Tiết lộ sốc: Trump từng tính rút hết nhân viên ngoại giao khỏi Thổ Nhĩ Kỳ

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Ảnh: Getty.

Mỹ định chơi rắn

Nguồn tin từ một số quan chức cấp cao trong chính quyền và các quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ nói với ABC News cho biết, nhằm trả đũa việc Thổ Nhĩ Kỳ giam giữ mục sư người Mỹ Andrew Brunson, Tổng thống Donald Trump hồi tháng 8 vừa qua đã kêu gọi soạn thảo bản kế hoạch để rút toàn bộ các nhân viên ngoại giao của Mỹ làm việc tại Thổ Nhĩ Kỳ về nước.

Kế hoạch chưa từng có này về cơ bản là đóng cửa Đại sứ quán Mỹ và tất cả các cơ quan ngoại giao khác của Mỹ trên đất Thổ Nhĩ Kỳ trong khoảng thời gian 60 ngày, bắt đầu bằng việc rút các quan chức và sau đó là rút toàn bộ các nhân viên ngoại giao. Kế hoạch này được thiết kế để gia tăng áp lực đối với Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ liên quan đến vụ bắt giữ mục sư Brunson.

“Trong một thời gian, chúng tôi đã lo ngại về sự đổ vỡ trong quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ. Kế hoạch sẽ được bắt đầu với việc rút người đứng đầu sứ quán để gửi đi thông điệp rằng sẽ không có ai ở lại cả”, một quan chức cho biết. Kể từ tháng 10/2017 đến nay, Mỹ vẫn chưa có Đại sứ tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Kế hoạch nói trên nằm trong số nửa tá các lựa chọn, bao gồm cả việc tăng cường trừng phạt đối với các giao dịch thương mại và các quan chức của Thổ Nhĩ Kỳ. Việc thực thi kế hoạch sẽ được xem xét một cách nghiêm túc hơn nếu mục sư Brunson không được thả tại phiên xử vào tháng 10.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo được cho là đã lên tiếng phản đối bản kế hoạch nhưng vẫn thực thi theo đề nghị của Tổng thống và kết quả là bản kế hoạch gồm 8 trang đã ra đời. Tuy vậy, Bộ Ngoại giao Mỹ lên tiếng phủ nhận việc một bản kế hoạch như vậy đã được soạn thảo.

“Việc khẳng định rằng có một kế hoạch để đóng cửa quan hệ ngoại giao của chúng tôi với Thổ Nhĩ Kỳ hoặc đóng cửa các cơ sở ngoại giao của Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ là hoàn toàn không đúng sự thật”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert nói.

Bà Nauert nói thêm: “Như một vấn đề về chính sách, chúng tôi không bao giờ thảo luận về quá trình nội bộ của chúng tôi ngoài việc nói rằng chúng tôi luôn cân nhắc đầy đủ các giải pháp khi giải quyết những vấn đề quốc tế. Sứ mệnh liên quan đến Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những trụ cột quan trọng nhất của chúng tôi ở châu Âu. Chúng tôi sẽ tiếp tục dành sự quan tâm cần thiết về ngoại giao và nguồn lực phù hợp để giải quyết”.

Theo nhiều quan chức chính quyền Mỹ, ông Trump rất tức giận với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan vì Ankara đã đảm bảo rằng Brunson sẽ được thả khi vị mục sư này đệ đơn kháng cáo. Trên thực tế, đơn kháng cáo của ông này đã bị Tòa án Thổ Nhĩ Kỳ bác hồi tháng 8 vừa qua.

“Tổng thống Trump cảm thấy cá nhân ông bị Tổng thống Erdogan phản bội trong vấn đề này. Ông ấy [Erdogan – ND] đã không giữ lời. Việc bị phản bội khiến ông Trump không giữ được bình tĩnh”, một quan chức chính quyền khác nói với ABC News.

Theo một nguồn thạo tin, Chánh văn phòng Nhà Trắng John Kelly đề xuất phương án chỉ rút những nhân viên không cần thiết khỏi các cơ sở ngoại giao của Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi đó, những cộng sự thân cận khác của ông Trump như Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton đã không phản đối kế hoạch rút toàn bộ các nhân viên ngoại giao khỏi Thổ Nhĩ Kỳ.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo – một trong những thành viên Nội các đáng tin cậy nhất của Tổng thống Trump kể từ khi ông nhậm chức lại chính là người phản đối kế hoạch nói trên mạnh mẽ nhất.

Theo Ngoại trưởng Pompeo, đây chỉ là phương sách cuối cùng và động thái này có thể gây ra những thiệt hại không thể khắc phục được cho mối quan hệ với một trong những đồng minh chính của Washington trong NATO.

“Ông Pompeo thực sự đã phải rất nỗ lực để làm chậm kế hoạch này”, một quan chức giấu tên chia sẻ.

Thổ Nhĩ Kỳ cao tay

Kế hoạch cứng rắn của Tổng thống Trump chỉ thực sự bị loại bỏ sau khi mục sư Brunson được phóng thích hôm 12/10 vừa qua. Ông đã bị giam giữ ở Thổ Nhĩ Kỳ trong 2 năm vì các cáo buộc liên quan đến khủng bố và gián điệp sau cuộc đảo chính quân sự bất thành ở Thổ Nhĩ Kỳ năm 2016. Cá nhân ông Brunson và Chính phủ Mỹ đều đã lên tiếng bác bỏ cáo buộc này.

Mục sư Brunson được Thổ Nhĩ Kỳ trả tự do hôm 12/10. Ảnh: AP.

Không rõ liệu Thổ Nhĩ Kỳ có biết gì về bản kế hoạch chưa từng có của Tổng thống Trump hay không nhưng có thể thấy, việc thả mục sư Brunson là một động thái khôn ngoan của Ankara. Hiện tại, Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang vướng vào những tranh cãi ngoại giao liên quan đến vụ phóng viên Jamal Khashoggi của tờ Washington Post bị sát hại sau khi vào lãnh sự quán Saudi Arabia tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ để lấy giấy tờ kết hôn.

Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc rằng nhà báo này đã bị phía Saudi Arabia ám sát và đang cố gắng để thuyết phục Mỹ tin là như vậy. Thổ Nhĩ Kỳ là đối thủ cạnh tranh lâu dài với Saudi Arabia và rõ ràng, việc phóng thích Brunson là nước cờ quan trọng, vừa để giải tỏa áp lực, vừa tranh thủ sự ủng hộ của Mỹ trong cuộc khủng hoảng ngoại giao với Saudi Arabia hiện nay.

Cuối tuần qua, Tổng thống Trump đã gặp ông Brunson tại phòng Bầu dục ở Nhà Trắng, nơi ông nhắc lại rằng không có bất kỳ thỏa thuận bí mật nào giữa Washington và Ankara để đổi lấy tự do cho vị mục sư này.

“Ở đất nước này, chúng tôi không trả tiền chuộc”, Trump tự hào tuyên bố trong buổi lễ mừng mục sư Brunson trở về.