Tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2021-2025

	Cơ bản xử lý yếu kém, thất thoát của tập đoàn nhà nước vào năm 2025
	Chương trình tổng thể cải cách hành chính Nhà nước giai đoạn 2021-2030
	Infographics: Toàn cảnh bức tranh ngân sách nhà nước nửa đầu năm 2021

Việc tăng cường phân cấp, phân quyền giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đầu tư, quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại DN. Ảnh: ST

Nhà nước sẽ nắm giữ 100% vốn điều lệ tại 13 lĩnh vực

Quyết định số 22/2021/QĐ-TTg sẽ thay thế Quyết định số 58/2016/QĐ-TTg về tiêu chí phân loại DNNN, DN có vốn nhà nước và danh mục DNNN thực hiện sắp xếp giai đoạn 2016-2020. Tiêu chí phân loại theo ngành, lĩnh vực đối với DNNN, doanh nghiệp có vốn nhà nước thực hiện chuyển đổi sở hữu, sắp xếp lại, thoái vốn giai đoạn 2021-2025 được quy định cụ thể tại Quyết định này.

Theo đó, những DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoạt động trong 13 lĩnh vực gồm: Đo đạc bản đồ phục vụ quốc phòng, an ninh; Sản xuất, kinh doanh vật liệu nổ công nghiệp và cung ứng dịch vụ nổ mìn có phạm vi hoạt động trên toàn lãnh thổ Việt Nam; Truyền tải, điều độ hệ thống điện quốc gia và quản lý lưới điện phân phối, xây dựng và vận hành các nhà máy điện lớn, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh theo quy định của pháp luật về điện lực; Quản lý, khai thác hệ thống kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị do Nhà nước đầu tư; điều hành giao thông vận tải đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị do Nhà nước đầu tư; Dịch vụ không lưu, dịch vụ thông báo tin tức hàng không, dịch vụ tìm kiếm, cứu nạn; Bảo đảm hàng hải (không bao gồm nạo vét, duy tu luồng hàng hải công cộng); Bưu chính công ích và hoạt động duy trì, quản lý mạng bưu chính công cộng ; Kinh doanh xổ số; Xuất bản (không bao gồm lĩnh vực in và phát hành xuất bản phẩm); sản xuất phim khoa học, thời sự phục vụ nhiệm vụ tuyên truyền, thông tin đối ngoại và nhiệm vụ an ninh tư tưởng, văn hóa; In, đúc tiền, sản xuất vàng miếng và các vật phẩm lưu niệm bằng vàng; Quản lý, khai thác hệ thống công trình thủy lợi, thủy nông liên tỉnh, liên huyện; Tín dụng chính sách phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, bảo hiểm tiền gửi và mua bán, xử lý nợ xấu gắn với cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng; Ứng dụng công nghệ cao, đầu tư lớn, tạo động lực phát triển nhanh cho các ngành, lĩnh vực khác và nền kinh tế; tìm kiếm thăm dò, phát triển mỏ và khai thác dầu khí.

Đối với các doanh nghiệp không hoạt động trong ngành, lĩnh vực thuộc tiêu chí nêu trên thì sử dụng một trong các tiêu chí sau để thực hiện chuyển đổi sở hữu, sắp xếp lại, thoái vốn: sản xuất xi măng chiếm thị phần từ 30% trở lên, trong đó có khai thác các mỏ nguyên liệu thuộc địa bàn trọng yếu về an ninh quốc phòng; Trồng và chế biến cao su hoặc cà phê tại các địa bàn chiến lược; miền núi; vùng sâu; vùng xa gắn với quốc phòng, an ninh; Các doanh nghiệp sản xuất, cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích có tỷ trọng doanh thu từ hoạt động công ích trên tổng doanh thu của doanh nghiệp 3 năm liên tiếp liền kề trước thời điểm xem xét chuyển đổi đạt từ 50% trở lên; Các doanh nghiệp có giá trị văn hóa; giá trị lịch sử; giá trị kiến trúc; có vai trò quan trọng đối với quốc phòng, an ninh; thực hiện nhiệm vụ chính trị hoặc phát triển kinh tế - xã hội của ngành, địa phương trong từng thời kỳ.

Phân cấp, tạo chủ động trong sắp xếp lại DNNN

Quyết định 22/2021/QĐ-TTg cũng nêu rõ trách nhiệm HĐTV, chủ tịch công ty mẹ, người đại diện phần vốn nhà nước trong mô hình công ty mẹ - công ty con. Theo đó, HĐTV, chủ tịch DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ có trách nhiệm xây dựng đề án cơ cấu lại DNNN gồm nội dung sắp xếp DN có vốn góp của công ty mẹ, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo các quy định sau: Công ty mẹ nắm giữ tỷ lệ vốn tương ứng với tỷ lệ vốn Nhà nước tại các ngành, lĩnh vực quy định tại tiêu chí phân loại đối với các DN có vốn góp của công ty mẹ hoạt động trong ngành, lĩnh vực này.

Công ty mẹ quyết định nắm giữ trên 50% vốn điều lệ đối với các DN có vốn góp của công ty mẹ không thuộc ngành, lĩnh vực quy định tại tiêu chí phân loại theo một trong các nguyên tắc sau: Có ngành, lĩnh vực kinh doanh thuộc ngành, lĩnh vực kinh doanh chính hoặc có liên quan phục vụ trực tiếp ngành, lĩnh vực kinh doanh chính của công ty mẹ; Hoạt động kinh doanh hiệu quả và có vai trò quan trọng hoặc quy mô cần thiết cho sự phát triển của các doanh nghiệp trong mô hình công ty mẹ - công ty con.

Người đại diện phần vốn góp của Nhà nước tại công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên có trách nhiệm báo cáo, xin ý kiến cơ quan đại diện chủ sở hữu về phương án sắp xếp các DN có vốn góp của công ty mẹ trên cơ sở các nguyên tắc nêu trên.

Theo ông Phạm Hoài Nam, Phó Tổng giám đốc dịch vụ kế toán & đảm bảo, Deloitte Vietnam đây cũng là điểm mới của Quyết định 22/2021/QĐ-TTg so với Quyết định 58/2016/QĐ-TTg, theo đó, công ty mẹ sẽ được quyền chủ động xây dựng đề án tái cơ cấu DN do công ty mẹ đầu tư vốn và xin ý kiến cơ quan đại diện chủ sở hữu về phương án này.

Hai điểm mới của Quyết định 22 rõ ràng sẽ tạo được sự linh hoạt, chủ động trong công tác sắp xếp đổi mới DN có vốn nhà nước. Việc tăng cường phân cấp, phân quyền, tạo sự chủ động cho các cơ quan đại diện chủ sở hữu sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đầu tư, quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại DN và thúc đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa, thoái vốn thời gian tới.