Sửa đổi Nghị định 08/2015/NĐ-CP: Sẽ thay đổi về thời điểm thông báo kết quả phân luồng tờ khai

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài. Ảnh: N.LINH.

Thay đổi do có dấu hiệu vi phạm

Theo ban soạn thảo, tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành (Luật Hải quan, Nghị định 08/2015/NĐ-CP và Thông tư 38/2015/TT-BTC) không có quy định cụ thể về thời điểm thông báo kết quả phân luồng đến người khai hải quan. Hiện tại, để tạo điều kiện thuận lợi cho người khai hải quan trong việc bố trí kế hoạch thực hiện thủ tục hải quan và NK, XK hàng hóa, hệ thống VNACCS đang thiết kế và thực hiện theo hướng “thời điểm cơ quan Hải quan thông báo kết quả phân luồng là thời điểm người khai hải quan đăng ký chính thức thông tin tờ khai hải quan”.

Quy định hiện hành có ưu điểm là việc thông báo kết quả phân luồng ngay tại thời điểm người khai hai quan đăng ký chính thức tờ khai đảm bảo tính minh bạch, giúp DN chủ động trong kế hoạch lấy hàng, sản xuất do tờ khai được đăng ký trước tối đa 15 ngày do đó tiết kiệm được thời gian, chi phí và tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh cho DN. Tuy nhiên, quy định trên có một số bất cập: Đối với hàng hóa NK: Do một số hành trình vận chuyển quốc tế đến Việt Nam, tổng thời gian vận chuyển ngắn hơn thời gian được phép đăng ký trước tờ khai rất nhiều (tối thiểu khoảng 12 giờ đối với đường biển; khoảng 2h đối với đường không, ngay lập tức đối với đường bộ do người gửi hàng có thể tập kết hàng hóa ngay tại biên giới và giao hàng ngay khi có yêu cầu) nên người khai hải quan tiến hành đăng ký trước tờ khai, căn cứ kết quả phân luồng mới yêu cầu bạn hàng ở nước ngoài đóng hàng. Do đó có thể có khả năng xảy ra là: Nếu luồng Xanh, luồng Vàng có thể gian lận về số lượng, chủng loại hàng hóa; nếu luồng Đỏ sẽ không chuyển hàng về thời gian đó và xin hủy tờ khai. Đối với hàng hóa XK, theo quy định hiện hành, người khai hải quan chỉ cần khai báo địa điểm tập kết hàng hóa XK (không cần xác nhận tập kết đủ) là đủ điều kiện đăng ký tờ khai trước 15 ngày. Do vậy, người khai hải quan có thể lợi dụng để xuất khống hoặc nhét thêm hàng hóa không khai báo với những tờ khai được phân luồng Xanh hoặc luồng Vàng.

Đảm bảo yêu cầu quản lý

Chính vì vậy, để đảm bảo vẫn tạo thuận lợi về thủ tục hải quan cho các DN chấp hành tốt pháp luật hải quan, khuyến khích sản xuất trong nước đồng thời khuyến khích hàng XK, tăng cường quản lý hải quan đối với các đối tượng có rủi ro cao, dự kiến dự thảo Nghị định sửa đổi quy định cụ thể trường hợp nào sẽ thông báo kết quả phân luồng ngay khi mở tờ khai, trường hợp nào thông báo kết quả phân luồng sau khi hàng tập kết tại kho bãi, địa điểm.

Đối với hàng hóa XK, cơ quan Hải quan thông báo kết quả phân luồng trên Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan ngay sau khi tiếp nhận, đăng ký, kiểm tra thông tin trên tờ khai hải quan.

Đối với hàng hóa NK, cơ quan Hải quan thông báo kết quả phân luồng trên hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan ngay sau khi hàng hóa được tập kết tại khu vực kho, bãi, cảng theo thông báo của DN kinh doanh kho, bãi, cảng, trừ trường hợp: Hàng hóa NK để sản xuất, gia công, SXXK, chế xuất; hàng hóa NK qua các cửa khẩu đường bộ, đường sắt, đường sông; hàng hóa NK đưa từ khu phi thuế quan vào nội địa, hàng hóa XNK tại chỗ; hàng hóa NK khác.

Bên cạnh đó, dự thảo cũng quy định cụ thể trường hợp cơ quan Hải quan thông báo kết quả phân luồng trên hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan ngay sau khi tiếp nhận, đăng ký, kiểm tra thông tin trên tờ khai hải quan đối với hàng hóa của người khai hải quan: Trong thời gian 2 năm trở về trước, kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan cho lô hàng NK được cơ quan Hải quan xác định là không bị xử phạt về hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; không bị xử phạt về hành vi trốn thuế, gian lận thuế; không bị xử phạt về các hành vi vi phạm khác về hải quan với mức phạt tiền thuộc thẩm quyền chi cục trưởng chi cục hải quan và các chức danh tương đương trở lên; không nợ thuế quá hạn quá 90 ngày; trong thời hạn một năm trở về trước tính đến thời điểm đăng ký tờ khai, DN có số lượng tờ khai hủy nhỏ hơn 5% tổng số tờ khai XK của DN và số lượng tờ khai hủy nhỏ hơn 5 tờ khai.

Tại hội nghị lấy ý kiến DN về dự thảo Nghị định 08/2015/NĐ-CP sửa đổi, một số DN cho rằng: Nếu không phân luồng tại thời điểm mở tờ khai mà chờ đến khi hàng về đến kho bãi mới trả kết quả có thể gây kéo dài thời gian thông quan cho DN. Bên cạnh đó, quy định một trong các điều kiện được phân luồng ngay sau khi mở tờ khai là không bị xử phạt về các hành vi vi phạm khác về hải quan cũng khó cho DN, vì trong quá trình khai báo hải quan DN do không nắm rõ quy định có thể dẫn đến khai sai và bị xử phạt vi phạm hành chính, chẳng hạn như việc phân loại mã HS.

Giải thích về quy định này, đại diện Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết, theo dự thảo Nghị định, DN không phải đợi có hàng mới được khai báo, mà khi có hàng mới nhận được kết quả phân luồng. Tuy nhiên, chỉ có một số đối tượng hàng hóa, DN có độ rủi ro cao thì kết quả phân luồng sẽ được trả khi hàng hóa tập kết tại kho bãi, cảng. Dự thảo cũng quy định rõ trường hợp nào được trả kết quả phân luồng ngay khi mở tờ khai hải quan để tạo thuận lợi cho DN, chẳng hạn như hàng NK gia công, sản xuất XK.

Bên cạnh những quy định nhằm tăng cường quản lý đối với trường hợp có rủi ro, tại dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 08/2015/NĐ-CP, nhiều vấn đề vướng mắc đã được ban soạn thảo giải quyết được DN đánh giá cao. Trong đó, đại diện Hiệp hội Logistics đánh giá cao việc ban soạn thảo đã làm rõ khái niệm và quy định đối với hàng hóa quá cảnh, hàng trung chuyển; về áp dụng chính sách mặt hàng đối với hàng trung chuyển, hàng quá cảnh. Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định cũng tháo gỡ vướng mắc về áp dụng chính sách mặt hàng đối với hành lý của khách XNC. Khách XNC mang hàng hóa vượt tiêu chuẩn miễn thuế mà hàng hóa đó thuộc quản lý chuyển ngành thì được miễn quản lý chuyên ngành đối với điều kiện trị giá phần vượt không vượt quá 10 triệu đồng. Đại diện Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản Việt Nam cho rằng, việc sửa Điều 36 về thủ tục hải quan, kiểm tra giám sát hải quan đối với hàng hóa XK, NK để gia công; hàng hóa NK để sản xuất hàng hóa XK sẽ khắc phục những vấn đề bất cập hiện nay tại Nghị định 134/2016/NĐ-CP.