Trái khoáy xuất khẩu khoáng sản
![]() |
Hầu hết lý do các DN xin XK quặng đưa ra là bởi trong nước không có nhu cầu Ảnh: S.T |
Ùn ùn xin xuất khẩu
Mới đây, UBND tỉnh Lạng Sơn đã có văn bản đề nghị Bộ Công Thương cho phép một DN ở tỉnh này XK quặng bô xít tồn kho khai thác trên địa bàn. Lý do là DN không tiêu thụ được trong nước, nên phải xin XK. Dẫn Chỉ thị 02/CT-TTg năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng và XK khoáng sản cũng như một loạt thông tư của Bộ, Bộ Công Thương cho rằng quặng bô xít không nằm trong danh mục khoáng sản XK. Vì vậy, Bộ này chưa cho phép XK mà yêu cầu DN tiêu thụ trong nước.
Theo số liệu của Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính): Năm 2017, số quặng sắt XK là 3,4 triệu tấn với mức giá XK bình quân là 21,2 USD/tấn. Năm 2018, con số XK là 1,25 triệu tấn. 9 tháng đầu năm 2019, con số XK sơ bộ là 1,36 triệu tấn với đơn giá XK trung bình là 33,6 USD/tấn. Chủng loại quặng sắt XK từ Việt Nam hầu hết là quặng sắt limonit. Loại quặng sắt này có giá XK không cao. Các loại quặng XK đi qua cửa khẩu Lào Cai, cửa khẩu Thanh Thủy (Hà Giang) và cửa khẩu Đồng Đăng (Lạng Sơn). Nguồn gốc của số quặng sắt XK sang Trung Quốc từ 2017 đến nay chủ yếu là của mỏ sắt Quý Xa (Lào Cai) của Công ty TNHH Khoáng sản và Luyện kim Việt Trung - một công ty liên doanh giữa Tổng Công ty Thép Việt Nam với đối tác Trung Quốc. Theo Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), quặng sắt mỏ Quý Xa của Công ty TNHH Khoáng sản và Luyện kim Việt Trung khai thác với công suất 3 triệu tấn/năm. Sau khi trừ đi nhu cầu sử dụng cho nhà máy, còn dư thừa khoảng 2,2-2,3 triệu tấn/năm. |
Với quặng bô xít là vậy, nhưng với quặng sắt, Bộ Công Thương lại có cách hành xử khác. Do quặng sắt tồn kho, không tiêu thụ được trong nước nên từ năm 2017 đến nay, Bộ Công Thương đã cấp phép XK cho hàng triệu tấn quặng sắt. Cụ thể, năm 2017, Bộ này cấp 8 giấy phép với gần 3 triệu tấn; năm 2018 cấp 4 giấy phép; 5 tháng năm 2019 cấp 7 giấy phép.
Thực tế, từ đầu năm đến nay, rất nhiều DN mua quặng sắt của Công ty TNHH Khoáng sản và Luyện kim Việt Trung (VTM) được cấp phép XK quặng sắt. Các lý do xin XK được những DN này đưa ra đều là do trong nước không có nhu cầu. Như trong tháng 1, Bộ Công Thương chấp thuận để 3 DN (Công ty Cổ phần Khai khoáng Minh Đức, Công ty TNHH Xây dựng Lan Anh và Công ty TNHH Thương mại Hoàng Lan) được XK tổng cộng 340.000 tấn quặng sắt limonit có nguồn gốc từ mỏ Quý Xa. Cùng thời điểm đó, Bộ Công Thương cho phép Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại Xuất nhập khẩu Việt Phát; Công ty Cổ phần Vương Anh XK 140.000 tấn quặng sắt limonit mỏ Quý Xa.
Tiếp đó, ngày 25/2 và ngày 30/3, Công ty TNHH Xây dựng Lan Anh và Công ty Cổ phần Khai khoáng Minh Đức lần lượt đề nghị Bộ Công Thương cho phép XK quặng sắt limonit có nguồn gốc từ mỏ Quý Xa do đã mua năm 2018 nhưng không tiêu thụ được trong nước. Đến tháng 5, Bộ Công Thương đồng ý để hai DN trên XK 130.000 tấn quặng sắt limonit mỏ Quý Xa.
Trong những văn bản cho phép các DN XK, Bộ Công Thương luôn nhấn mạnh: “DN phải ưu tiên bán trong nước khi các DN trong nước có nhu cầu”.
Việt Nam có chủ trương hạn chế XK khoáng sản thô, song các DN lại ùn ùn xin XK, vấn đề đặt ra là liệu chủ trương hạn chế XK các loại khoáng sản thô có còn phù hợp?
Chia sẻ về điều này, một doanh nhân làm khoáng sản, người có sự am hiểu sâu sắc với ngành này trong nhiều năm cho hay: “Đặt bài toán có nên XK khoáng sản thô hay không, phải nhất quán, phải hiểu, phải rạch ròi, thế nào gọi là khoáng sản thô, thế nào là bán thô, thế nào là chế biến sâu và chế biến sâu thì sâu đến đâu”.
Vị này đánh giá, Việt Nam có nhiều loại khoáng sản như đồng, vàng, sắt, kẽm, bô xít… Tuy nhiên, chỉ có than, bô xít, đồng, đất hiếm… là có trữ lượng khá lớn nên quy hoạch thành ngành kinh tế đột phá mũi nhọn, không cho XK thô. Còn những loại khoáng sản trữ lượng thấp, đòi hỏi công nghệ chế biến hiện đại, đắt đỏ thì nên cho XK. Để lại các loại này cũng không làm gì, XK đi còn có thể đem ngoại tệ về.
“Để lại một tý thì làm gì cũng dính vào Luật Khoáng sản. Ví dụ, muốn làm gì trên đất mà đất lại có ít khoáng sản như apatit, đồng, chì, kẽm, thiếc… lại vướng. Đương nhiên, XK đi thì phải có cơ chế quản như thế nào, chính sách minh bạch ra sao nhằm thu được thuế, tránh tình trạng xuất lậu trốn thuế”, vị lãnh đạo DN này lưu ý.
Có còn cần giấy phép?
Trên thực tế, hiện nay với những khoáng sản không thuộc danh mục khoáng sản XK, DN vẫn được XK nhưng phải có giấy phép. Muốn có giấy phép, khoáng sản đó phải đáp ứng yêu cầu của Bộ Công Thương tại Thông tư 12/2016/TT-BCT sửa đổi, bổ sung một số Thông tư 41/2012/TT-BCT quy định về XK khoáng sản. Thông tư này đưa ra một số trường hợp cá biệt được XK như: Khoáng sản tồn kho của các mỏ có giấy phép khai thác nhưng đã hết hiệu lực; khoáng sản không thuộc danh mục được XK, nhưng trong nước không có nhu cầu tiêu thụ hoặc không tiêu thụ hết... Đối với các trường hợp nêu trên, nếu DN có nhu cầu XK khoáng sản thì phải báo cáo UBND cấp tỉnh (nơi khoáng sản đó được khai thác, chế biến) để UBND tổ chức kiểm tra, xác nhận và có văn bản đề nghị Bộ Công Thương xem xét, giải quyết. Trên cơ sở văn bản đề nghị của UBND cấp tỉnh, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xem xét, quyết định từng trường hợp cụ thể.
Việt Nam đã hội nhập sâu vào nền kinh tế thị trường nên vị đại diện DN có nhiều năm kinh nghiệm làm khoáng sản kể trên cho rằng, tồn tại giấy phép XK là khá vô lý. “Cái gì thị trường cần, mình có mình bán, cái gì thị trường có mình cần mình mua. Thế giới có mấy chợ khoáng sản là London (Anh), Thượng Hải (Trung Quốc), một phần chợ Singapore, Brazil và Australia... Cứ mang hết ra chợ, thế mới gọi là thị trường. Nhiều khi muốn bán nhưng đợi DN chạy giấy phép, đến lúc được bán khách hàng họ lại không còn nhu cầu mua”, vị này nhấn mạnh.
Một số chuyên gia khác cũng bày tỏ quan điểm, nên bỏ tư tưởng “không quản được thì cấm”. Giấy phép đó làm cho môi trường kinh doanh bất định nên không đơn vị nào dám đầu tư dài hạn. Nếu ổn định, DN sẽ khai thác sâu hơn, đầu tư máy móc để thu cả quặng nghèo. Tuy nhiên nếu biến động, DN chỉ đầu tư ít, khai thác chỗ dễ, phần khó bỏ lại. Giấy phép nên bỏ đi, mấu chốt là quản làm sao để XK khoáng sản mà Nhà nước không để thất thu thuế.
Tin liên quan

Mỹ áp thuế 46%: Phép thử quan trọng cho năng lực thích ứng của xuất khẩu của Việt Nam
16:13 | 03/04/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Triệt phá đường dây vận chuyển hơn 30 kg ma túy từ Campuchia về Việt Nam
15:14 | 10/03/2025 Hồ sơ

Kinh tế Việt Nam trong tương lai nhiều cơ hội và thách thức
10:03 | 05/03/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Doanh nghiệp thủy sản cân nhắc thời gian xuất khẩu hàng sang Mỹ
16:01 | 06/04/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Quảng Ninh lập ban chỉ đạo xây dựng cửa khẩu thông minh
14:43 | 04/04/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Mỹ - thị trường xuất khẩu trăm tỷ đô của Việt Nam
12:16 | 03/04/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Máy đào bitcoin không thuộc danh mục hàng hóa cấm nhập khẩu
21:05 | 01/04/2025 Chính sách hải quan

Thúc đẩy thị trường xuất nhập khẩu Việt Nam trong bối cảnh mới
10:17 | 01/04/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Doanh nghiệp FDI chiếm 71,6% kim ngạch xuất khẩu cả nước
16:04 | 31/03/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Đến 15/3, xuất nhập khẩu cả nước đạt hơn 162 tỷ USD
12:28 | 28/03/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Xuất nhập khẩu tháng đầu năm đạt hơn 63 tỷ USD
13:48 | 07/02/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Những lưu ý khi xuất khẩu hàng sang Pakistan
16:55 | 03/07/2023 Cần biết

Một số lưu ý khi thực hiện Biểu thuế nhập khẩu, Biểu thuế xuất khẩu ưu đãi
08:08 | 28/06/2023 Cần biết

Lưu ý doanh nghiệp khi xin C/O xuất khẩu
17:27 | 26/07/2022 Cần biết

Những lưu ý về cửa khẩu xuất nhập khẩu hàng tạm nhập tái xuất
14:22 | 09/06/2020 Cần biết

Những lưu ý cho doanh nghiệp khi xuất khẩu thiết bị bảo hộ y tế
15:17 | 03/06/2020 Cần biết
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới

Doanh nghiệp thủy sản cân nhắc thời gian xuất khẩu hàng sang Mỹ

Cảng quốc tế Long An cam kết phát triển xanh, tối ưu hóa hoạt động xuất nhập khẩu

Loạt đại dự án hứa hẹn thúc đẩy thị trường vật liệu xây dựng

Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng hỗ trợ doanh nghiệp cả ngày nghỉ, lễ

Hải quan nỗ lực tăng thu ngân sách qua cụm cảng Vũng Áng - Sơn Dương

(INFOGRAPHICS) Những nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Mỹ
15:58 | 03/04/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS) Kết quả xuất nhập khẩu nổi bật trong 2 tháng đầu năm 2025
12:51 | 27/03/2025 Infographics

(Infographics) Tổng thu từ xuất nhập khẩu các tỉnh, thành vùng Tây Nguyên
10:50 | 15/12/2024 Hải quan

(INFOGRAPHICS) Kim ngạch hơn 67 tỷ USD, Hàn Quốc là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam
11:29 | 04/12/2024 Dòng chảy xuất nhập khẩu

(INFOGRAPHICS): Tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp tham gia chương trình tự nguyện tuân thủ
16:30 | 06/12/2024 Hải quan

Hải quan cửa khẩu cảng Đà Nẵng hỗ trợ doanh nghiệp cả ngày nghỉ, lễ

Hải quan nỗ lực tăng thu ngân sách qua cụm cảng Vũng Áng - Sơn Dương

Hải quan tìm cách hỗ trợ doanh nghiệp trước việc Mỹ áp thuế đối ứng

Hồ sơ hoàn thuế thu nhập cá nhân tự động được xử lý trong 3 ngày

Cảnh báo trang Fanpage của Tạp chí Kinh tế -Tài chính bị giả mạo

Ngành Thuế triển khai gia hạn nộp thuế TTĐB cho ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước

Hải quan phát hiện, xử lý hơn 3.800 vụ vi phạm trong quý 1

Khởi tố 10 đối tượng trong đường dây sản xuất 1,4 tấn ma túy

Quảng Bình: Triệt phá chuyên án, thu giữ gần 30.000 viên ma tuý tổng hợp

Manh mối lần ra "xưởng sản xuất ma túy" lớn nhất Việt Nam

Quảng Trị: Thu giữ 130kg pháo vận chuyển trái phép

Hình ảnh xưởng sản xuất ma túy lớn nhất từ trước đến nay vừa bị triệt phá

Gia hạn nộp thuế và tiền thuê đất - nguồn vốn vay không lãi suất

Hướng đến phân cấp quản lý thuế theo mô hình tổ chức mới

Hồ sơ hoàn thuế thu nhập cá nhân tự động được xử lý trong 3 ngày

Ngành Thuế triển khai gia hạn nộp thuế TTĐB cho ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước

Máy đào bitcoin không thuộc danh mục hàng hóa cấm nhập khẩu

Mở rộng đối tượng được giảm thuế giúp nền kinh tế sớm phục hồi, tăng trưởng

Cảng quốc tế Long An cam kết phát triển xanh, tối ưu hóa hoạt động xuất nhập khẩu

Loạt đại dự án hứa hẹn thúc đẩy thị trường vật liệu xây dựng

Dấu mốc quan trọng của Honda Việt Nam mở ra kỷ nguyên Di chuyển Xanh

QUATEST 3 nghiên cứu và triển khai phương pháp hiệu chuẩn máy đo biên dạng

Cảng Tân Cảng Hiệp Phước nỗ lực thành điểm sáng logistics phía Nam
