Sửa đổi Luật Đầu tư công: Phân cấp triệt để tạo sự chủ động, tránh lãng phí nguồn lực

	Cần mạnh tay hơn với giải ngân vốn đầu tư công
	Nghị quyết điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020
	Hà Nội thông qua tổng mức vốn đầu tư công trung hạn 2016-2020

Kế hoạch đầu tư công trung hạn có tính cứng nhắc

Tại Hội thảo tham vấn Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Đầu tư công do Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) tổ chức, Bộ KH&ĐT, đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo cho biết, đến nay dự thảo đã thống nhất được nhiều nội dung, tiếp cận được nhiều phương án đổi mới về quản lý vốn đầu tư công để khắc phục tồn tại, hạn chế, khắc phục các vướng mắc trong thời gian qua với mục tiêu quan trọng là nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tư công để thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế.

Tuy nhiên, vẫn còn một số nội dung cần được làm rõ để Luật Đầu tư công phù hợp với thực tiễn, đảm bảo tính khả thi trong quá trình thực hiện, như định nghĩa vốn đầu tư công, việc đổi mới phân cấp thẩm định nguồn và khả năng cân đối nguồn vốn đầu tư, quyền xem xét quyết định chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án; việc xây dựng kế hoạch đầu tư công 3 năm cuốn chiếu – một điểm mới của dự thảo luật…

Nhiều vướng mắc do Luật Đầu tư công dẫn tới giải ngân vốn đầu tư công chậm. Ảnh: ST

Theo ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Tổng giám đốc Kho bạc Nhà nước, kể từ khi có Luật Đầu tư công thì tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công qua Kho bạc hàng năm đều giảm, lý do xuất phát từ vướng mắc của Luật Đầu tư công. Góp ý cho dự thảo Luật về định nghĩa nguồn vốn đầu tư công, đối với nguồn thu được để lại nhưng chưa đưa vào ngân sách, theo ông Vinh, có hai cách, một là bỏ không đưa nguồn thu này vào Luật Đầu tư công, hai là đưa vào nhưng phải tăng cường phân cấp, phải có quy trình riêng. “Cá nhân tôi cho rằng, nếu bỏ ra thì dứt khoát quản lý nguồn vốn này phải có quy trình, phải có nghị định hướng dẫn, còn nếu đưa vào mà vẫn quản lý theo quy trình của Luật Đầu tư công thì không cần thiết, vì nguồn thu này rất không ổn định, đặc biệt là trong tình hình biến động thế giới và trong nước như hiện nay. Nguồn thu không ổn định mà quy trình phải lên tận Quốc hội thì tính hiệu lực, hiệu quả không cao”, ông Nguyễn Quang Vinh nói. Còn nếu đưa nguồn thu này vào Luật Đầu tư công thì phải gắn với phân cấp, nguồn vốn này được quyết định đưa vào kế hoạch trung hạn và hàng năm thì giao cho bộ, ngành, địa phương quyết định.

Về nội dung kế hoạch đầu tư công 3 năm cuốn chiếu, để phù hợp với Luật Ngân sách nhà nước, tôi đồng thuận cần có kế hoạch đầu tư công 3 năm, nhưng đó chỉ là những giá trị tham khảo chứ không dựa trên pháp luật, ông Vinh nói.

Liên quan vướng mắc của Luật Đầu tư công, các chuyên gia của Ngân hàng Thế giới cũng cho biết, kế hoạch đầu tư công trung hạn được quy định trong Luật Đầu tư công có chu kỳ cố định là 5 năm có tính chất cứng nhắc, đã gây tác động không tốt lên công tác lập kế hoạch vốn do nó không tính đến tình hình tài khóa mới phát sinh hoặc tiến độ thi công trên thực tế. Mặc dù đã được cụ thể hóa qua các kế hoạch đầu tư công hàng năm nhưng vẫn khó có thể hài hòa kế hoạch đầu tư công trung hạn với khung ngân sách trung hạn theo kiểu cuốn chiếu như quy định trong Luật Ngân sách nhà nước 2015.

Cần phân cấp triệt để

Về vướng mắc trong thực tế, ông Nguyễn Xuân Quang, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Vĩnh Phúc cho biết, do thời gian phân bổ vốn là ngày 31/10, mà 31/10 chỉ bố trí vốn cho công tác thực hiện dự án gồm thiết kế bản vẽ thi công, dự toán và giải phóng mặt bằng, trong khi đó thiết kế bản vẽ dự án và giải phóng mặt bằng mất rất nhiều thời gian, dẫn đến thời gian thi công thực tế hoàn thành khối lượng công việc để giải ngân vốn là rất ít. “Thêm một ví dụ khác, dự án được phê duyệt ngày 1/11 năm trước năm kế hoạch, như vậy phải đến tận 31/10 năm sau mới được bố trí vốn thực hiện, trong khoảng thời gian này dự án sẽ không được thực hiện thiết kế bản vẽ thi công và giải phóng măt bằng, như vậy, vô hình trung chúng ta mất một năm khoảng trống pháp lý không thực hiện được gì”.

Cũng theo ông Quang, sau khi được phân bổ vốn đầu tư, chủ đầu tư phải mất 3-5 tháng cho khâu thiết kế bản vẽ thi công đối với những dự án đơn giản, với dự án phức tạp mất từ 6 tháng đến 1 năm. Công tác đấu thầu chọn nhà thầu cũng gồm 2 bước (với giá trị tư vấn đầu tư trên 500 triệu đồng là phải đấu thầu tư vấn, bước 2 là đấu thầu dự án). “Dự án nhóm B mất 130-200 ngày cho công tác này. Sau khi bố trí vốn kế hoạch đầu tư công hàng năm thì phải mất 6-9 tháng để tiến hành các nội dung trên, như vậy chỉ còn 2-3 tháng để thi công dự án, đây là mấu chốt dẫn đến các dự án đầu tư công mới bị châm giải ngân”, ông Quang nói. Từ đó, ông Nguyễn Xuân Quang kiến nghị, dự thảo luật không quy định cụ thể thời gian bố trí vốn đầu tư công trước 31/10, nhưng có quy định là do Chính phủ quy định, do đó đề nghị cơ quan soạn thảo luật nghiên cứu, tham mưu cho Chính phủ có giải pháp quy định thời gian bố trí vốn đầu tư công phù hợp không, hoặc tách phần thiết kế bản vẽ thi công và giải phóng mặt bằng ra khỏi phần thi công dự án, khi đó mới có điều kiện chuẩn bị dự án tốt hơn và rút ngắn thời gian thực hiện.

Về thẩm quyền quyết định nội dung, xây dựng triển khai, điều chỉnh kế hoạch đầu tư công, ông Nguyễn Quang Vinh cũng nhấn mạnh, cần phân cấp triệt để, cơ quan cấp trên làm công tác hậu kiểm, giám sát là phù hợp.

(Xem thêm về nội dung này trên trang 7+8 cùng số báo)