Facebook Twitter youtube Tiktok

Xử lý các vụ việc vi phạm có dấu hiệu tội phạm hình sự trong lĩnh vực Hải quan

(HQ Online) - Nhằm đảm bảo công tác xử lý vi phạm hành chính (XLVPHC) trong lĩnh vực hải quan được thực hiện đúng với tình tiết thực tế của vụ việc và phù hợp với quy định, Vụ Pháp chế được giao chủ trì tham mưu tổ chức Hội nghị toàn Ngành thống nhất cách thức phối hợp trong việc trao đổi, tham gia ý kiến chuyên môn; quan điểm và cách thức xác định dấu hiệu vi phạm hình sự/ hành chính trong lĩnh vực hải quan cũng như xây dựng thư mục trên hệ thống quản lý văn bản và điều hành tập trung (Edoc). Để hiểu rõ hơn, Tạp chí Hải quan đã có cuộc trao đổi với ông Trần Việt Hưng (ảnh), Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế về vấn đề này.
Ngành Hải quan xử lý 6.653 vụ việc vi phạm trong 5 tháng Hải quan Lạng Sơn: Phát huy hiệu quả công tác xử lý vi phạm hành chính về hải quan Hiệu quả phối hợp xử lý vụ việc có dấu hiệu hình sự trong lĩnh vực hải quan

Ông có thể giới thiệu về thư mục được mở trên edoc, mục đích, đối tượng hướng tới là gì?

Hoạt động XNK hàng hóa ngày càng đa dạng kéo theo đó vấn đề vi phạm xảy ra trong lĩnh vực này cũng ngày càng phức tạp, tinh vi. Trong đó, không ít những vụ việc không chỉ dừng lại ở câu chuyện quản lý hành chính nữa mà đã phải xử lý theo con đường tố tụng hình sự. Tuy nhiên, việc xác định hướng xử lý theo vi phạm hành chính hay tội phạm hình sự không phải dễ dàng. Đây là một vấn đề “nóng”, đang rất được cơ quan Hải quan quan tâm, cũng là một vấn đề mà các đoàn thanh tra, kiểm tra ngoài Ngành có những kiến nghị, yêu cầu quyết liệt với cơ quan Hải quan.

Tại Chỉ thị số 1036/CT-TCHQ ngày 10/3/2023 của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan yêu cầu nghiên cứu ban hành cẩm nang hướng dẫn, liệt kê các dấu hiệu có nguy cơ bỏ lọt giữa hành chính và hình sự, đưa ra dẫn chứng, vụ việc cụ thể để các đơn vị thực hiện thống nhất trong toàn Ngành. Đây là một trong những nội dung nằm trong chương trình công tác trọng tâm của Tổng cục Hải quan năm 2023. Đặc biệt, Vụ Pháp chế được giao chủ trì tham mưu tổ chức Hội nghị toàn Ngành thống nhất các thức phối hợp trong việc trao đổi, tham gia ý kiến chuyên môn; quan điểm và cách thức xác định dấu hiệu vi phạm hình sự/ hành chính trong lĩnh vực hải quan.

ông Trần Việt Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế.
Ông Trần Việt Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế.

Trước khi tổ chức hội nghị, Vụ Pháp chế xây dựng thư mục với tiêu đề “RÚT KINH NGHIỆM XỬ LÝ CÁC VỤ VIỆC VPHC CÓ DẤU HIỆU TỘI PHẠM HÌNH SỰ TRONG LĨNH VỰC HẢI QUAN”. Thư mục nhằm hỗ trợ cho tất cả CBCC Hải quan, đặc biệt là các công chức trực tiếp làm công tác XLVPHC, chống buôn lậu tham khảo các kinh nghiệm; nhận thức được những phức tạp, bất cập trong vấn đề xử lý hành chính những vụ việc có dấu hiệu tội phạm; nhận thức được và thực sự chú trọng đến việc xác định hướng xử lý đối với vụ việc vi phạm cụ thể. Đồng thời, đảm bảo cho việc XLVPHC trong lĩnh vực hải quan đúng với tình tiết thực tế của vụ việc và phù hợp với quy định của pháp luật; đảm bảo nguyên tắc xử lý “đúng người, đúng tội”, không hình sự hóa các quan hệ kinh tế cũng như không hành chính hóa các vụ việc có dấu hiệu hình sự. Các đơn vị có thể nghiên cứu, chủ động tham khảo để vận dụng phù hợp với địa bàn, loại hình, tình huống phát sinh ở đơn vị mình.

Thư mục được đặt trong phần Sổ tay nghiệp vụ gồm 7 phần tương ứng với các vụ việc vi phạm trong các mảng nghiệp vụ cụ thể như: các vụ vi phạm về thuế, các vụ vi phạm về kiểm soát hải quan, các vụ vi phạm về chính sách quản lý mặt hàng…

Vậy theo ông tiêu chí lựa chọn những vụ việc điển hình này là gì?

Trong hàng chục nghìn vụ VPHC xảy ra trung bình mỗi năm, việc lựa chọn một vụ việc để gọi “điển hình”, đưa vào thư mục chung cho toàn Ngành phải đáp ứng các tiêu chí: trước hết là vụ việc phải đặc thù cho địa bàn, lĩnh vực hoạt động, loại hình XNK, ví dụ: ở tuyến đường hàng không thì vụ việc điển hình là vi phạm về khai hải quan của người XNC, ở tuyến biên giới đường bộ là vi phạm về kiểm soát hải quan, hay đối với loại hình gia công, sản xuất XK thì vi phạm phổ biến về thuế…

Tiếp theo, vụ việc điển hình được lựa chọn và đưa vào cẩm nang theo hai hướng: hướng thứ nhất, vụ việc có quy trình xử lý rõ ràng, hồ sơ thiết lập chặt chẽ, thể hiện được quan điểm của cơ quan Hải quan, có quan điểm, ý kiến của cơ quan tiến hành tố tụng về đánh giá dấu hiệu tội phạm. Theo đó, có cả vụ việc đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính, có vụ việc có quyết định khởi tố hình sự, có cả vụ việc có bản án hành chính/quyết định của Tòa án về việc quyết định xử phạt của cơ quan Hải quan bị khởi kiện; hướng thứ 2: vụ việc xử lý còn sơ sài, thiếu chặt chẽ trong thiết lập hồ sơ, căn cứ xử lý không rõ, thậm chí quan điểm xử lý của cơ quan Hải quan hoặc cơ quan tiến hành tố tụng chưa phù hợp.

Thư mục này có được cập nhật thường xuyên không, thưa ông?

Ngoài những vụ việc do các đơn vị cung cấp, Vụ Pháp chế là đơn vị chủ trì còn chủ động thu thập, đánh giá trên cơ sở các hồ sơ vụ việc Vụ Pháp chế trực tiếp tham gia hướng dẫn, phối hợp với các đơn vị trong ngành liên quan đến công tác XLVPHC. Vụ Pháp chế cũng là đơn vị đưa ra những đánh giá, bài học kinh nghiệm dưới góc nhìn tổng thể của đơn vị được giao tham mưu, hướng dẫn, kiểm tra về công tác XLVPHC trong toàn Ngành.

Định kỳ vào quý 4 hàng năm hoặc đột xuất (theo yêu cầu công tác), các đơn vị trực tiếp làm công tác XLVPHC cung cấp cho Vụ Pháp chế những nội dung có liên quan đến các vụ việc XLVPHC hoặc hình sự điển hình mà đơn vị đã thực hiện hoặc hướng dẫn thực hiện.

Kể từ ngày 31/8, thư mục này được mở trên hệ thống edoc. Ảnh: H.Nụ
Kể từ ngày 31/8, thư mục này được mở trên hệ thống edoc. Ảnh: H.Nụ

Vụ Pháp chế rất mong muốn đây thực sự là một cẩm nang “sống” được duy trì, quan tâm thường xuyên và phát huy được hiệu quả trong thực tiễn công tác XLVPHC của ngành Hải quan.

Ông có đánh giá, nhận định gì về khả năng áp dụng của cẩm nang này?

Cẩm nang là tập hợp những vụ việc vi phạm có dấu hiệu tội phạm đã được cơ quan Hải quan quyết định XLVPHC hoặc một số vụ việc có quyết định khởi tố vụ án hình sự. Sau mỗi vụ việc, Vụ Pháp chế đã rút ra đánh giá và bài học kinh nghiệm. Đặt trong tổng thể cả Ngành với nhiều loại hình, địa bàn XNK, các đơn vị sẽ tự nhận thấy cách thức điều tra, xác minh, thu thập tài liệu, chứng từ, đánh giá mức độ tin cậy của các chứng từ, tài liệu của mình đã đúng hướng, đảm bảo triệt để hay chưa.

Ngoài ra, qua các vụ việc có ý kiến của cơ quan tiến hành tố tụng, có thể đánh giá được cách thức phối hợp, sự tham gia của cơ quan tiến hành tố tụng khi xác định và đưa ra hướng xử lý vụ việc là ở mức độ nào? Có thực sự cần thiết và giải quyết triệt để được vấn đề hay không? Qua đó, tự bản thân công chức Hải quan, những người được pháp luật trao thẩm quyền XLVPHC hay khởi tố hình sự thật sự chủ động hơn nữa khi quyết định xử lý, đảm bảo nguyên tắc xử lý hành chính kịp thời, nghiêm minh, đúng quy định.

Các đơn vị có thể nghiên cứu, chủ động tham khảo để vận dụng phù hợp với địa bàn, loại hình, tình huống phát sinh ở đơn vị mình. Tuy nhiên, không giống như “án lệ” của Tòa án, cẩm nang này không có giá trị giải thích pháp luật hay làm rõ những quy định của pháp luật còn có cách hiểu khác nhau.

Xin cảm ơn ông!

Hồng Nụ (Thực hiện)

Tin liên quan

Bài 3: Tự nguyện tuân thủ pháp luật là động lực để doanh nghiệp phát triển

Bài 3: Tự nguyện tuân thủ pháp luật là động lực để doanh nghiệp phát triển

Sau 2 năm triển khai thí điểm Chương trình khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan đã có 295 DN tham gia; 80% tăng mức độ tuân thủ hoặc giữ nguyên mức độ tuân thủ, tăng tỷ lệ luồng Xanh, giảm tỷ lệ luồng Vàng, Đỏ. Với kết quả đạt được, ngày 4/12/2024, Tổng cục Hải quan (nay là Cục Hải quan) ban hành Quyết định số 2790/QĐ-TCHQ chính thức triển khai Chương trình khuyến khích DN tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan. Tạp chí Kinh tế-Tài chính có cuộc phỏng vấn bà Vũ Thị Phương, Phó trưởng Ban Quản lý rủi ro (thuộc Cục Hải quan) về vấn đề này.
Hải quan Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm và thách thức trong thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách

Hải quan Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm và thách thức trong thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách

Ngày 10/7/2025, đoàn công tác của Ủy ban Cải cách thuế của Tổng thống Tanzania do Đại sứ Tarishi, Phó Chủ tịch Ủy ban dẫn đầu đã có buổi làm việc tại Cục Hải quan trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc của đoàn tại Việt Nam.
Không phải xuất trình Giấy chứng nhận kiểm dịch sầu riêng XK cho cơ quan Hải quan

Không phải xuất trình Giấy chứng nhận kiểm dịch sầu riêng XK cho cơ quan Hải quan

Đó là trả lời của Cục Hải quan đối với đề nghị của Công ty TNHH TS Food liên quan đến bảo vệ mã chứng nhận của Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đối với mặt hàng sầu riêng đông lạnh XK sang Trung Quốc.
Hải quan khu vực XII ký kết biên bản phối hợp phòng chống tội phạm

Hải quan khu vực XII ký kết biên bản phối hợp phòng chống tội phạm

Chương trình kiểm soát hành khách và hàng hóa (PCCP) là sáng kiến được xây dựng nhằm hỗ trợ Chính phủ các nước đang phát triển tăng cường năng lực cho lực lượng thực thi pháp luật, nâng cao hiệu quả kiểm soát container tại các cảng biển, giảm thiểu nguy cơ bị các tổ chức tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia.
Hải quan nghiên cứu, triển khai mô hình thông quan tập trung

Hải quan nghiên cứu, triển khai mô hình thông quan tập trung

Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ, Trưởng ban chỉ đạo về phát triển khoa học, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số của Cục Hải quan vừa chủ trì phiên họp lần thứ 4 của Ban Chỉ đạo.
Hải quan khu vực IX và Hải quan Khăm Muộn ký kết biên bản hợp tác

Hải quan khu vực IX và Hải quan Khăm Muộn ký kết biên bản hợp tác

Ngày 1/8, tại Quảng Trị, Chi cục Hải quan khu vực IX (Hải quan Việt Nam) và Hải quan tỉnh Khăm Muộn (Hải quan Lào) đã tổ chức Hội đàm thường niên và thống nhất ký kết Biên bản ghi nhớ với nhiều nội dung hợp tác trao đổi thông tin giữa hai bên.
Sử dụng con dấu có số hiệu trong thực hiện quy trình thủ tục hải quan

Sử dụng con dấu có số hiệu trong thực hiện quy trình thủ tục hải quan

Từ ngày 1/8/2025, 204 công chức làm nghiệp vụ hải quan thuộc Chi cục Hải quan khu vực VI chính thức sử dụng con dấu số hiệu công chức mới trong thực hiện quy trình hải quan theo đúng chức năng, công việc phụ trách.
Hải quan khu vực IX đảm bảo thông suốt sau triển khai mô hình chính quyền 2 cấp

Hải quan khu vực IX đảm bảo thông suốt sau triển khai mô hình chính quyền 2 cấp

Chi cục Hải quan khu vực IX nhanh chóng, kịp thời việc sắp xếp tổ chức bộ máy mới, đảm bảo hoạt động thông suốt, không bỏ trống địa bàn, không ngắt quãng công việc.
Xuất nhập khẩu qua Hải quan Bắc Phong Sinh đạt hơn 46 triệu đô

Xuất nhập khẩu qua Hải quan Bắc Phong Sinh đạt hơn 46 triệu đô

7 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch hàng hóa qua Hải quan cửa khẩu Bắc Phong Sinh (Chi cục Hải quan khu vực VIII) đạt hơn 46,3 triệu USD.
5 nhóm giải pháp tạo thuận lợi thương mại, thúc đẩy logistics xanh

5 nhóm giải pháp tạo thuận lợi thương mại, thúc đẩy logistics xanh

Ngày 31/7, tại Tọa đàm “Chính sách tài chính phát triển logistics xanh” do Tạp chí Kinh tế - Tài chính phối hợp với Vinexad tổ chức, đại diện Cục Hải quan (Bộ Tài chính) đã chia sẻ 5 nhóm giải pháp tạo thuận lợi thương mại, thúc đẩy logistics xanh trong thời gian tới.
Phấn đấu thu ngân sách từ xuất nhập khẩu ở Thanh Hóa đạt hơn 18.000 tỷ đồng

Phấn đấu thu ngân sách từ xuất nhập khẩu ở Thanh Hóa đạt hơn 18.000 tỷ đồng

Năm 2025, Chi cục Hải quan khu vực X được giao thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa 18.000 tỷ đồng (Quyết định số 1524/QĐ-TTg ngày 6/12/2024 của Thủ tướng Chính phủ).
Hải quan Việt Nam phát huy vai trò chủ động, tích cực trong khuôn khổ APEC

Hải quan Việt Nam phát huy vai trò chủ động, tích cực trong khuôn khổ APEC

Từ ngày 28/7-1/8/2025, đoàn công tác của Hải quan Việt Nam tham dự Cuộc họp lần thứ hai năm 2025 của Tiểu ban các vấn đề về hải quan (SCCP) trong khuôn khổ Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) và các cuộc họp liên quan, được tổ chức tại Incheon (Hàn Quốc).
Vai trò của ngành Hải quan trong phát triển logistics xanh

Vai trò của ngành Hải quan trong phát triển logistics xanh

Với vai trò là "người gác cửa" trong chuỗi cung ứng toàn cầu, cơ quan Hải quan đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và hỗ trợ phát triển logistics xanh thông qua các chính sách, quy trình và hoạt động kiểm soát, quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu.
Nỗ lực thi đua thu ngân sách ở một đơn vị hải quan

Nỗ lực thi đua thu ngân sách ở một đơn vị hải quan

Hải quan Bắc Ninh (thuộc Chi cục Hải quan khu vực V) đã có nhiều giải pháp để đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó, phát triển sản xuất, kinh doanh và cũng là kinh nghiệm quý trong thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách.
Hải quan khu vực X tích cực chuẩn bị cho Đại hội Đảng lần đầu theo mô hình mới

Hải quan khu vực X tích cực chuẩn bị cho Đại hội Đảng lần đầu theo mô hình mới

Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 là đại hội đầu tiên của Đảng bộ với tên gọi Đảng bộ Chi cục Hải quan khu vực X, sau khi thực hiện việc sắp xếp theo cơ cấu tổ chức mới.
Hải quan khu vực III tăng cường tuyên truyền về Đại hội Đảng các cấp

Hải quan khu vực III tăng cường tuyên truyền về Đại hội Đảng các cấp

Đảng bộ Chi cục Hải quan khu vực III vừa ban hành công văn số 16-CV/ĐU chỉ đạo các đơn vị trực thuộc về việc tuyên truyền trước, trong và sau Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025–2030, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Xem thêm
toan-phat-group
trien-lam-quoc-te-logistics-viet-nam-2025
cong-ty-tnhh-vsl-viet-nam

Tin mới

OCOP Việt Nam: Khi làng quê biết cách kể chuyện với thế giới

OCOP Việt Nam: Khi làng quê biết cách kể chuyện với thế giới

OCOP Việt Nam đang bước ra thế giới, không bằng công nghệ hào nhoáng, mà bằng những câu chuyện chân thật từ làng quê – được kể lại bằng ngôn ngữ số.
Gia tăng tỷ trọng thuỷ hải sản tiêu thụ thị trường nội địa

Gia tăng tỷ trọng thuỷ hải sản tiêu thụ thị trường nội địa

Thị trường nội địa với sức mua lớn từ hơn 100 triệu dân, nếu được khai thác hiệu quả sẽ là giải pháp chiến lược để ngành thủy sản Việt Nam duy trì tăng trưởng ổn định và bền vững.
Thị trường Hà Nội vắng bóng nguồn cung căn hộ giá dưới 2 tỷ đồng

Thị trường Hà Nội vắng bóng nguồn cung căn hộ giá dưới 2 tỷ đồng

Dù lượng mở bán và nguồn cung căn hộ tại Hà Nội trong quý 2/2025 tăng mạnh theo năm, mặt bằng giá căn hộ chung cư vẫn tiếp tục tăng.
Quy trình thẩm định để công nhận doanh nghiệp ưu tiên thế nào?

Quy trình thẩm định để công nhận doanh nghiệp ưu tiên thế nào?

Theo Nghị định 167, Cục Hải quan tiến hành thẩm định, xem xét về việc áp dụng chế độ ưu tiên đối với doanh nghiệp kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định.
Hải quan khu vực XII ký kết biên bản phối hợp phòng chống tội phạm

Hải quan khu vực XII ký kết biên bản phối hợp phòng chống tội phạm

Hợp tác đấu tranh phát hiện, ngăn chặn, đẩy lùi hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép ma túy và hàng hóa trên tuyến hành lang cửa khẩu quốc tế Quảng Trị-cảng biển Đà Nẵng.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Phú Thọ

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Phú Thọ

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức của Thuế tỉnh Phú Thọ.
(INFORGRAPHICS): Ông Nông Phi Quảng làm Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VII

(INFORGRAPHICS): Ông Nông Phi Quảng làm Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VII

Các thông tin liên quan của Chi cục Hải quan khu vực VII.
(INFOGRAPHICS): Ông Bùi Khánh Toàn làm Trưởng Thuế thành phố Đà Nẵng

(INFOGRAPHICS): Ông Bùi Khánh Toàn làm Trưởng Thuế thành phố Đà Nẵng

Từ ngày 1/7/2025, ngành Thuế đã ổn định về tổ chức bộ máy, nhân sự của Thuế tỉnh, thành phố để hoạt động thông suốt theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu
Phiên bản di động