Facebook Twitter youtube Tiktok

Xử lý các vụ việc vi phạm có dấu hiệu tội phạm hình sự trong lĩnh vực Hải quan

(HQ Online) - Nhằm đảm bảo công tác xử lý vi phạm hành chính (XLVPHC) trong lĩnh vực hải quan được thực hiện đúng với tình tiết thực tế của vụ việc và phù hợp với quy định, Vụ Pháp chế được giao chủ trì tham mưu tổ chức Hội nghị toàn Ngành thống nhất cách thức phối hợp trong việc trao đổi, tham gia ý kiến chuyên môn; quan điểm và cách thức xác định dấu hiệu vi phạm hình sự/ hành chính trong lĩnh vực hải quan cũng như xây dựng thư mục trên hệ thống quản lý văn bản và điều hành tập trung (Edoc). Để hiểu rõ hơn, Tạp chí Hải quan đã có cuộc trao đổi với ông Trần Việt Hưng (ảnh), Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế về vấn đề này.
Ngành Hải quan xử lý 6.653 vụ việc vi phạm trong 5 tháng Hải quan Lạng Sơn: Phát huy hiệu quả công tác xử lý vi phạm hành chính về hải quan Hiệu quả phối hợp xử lý vụ việc có dấu hiệu hình sự trong lĩnh vực hải quan

Ông có thể giới thiệu về thư mục được mở trên edoc, mục đích, đối tượng hướng tới là gì?

Hoạt động XNK hàng hóa ngày càng đa dạng kéo theo đó vấn đề vi phạm xảy ra trong lĩnh vực này cũng ngày càng phức tạp, tinh vi. Trong đó, không ít những vụ việc không chỉ dừng lại ở câu chuyện quản lý hành chính nữa mà đã phải xử lý theo con đường tố tụng hình sự. Tuy nhiên, việc xác định hướng xử lý theo vi phạm hành chính hay tội phạm hình sự không phải dễ dàng. Đây là một vấn đề “nóng”, đang rất được cơ quan Hải quan quan tâm, cũng là một vấn đề mà các đoàn thanh tra, kiểm tra ngoài Ngành có những kiến nghị, yêu cầu quyết liệt với cơ quan Hải quan.

Tại Chỉ thị số 1036/CT-TCHQ ngày 10/3/2023 của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan yêu cầu nghiên cứu ban hành cẩm nang hướng dẫn, liệt kê các dấu hiệu có nguy cơ bỏ lọt giữa hành chính và hình sự, đưa ra dẫn chứng, vụ việc cụ thể để các đơn vị thực hiện thống nhất trong toàn Ngành. Đây là một trong những nội dung nằm trong chương trình công tác trọng tâm của Tổng cục Hải quan năm 2023. Đặc biệt, Vụ Pháp chế được giao chủ trì tham mưu tổ chức Hội nghị toàn Ngành thống nhất các thức phối hợp trong việc trao đổi, tham gia ý kiến chuyên môn; quan điểm và cách thức xác định dấu hiệu vi phạm hình sự/ hành chính trong lĩnh vực hải quan.

ông Trần Việt Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế.
Ông Trần Việt Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế.

Trước khi tổ chức hội nghị, Vụ Pháp chế xây dựng thư mục với tiêu đề “RÚT KINH NGHIỆM XỬ LÝ CÁC VỤ VIỆC VPHC CÓ DẤU HIỆU TỘI PHẠM HÌNH SỰ TRONG LĨNH VỰC HẢI QUAN”. Thư mục nhằm hỗ trợ cho tất cả CBCC Hải quan, đặc biệt là các công chức trực tiếp làm công tác XLVPHC, chống buôn lậu tham khảo các kinh nghiệm; nhận thức được những phức tạp, bất cập trong vấn đề xử lý hành chính những vụ việc có dấu hiệu tội phạm; nhận thức được và thực sự chú trọng đến việc xác định hướng xử lý đối với vụ việc vi phạm cụ thể. Đồng thời, đảm bảo cho việc XLVPHC trong lĩnh vực hải quan đúng với tình tiết thực tế của vụ việc và phù hợp với quy định của pháp luật; đảm bảo nguyên tắc xử lý “đúng người, đúng tội”, không hình sự hóa các quan hệ kinh tế cũng như không hành chính hóa các vụ việc có dấu hiệu hình sự. Các đơn vị có thể nghiên cứu, chủ động tham khảo để vận dụng phù hợp với địa bàn, loại hình, tình huống phát sinh ở đơn vị mình.

Thư mục được đặt trong phần Sổ tay nghiệp vụ gồm 7 phần tương ứng với các vụ việc vi phạm trong các mảng nghiệp vụ cụ thể như: các vụ vi phạm về thuế, các vụ vi phạm về kiểm soát hải quan, các vụ vi phạm về chính sách quản lý mặt hàng…

Vậy theo ông tiêu chí lựa chọn những vụ việc điển hình này là gì?

Trong hàng chục nghìn vụ VPHC xảy ra trung bình mỗi năm, việc lựa chọn một vụ việc để gọi “điển hình”, đưa vào thư mục chung cho toàn Ngành phải đáp ứng các tiêu chí: trước hết là vụ việc phải đặc thù cho địa bàn, lĩnh vực hoạt động, loại hình XNK, ví dụ: ở tuyến đường hàng không thì vụ việc điển hình là vi phạm về khai hải quan của người XNC, ở tuyến biên giới đường bộ là vi phạm về kiểm soát hải quan, hay đối với loại hình gia công, sản xuất XK thì vi phạm phổ biến về thuế…

Tiếp theo, vụ việc điển hình được lựa chọn và đưa vào cẩm nang theo hai hướng: hướng thứ nhất, vụ việc có quy trình xử lý rõ ràng, hồ sơ thiết lập chặt chẽ, thể hiện được quan điểm của cơ quan Hải quan, có quan điểm, ý kiến của cơ quan tiến hành tố tụng về đánh giá dấu hiệu tội phạm. Theo đó, có cả vụ việc đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính, có vụ việc có quyết định khởi tố hình sự, có cả vụ việc có bản án hành chính/quyết định của Tòa án về việc quyết định xử phạt của cơ quan Hải quan bị khởi kiện; hướng thứ 2: vụ việc xử lý còn sơ sài, thiếu chặt chẽ trong thiết lập hồ sơ, căn cứ xử lý không rõ, thậm chí quan điểm xử lý của cơ quan Hải quan hoặc cơ quan tiến hành tố tụng chưa phù hợp.

Thư mục này có được cập nhật thường xuyên không, thưa ông?

Ngoài những vụ việc do các đơn vị cung cấp, Vụ Pháp chế là đơn vị chủ trì còn chủ động thu thập, đánh giá trên cơ sở các hồ sơ vụ việc Vụ Pháp chế trực tiếp tham gia hướng dẫn, phối hợp với các đơn vị trong ngành liên quan đến công tác XLVPHC. Vụ Pháp chế cũng là đơn vị đưa ra những đánh giá, bài học kinh nghiệm dưới góc nhìn tổng thể của đơn vị được giao tham mưu, hướng dẫn, kiểm tra về công tác XLVPHC trong toàn Ngành.

Định kỳ vào quý 4 hàng năm hoặc đột xuất (theo yêu cầu công tác), các đơn vị trực tiếp làm công tác XLVPHC cung cấp cho Vụ Pháp chế những nội dung có liên quan đến các vụ việc XLVPHC hoặc hình sự điển hình mà đơn vị đã thực hiện hoặc hướng dẫn thực hiện.

Kể từ ngày 31/8, thư mục này được mở trên hệ thống edoc. Ảnh: H.Nụ
Kể từ ngày 31/8, thư mục này được mở trên hệ thống edoc. Ảnh: H.Nụ

Vụ Pháp chế rất mong muốn đây thực sự là một cẩm nang “sống” được duy trì, quan tâm thường xuyên và phát huy được hiệu quả trong thực tiễn công tác XLVPHC của ngành Hải quan.

Ông có đánh giá, nhận định gì về khả năng áp dụng của cẩm nang này?

Cẩm nang là tập hợp những vụ việc vi phạm có dấu hiệu tội phạm đã được cơ quan Hải quan quyết định XLVPHC hoặc một số vụ việc có quyết định khởi tố vụ án hình sự. Sau mỗi vụ việc, Vụ Pháp chế đã rút ra đánh giá và bài học kinh nghiệm. Đặt trong tổng thể cả Ngành với nhiều loại hình, địa bàn XNK, các đơn vị sẽ tự nhận thấy cách thức điều tra, xác minh, thu thập tài liệu, chứng từ, đánh giá mức độ tin cậy của các chứng từ, tài liệu của mình đã đúng hướng, đảm bảo triệt để hay chưa.

Ngoài ra, qua các vụ việc có ý kiến của cơ quan tiến hành tố tụng, có thể đánh giá được cách thức phối hợp, sự tham gia của cơ quan tiến hành tố tụng khi xác định và đưa ra hướng xử lý vụ việc là ở mức độ nào? Có thực sự cần thiết và giải quyết triệt để được vấn đề hay không? Qua đó, tự bản thân công chức Hải quan, những người được pháp luật trao thẩm quyền XLVPHC hay khởi tố hình sự thật sự chủ động hơn nữa khi quyết định xử lý, đảm bảo nguyên tắc xử lý hành chính kịp thời, nghiêm minh, đúng quy định.

Các đơn vị có thể nghiên cứu, chủ động tham khảo để vận dụng phù hợp với địa bàn, loại hình, tình huống phát sinh ở đơn vị mình. Tuy nhiên, không giống như “án lệ” của Tòa án, cẩm nang này không có giá trị giải thích pháp luật hay làm rõ những quy định của pháp luật còn có cách hiểu khác nhau.

Xin cảm ơn ông!

Hồng Nụ (Thực hiện)

Tin liên quan

Quá 90 ngày chưa đề nghị hoàn, Hải quan sẽ chuyển số dư tiền gửi vào ngân sách

Quá 90 ngày chưa đề nghị hoàn, Hải quan sẽ chuyển số dư tiền gửi vào ngân sách

Đối với số tiền thuế đã nộp vào tài khoản tiền gửi của cơ quan Hải quan tại Kho bạc Nhà nước, định kỳ hàng tháng sau khi khóa sổ kế toán, nếu quá 90 ngày kể từ ngày đã thực nộp thuế, người nộp thuế chưa nộp hồ sơ đề nghị hoàn thuế, không thu thuế, cơ quan Hải quan ban hành quyết định chuyển tiền vào ngân sách nhà nước theo quy định.
Doanh nghiệp logistics chia sẻ kinh nghiệm giảm phát thải trong vận tải

Doanh nghiệp logistics chia sẻ kinh nghiệm giảm phát thải trong vận tải

(HQ Online) - Các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) và công ty logistics tại Việt Nam nên tập trung đầu tư vào số hóa và vận tải đa phương thức.
Hải quan Lạng Sơn bám sát thực tiễn để hoàn thành nhiệm vụ được giao

Hải quan Lạng Sơn bám sát thực tiễn để hoàn thành nhiệm vụ được giao

(HQ Online) - Năm 2024, Cục Hải quan Lạng Sơn đã tập trung triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt, kịp thời, hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm đã đề ra. Đó là ghi nhận của lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn và Tổng cục Hải quan về kết quả công tác mà Cục Hải quan Lạng Sơn đạt được trong năm 2024.
Ngành Hải quan đào tạo về chuyển đổi số

Ngành Hải quan đào tạo về chuyển đổi số

Ngày 23/5/2025, Cục Hải quan phối hợp với Viện Công nghệ thông tin (CNTT) (Đại học quốc gia Hà Nội), Công ty T-Corp tổ chức Chương trình đào tạo trực tuyến từ trụ sở Cục Hải quan tới 20 Chi cục Hải quan khu vực nhằm nâng cao nhận thức về chuyển đổi số và Cách mạng Công nghiệp 4.0.
Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng thu ngân sách trên đà tăng

Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng thu ngân sách trên đà tăng

Chủ động triển khai giải pháp tạo thuận lợi thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ tốt pháp luật hải quan, tỷ lệ tờ khai luồng Xanh, Vàng tăng, luồng Đỏ giảm tại Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng (Chi cục Hải quan cửa khẩu khu vực XII).
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi làm việc với Hải quan khu vực III

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi làm việc với Hải quan khu vực III

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi ghi nhận nỗ lực, kết quả các mặt công tác của Chi cục Hải quan khu vực III, trong đó có công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại.
Chi cục Hải quan khu vực XVIII chủ động hỗ trợ doanh nghiệp

Chi cục Hải quan khu vực XVIII chủ động hỗ trợ doanh nghiệp

Trong bối cảnh nền kinh tế vẫn còn nhiều thách thức, Chi cục Hải quan khu vực XVIII đã chủ động khi triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, vừa bảo đảm thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước (NSNN) vừa tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp.
Đại sứ Chi Lê thăm, làm việc tại Hải quan khu vực III

Đại sứ Chi Lê thăm, làm việc tại Hải quan khu vực III

Chi cục Hải quan khu III vừa có buổi tiếp, làm việc với Đoàn công tác của Đại sứ quán nước Cộng hòa Chi Lê tại Việt Nam, do Đại sứ Sergio làm Trưởng đoàn.
Hải quan Thường Phước: Tạo thuận lợi thương mại, hàng hóa XNK tăng gấp đôi

Hải quan Thường Phước: Tạo thuận lợi thương mại, hàng hóa XNK tăng gấp đôi

Chủ động triển khai giải pháp tạo thuận lợi thương mại, Hải quan cửa khẩu Thường Phước đã thu hút nhiều doanh nghiệp, thông quan lượng hàng hóa XNK tăng gấp đôi trong 5 tháng đầu năm 2025.
Hải quan Cẩm Phả quyết liệt thực hiện nhiệm vụ thu NSNN năm 2025

Hải quan Cẩm Phả quyết liệt thực hiện nhiệm vụ thu NSNN năm 2025

Trong bối cảnh có những thuận lợi, khó khăn đan xen, Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả (Chi cục Hải quan khu vực VIII) đã bám sát thực tiễn tình hình địa bàn quản lý, xây dựng các chương trình, kế hoạch triển khai nhiệm vụ công tác trọng tâm năm 2025.
Dừng triển khai Cuộc thi viết bài “Tự hào 80 năm xây dựng và phát triển Hải quan Việt Nam”

Dừng triển khai Cuộc thi viết bài “Tự hào 80 năm xây dựng và phát triển Hải quan Việt Nam”

Trên cơ sở đánh giá thực trạng cuộc thi và để tập trung nguồn lực thực hiện các nhiệm vụ chính trị của Ngành trong thời gian tới, Cục Hải quan thông báo dừng triển khai Cuộc thi viết bài “Tự hào 80 năm xây dựng và phát triển Hải quan Việt Nam”.
Hải quan khu vực III thu ngân sách hơn 29.000 tỷ đồng, đạt gần 50% chỉ tiêu cả năm

Hải quan khu vực III thu ngân sách hơn 29.000 tỷ đồng, đạt gần 50% chỉ tiêu cả năm

Thu ngân sách tăng trưởng khá, đạt 45,9% dự toán cả năm là một trong những kết quả công tác nổi bật của Chi cục Hải quan khu vực III.
Hải quan Móng Cái: Thúc đẩy chuyển đổi số, đồng hành cùng doanh nghiệp

Hải quan Móng Cái: Thúc đẩy chuyển đổi số, đồng hành cùng doanh nghiệp

Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái đã và đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, thúc đẩy chuyển đổi số, góp phần rút ngắn thời gian thông quan, tạo thuận lợi thương mại.
Hàng hóa xuất nhập khẩu qua Hải quan khu công nghiệp Đà Nẵng khởi sắc

Hàng hóa xuất nhập khẩu qua Hải quan khu công nghiệp Đà Nẵng khởi sắc

Lượng hàng hóa xuất nhập khẩu làm thủ tục hải quan qua Hải quan khu công nghiệp Đà Nẵng tăng 18% so với cùng kỳ năm 2024, đi đôi là số thu ngân sách nhà nước cũng tăng trưởng đáng kể.
Hải quan khu vực III và Cảng container quốc tế Hateco ký kết quy chế phối hợp

Hải quan khu vực III và Cảng container quốc tế Hateco ký kết quy chế phối hợp

Ngày 21/5, tại Hải Phòng, diễn ra Lễ ký quy chế phối hợp giữa Chi cục Hải quan khu vực III và Công ty TNHH Cảng container quốc tế Hateco Hải Phòng trong công tác quản lý, kiểm tra, giám sát hải quan. Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ tham dự, chứng kiến Lễ ký kết.
Thanh niên Hải quan Khu vực II tặng quà gia đình chính sách

Thanh niên Hải quan Khu vực II tặng quà gia đình chính sách

Hưởng ứng các hoạt động chào mừng kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh và tri ân các anh hùng liệt sỹ, Đoàn Thanh niên Chi cục Hải quan Khu vực II (Hải quan TP. Hồ Chí Minh) đã trao tặng quà gia đình chính sách.
Xem thêm
cong-ty-co-phan-thuong-mai-va-dau-tu-dai-phuc

Tin mới

Hải quan khu vực III triển khai tháng cao điểm chống buôn lậu, hàng giả

Hải quan khu vực III triển khai tháng cao điểm chống buôn lậu, hàng giả

Chủ động phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ.
Xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc giảm mạnh

Xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc giảm mạnh

4 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc chỉ đạt 777 triệu USD – mức sụt giảm lên tới 33% so với cùng kỳ năm ngoái.
Khởi tố vụ án trốn thuế trong kinh doanh thương mại điện tử tại TP Vũng Tàu

Khởi tố vụ án trốn thuế trong kinh doanh thương mại điện tử tại TP Vũng Tàu

Cơ quan công an đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can L.T.A. Tuyết (TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) để điều tra về tội “Trốn thuế” và “Buôn lậu”
Nhu cầu tìm kiếm bất động sản tại Hưng Yên tăng vọt

Nhu cầu tìm kiếm bất động sản tại Hưng Yên tăng vọt

Bất động sản tại hai tỉnh phía Bắc gồm Hải Phòng và Hưng Yên nhận được sự quan tâm nhiều nhất trong tháng 4/2025.
Lĩnh vực "nóng" y tế triển khai cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả

Lĩnh vực "nóng" y tế triển khai cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả

Bộ trưởng Bộ Y tế lưu ý các đơn vị chuyên môn về việc ứng dụng công nghệ, nâng cao truyền thông, giúp người dân nhận diện sản phẩm thật, để giải quyết tận gốc vấn đề.
(INFOGRAPHICS): Cơ chế thuế dành cho doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh theo Nghị quyết số 198/QH15

(INFOGRAPHICS): Cơ chế thuế dành cho doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh theo Nghị quyết số 198/QH15

Quốc hội vừa ban hành Nghị quyết số 198/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân,đáng chú ý là yêu cầu cơ chế thuế đơn giản đối với các doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh.
(INFOGRAPHICS) Các trường hợp bắt buộc phải sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền

(INFOGRAPHICS) Các trường hợp bắt buộc phải sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền

Các trường hợp bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực từ 1/6/2025.
(INFOGRAPHICS): Cải cách thuế đối với hộ kinh doanh theo Nghị quyết 68-NQ/TW

(INFOGRAPHICS): Cải cách thuế đối với hộ kinh doanh theo Nghị quyết 68-NQ/TW

Một trong những nội dung đáng chú ý tại Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân là xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh...
(INFOGRAPHICS) Quy trình mới về kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa xuất nhập khẩu

(INFOGRAPHICS) Quy trình mới về kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa xuất nhập khẩu

Kiểm tra, xác định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trong quá trình làm thủ tục hải quan được thực hiện dựa trên nguyên tắc đánh giá rủi ro, theo chỉ dẫn phân luồng kiểm tra của Cục Hải quan và tuân thủ quy định.
(INFOGRAPHICS): Chế tài xử phạt hộ kinh doanh không thực hiện chuyển đổi áp dụng HĐĐT từ máy tính tiền

(INFOGRAPHICS): Chế tài xử phạt hộ kinh doanh không thực hiện chuyển đổi áp dụng HĐĐT từ máy tính tiền

Hộ kinh doanh đã được cơ quan thuế hỗ trợ và thông báo chuyển đổi và áp dụng HĐĐT từ máy tính tiền nhưng không thực hiện thì được xác định là hành vi vi phạm.
Phiên bản di động