 tỷ USD, tăng 41,3% so với cùng kỳ năm trước với những thị trường cung cấp chính như Trung Quốc, Hàn Quốc…
Nhìn vào số liệu XNK ngành công nghiệp điện tử có thể thấy ngay một điểm yếu căn bản của công nghiệp điện tử nói riêng, công nghiệp Việt Nam nói chung đó là vẫn nặng về gia công, cho nên giá trị gia tăng thu về cho đất nước còn rất khiêm tốn. Hơn nữa, công lao XK không phải của ai khác mà đó là phụ thuộc vào một số nhà đầu tư FDI như Samsung, Canon, LG, Panasonic, Nokia.
Bà Trương Thị Chí Bình, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) cũng cho rằng, nếu soi kỹ các số liệu NK nhiều năm nay sẽ thấy kim ngạch NK các linh kiện điện tử là cực kỳ lớn. Tỷ lệ nội địa hóa của các DN điện tử nội địa hiện chỉ là 12%, còn lại là 88% nhập từ nước ngoài, nhập từ linh kiện điện tử cao cấp đến linh kiện cơ khí, nhựa, cao su.
Còn bà Nguyễn Thị Tuệ Anh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, các DN Việt Nam không tham gia được chuỗi cung cấp đầu vào hay chuỗi giá trị của các DN FDI. Do vậy, dù được gọi là ngành công nghệ cao, nhưng phần “cao” lại không nằm ở Việt Nam mà nằm ở nước khác.
Tập trung cho công nghiệp hỗ trợ
Sự lớn mạnh của khối DN FDI trong lĩnh vực điện tử đang đặt ra một thách thức không nhỏ cho các DN trong nước. DN Việt Nam dù có đóng góp cho thành tích XK trên nhưng không đáng kể, chủ yếu là gia công, lắp ráp cho các công ty nước ngoài, với các thị trường chủ yếu như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Malaysia, Đài Loan (Trung Quốc) và các nước ASEAN. Vì thế, giá trị tăng của ngành điện tử Việt Nam không cao so với các nước trong khu vực và phần lớn lợi nhuận dành cho các DN FDI, đặc biệt DN trong nước càng khó khăn hơn khi tham gia vào lĩnh vực này.
Không chỉ dừng ở đó, ông Lưu Hoàng Long, Chủ tịch Hiệp hội DN điện tử Việt Nam (VEIA) còn nhìn thấy sự cạnh tranh gay gắt của ngành điện tử trên thị trường XK. Ông Long cho biết, Ấn Độ đang và sẽ là đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Việt Nam trong thu hút đầu tư nước ngoài vì Ấn Độ là quốc gia áp dụng cơ chế 2 cấp ưu đãi trung ương và tiểu bang, có lợi thế về lao động có mức lương nhân công thấp, chỉ bằng khoảng 50% so với lương lao động của Việt Nam và những ngành công nghệ cao.
Ngoài ra, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 được nhìn nhận là cơ hội đối với những ngành XK như dệt may, da giày, linh kiện điện tử. Tuy nhiên, cơ hội này chỉ có thể có được khi DN áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến giúp nâng cao năng suất và chất lượng. Trong khi đây lại là điểm yếu của các DN trong nước.
Đứng trước những thách thức đó, để phát triển ngành công nghiệp điện tử, theo khuyến cáo của một số chuyên gia cần có chính sách phù hợp với thực tế, nếu không ngành công nghiệp điện tử sẽ lụi tàn, nhất là trong bối cảnh hàng rào thuế quan sẽ được dỡ bỏ hoàn toàn vào năm 2018. Có lẽ chính sách đầu tiên cần hướng đến đó là phát triển công nghiệp hỗ trợ cho ngành điện tử.
Bà Kasinee Phantteeranurak, Quản lý Dự án Công ty Reed Tradex (Thái Lan) cho rằng, Việt Nam cần quan tâm đến việc nâng cao năng suất, thúc đẩy chuỗi giá trị hơn là dựa vào những lợi thế sẵn có. Mỗi DN nội địa cần xác định rõ mục tiêu trong việc nâng cấp công nghệ để đáp ứng tiêu chuẩn toàn cầu, đồng thời phát triển nguồn nhân lực vận hành hệ thống mới. Chính phủ Việt Nam cũng cần có những chính sách khuyến khích, hỗ trợ DN trong nước đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ, nghiên cứu, phát triển và tìm kiếm những công nghệ mới để đáp ứng yêu cầu của thị trường.
Tin liên quan
MEGASTORY: Phát triển hệ thống cảng biển đáp ứng xu thế hội nhập quốc tế
21:20 | 08/05/2024 Megastory/Longform
Giao dịch bất động sản nghỉ dưỡng vẫn chưa cải thiện
20:36 | 08/05/2024 Kinh tế
Hoa Kỳ chấm dứt điều tra đối với bánh xe kéo bằng thép từ Việt Nam
19:31 | 08/05/2024 Kinh tế
3 thành viên trúng thầu 3.400 lượng vàng SJC với giá hơn 86 triệu đồng/lượng
15:37 | 08/05/2024 Kinh tế
Xuất khẩu mực, bạch tuộc tăng trưởng 2-3 con số
13:44 | 08/05/2024 Kinh tế
Hàng xuất khẩu Việt Nam hấp dẫn khách quốc tế
13:38 | 08/05/2024 Kinh tế
Da giày trước mối lo quy định mới tại thị trường xuất khẩu
07:08 | 08/05/2024 Kinh tế
Xuất khẩu nhóm công nghiệp chế biến chế tạo duy trì vị trí “đầu tàu”
17:42 | 07/05/2024 Kinh tế
Từ lô hàng XK củ sen sang Nhật Bản, Đồng Tháp kỳ vọng mở rộng sang nhiều nước
16:10 | 07/05/2024 Kinh tế
Ngành thực phẩm hướng tới xanh hóa bao bì
14:32 | 07/05/2024 Kinh tế
Lưu ý quy định dán nhãn năng lượng khi tiếp cận thị trường Singapore
13:58 | 07/05/2024 Kinh tế
Đồ nội thất chiếm hơn 60% tổng trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ
13:57 | 07/05/2024 Kinh tế
Thành phố Hồ Chí Minh: Doanh nghiệp vượt khó, xuất khẩu dẫn đầu cả nước
07:33 | 07/05/2024 Kinh tế
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Dự trữ ngoại hối của Trung Quốc sụt giảm tính đến cuối tháng Tư
Nga tổ chức chiến dịch kỷ niệm 79 năm Ngày Chiến thắng phátxít
Sự chia rẽ trong nước Mỹ
Lấy trải nghiệm khách hàng là thước đo cho chuyển đổi số ngân hàng
MEGASTORY: Phát triển hệ thống cảng biển đáp ứng xu thế hội nhập quốc tế
LONGFORM: Hệ sinh thái Tài chính số- Lấy dữ liệu làm tài nguyên, lấy giải pháp đột phá làm nền tảng
16:55 | 16/04/2024 Megastory/Longform
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Cục trưởng Hải quan Khánh Hòa Nguyễn Văn Cường
22:04 | 05/04/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Đinh Ngọc Thắng
13:54 | 27/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam Dương Xuân Sinh
09:44 | 02/03/2024 Infographics
Ngành Hải quan: Thu ngân sách tháng 4 tăng 4,5% so với tháng 3
10:24 | 05/05/2024 Hải quan