Phát triển nguồn nhân lực đáp ứng Hải quan số, mô hình Hải quan thông minh

Bồi dưỡng kỹ năng cho công chức, viên chức Hải quan chuyên nghiệp (HQ Online) - Ngày 22/9, Tổng cục Hải quan đã ban hành Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên chức ngành Hải quan ...

Hoạt động giảng dạy tại Trường Hải quan Việt Nam. Ảnh: Hồng Nụ

Bồi dưỡng nghiệp vụ tổng hợp, chuyên sâu

Ngày 17/1/2018, Tổng cục Hải quan ban hành Quyết định số 122/QĐ-TCHQ về việc phê duyệt khung chương trình nghiệp vụ hải quan tổng hợp với thời lượng 800 tiết, thời gian học khoảng 5 tháng.

Theo đánh giá của Tổng cục Hải quan, điểm nổi bật của chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ hải quan tổng hợp là nội dung chương trình đã được sửa đổi, bổ sung những kiến thức mới, toàn diện phục vụ yêu cầu công tác như liêm chính hải quan, đạo đức công vụ, võ thuật, sử dụng vũ khí, rèn luyện thể chất, đào tạo trên thực địa... Thời lượng chương trình được điều chỉnh tăng từ 1,5 tháng lên 5 tháng; nội dung học tập về cơ bản đáp ứng bổ sung và cung cấp kiến thức cơ bản về nghiệp vụ, đảm bảo công chức Hải quan có khả năng đảm nhận nhiệm vụ ở tất cả các VTVL.

Bên cạnh những điểm nổi bật, công tác bồi dưỡng nghiệp vụ, Tổng cục Hải quan cũng thẳng thắn nhìn nhận, chương trình, tài liệu của lớp nghiệp vụ hải quan tổng hợp vẫn còn dàn trải, mất cân đối giữa phần lý thuyết và thực hành. Hiện nay, phần thực hành chủ yếu mới chỉ thực hiện qua việc tham quan, quan sát thực tế tại cửa khẩu, chi cục hải quan nơi có hoạt động làm thủ tục thông quan hàng hóa với thời lượng chỉ 2- 3 ngày. Tại Trường Hải quan Việt Nam chưa có mô hình chi cục hải quan giả định để học viên có thể làm quen với thực tế. Do vậy, cần tăng cường hơn nữa thời gian thực hành thông qua việc trang bị các giáo cụ trực quan, chi cục hải quan giả định hay mô hình đào tạo thực tế ảo…

Mặt khác, có thể xem xét giảm bớt các nội dung lý thuyết theo tỷ lệ phân bổ giữa lý thuyết là 30% và thực hành là 70% thay vì tỷ lệ lý thuyết là từ 50% đến 80% và thực hành từ 20% đến 50% như tại một số chuyên đề. Tài liệu, giáo trình và phương pháp giảng dạy chưa chú trọng đến đào tạo kỹ năng làm việc theo hướng cầm tay, chỉ việc từng VTVL.

Hiện Trường Hải quan Việt Nam đã phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ thuộc Tổng cục Hải quan xây dựng các chương trình bồi dưỡng chuyên sâu, tập huấn hàng năm với thời lượng từ 3-5 ngày. Các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu theo VTVL đã đáp ứng một phần yêu cầu cập nhật kiến thức mới, phương pháp, kỹ năng xử lý các vấn đề cụ thể trong hoạt động nghiệp vụ hải quan; và hướng dẫn kỹ năng thực hiện, sử dụng các công cụ, phương tiện liên quan đến hoạt động nghiệp vụ.

Ngành Hải quan: Chuẩn bị triển khai nhiều giải pháp phát triển nguồn nhân lực (HQ Online) - Tổng cục Hải quan tiếp tục đẩy mạnh xây dựng và triển khai thực hiện mô hình quản lý nguồn nhân lực ...

Luân chuyển giữa các nghiệp vụ tương đồng

Hiện Đảng ủy cơ quan Tổng cục Hải quan đang xây dựng dự thảo Nghị quyết về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu thực hiện Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021-2030.

Góp ý vào bản dự thảo Nghị quyết, Phó Hiệu trưởng Trường Hải quan Việt Nam Vũ Hồng Vân cho rằng, để xây dựng, phát triển nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu thực hiện Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2021-2030, ngành Hải quan cần nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm của lãnh đạo quản lý của các cấp trong việc nâng cao năng lực của cán bộ, công chức, viên chức trong đơn vị.

Để xây dựng ý tưởng đào tạo cấp chuyên gia ở 2 cấp (Tổng cục Hải quan và Hải quan vùng), cần phải lựa chọn thí điểm luân chuyển giữa các VTVL có tính tương đồng, đảm bảo chuyên sâu của cán bộ, công chức trong suốt quá trình công tác nghiệp vụ.

Bà Vũ Hồng Vân ví dụ: Công chức Hải quan ở vị trí quản lý thuế có thể luân chuyển sang công tác thanh tra, kiểm tra sau thông quan, qua đó, đào tạo cho cán bộ, công chức có tính hệ thống, xuyên suốt từ khi vào ngành Hải quan đến khi trưởng thành, trở thành chuyên gia Hải quan.

Bà Vũ Hồng Vân cũng cho rằng, nếu làm được điều này ngành Hải quan mới xây dựng được nguồn chuyên gia của từng lĩnh vực nghiệp vụ, thực hiện hóa các mục tiêu đặt ra trong quá trình xây dựng, phát triển nguồn nhân lực, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ, góp phần xây dựng ngành Hải quan chính quy, hiện đại, đáp ứng yêu cầu cải cách, hiện đại hóa hải quan nói chung và thực hiện Hải quan số, Hải quan thông minh.

Cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng Nguyễn Duy Ngọc: Gắn công tác đào tạo, bồi dưỡng với thực tiễn công việc Những năm qua, công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, trình độ cho CBCC luôn được Cục Hải quan Hải Phòng chú trọng và thường xuyên đổi mới về phương pháp, hình thức cho sát, phù hợp với yêu cầu, đòi hỏi thực tiễn. Đặc biệt từ năm 2017, bên cạnh việc tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng đối với nội dung chuyên đề lớn, tổng quát, Cục Hải quan Hải Phòng đã ban hành quy định phân cấp cho trưởng các đơn vị thực hiện đào tạo tại chỗ cho CBCC đối với các nội dung, quy trình nghiệp vụ cụ thể theo đề cương, giáo trình, sổ tay nghiệp vụ do các đơn vị thuộc Cục biên soạn, tổng hợp. Qua đó, tạo sự chủ động cho các đơn vị trong việc đào tạo, bồi dưỡng đảng viên, công chức nhằm đảm bảo tính kịp thời, phù hợp với tình hình, nhu cầu thực tế của từng đơn vị. Song song với công tác đào tạo, bồi dưỡng, các năm 2008, 2012, 2016, 2019, Cục Hải quan Hải Phòng đã triển khai việc thi sát hạch để đánh giá năng lực công chức. Với hệ thống ngân hàng câu hỏi được tổng hợp, xây dựng từ các tình huống thường gặp trong thực tế đã tạo ra phong trào học tập sôi nổi, lan rộng, giúp CBCC hệ thống hóa lại kiến thức, nâng cao trình độ chuyên môn và tính chuyên nghiệp trong thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, kết quả đánh giá năng lực công chức là căn cứ phục vụ cho việc đào tạo, sắp xếp, luân chuyển CBCC đảm bảo phù hợp, đúng người đúng việc. Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Ninh Nguyễn Văn Nghiên: Xây dựng được đội ngũ giảng viên kiêm nhiệm để tự đào tạo Hàng năm, Cục Hải quan Quảng Ninh đều xây dựng Kế hoạch để triển khai công tác đào tạo, bồi dưỡng có hiệu quả, trong đó xác định rõ mục tiêu ưu tiên đào tạo tại chỗ, cũng như phân nhóm các chuyên đề đào tạo để các đơn vị, cá nhân tự giác, có trách nhiệm hơn trong công tác đào tạo, bồi dưỡng. Cục Hải quan Quảng Ninh đã chủ động xây dựng Quy chế đào tạo riêng, kế hoạch tự đào tạo rất bài bản, cụ thể; đồng thời xây dựng được đội ngũ giảng viên kiêm nhiệm của Cục ở tất cả các lĩnh vực từ chuyên môn nghiệp vụ, đến tin học, ngoại ngữ và phân bổ, bố trí lực lượng giảng viên tại các đơn vị để làm nòng cốt cho công tác tự đào tạo. Các cấp lãnh đạo luôn quan tâm, tạo điều kiện và khuyến khích công chức học tập và tự học không ngừng để nâng cao trình độ và năng lực thực hiện nhiệm vụ được giao. Cụ thể, đối với các lớp đào tạo, bồi dưỡng do Tổng cục Hải quan, bộ, ngành và các đơn vị khác tổ chức, Cục Hải quan Quảng Ninh cử đúng đối tượng, số lượng được phân bổ. Đối với các lớp đào tạo, bồi dưỡng mở trong phạm vi Cục, phân cấp tổ chức đào tạo rất rõ ràng, giao chỉ tiêu và đảm bảo đúng quy trình, quy chế quy định. Toàn thể công chức trong đơn vị luôn nâng cao tinh thần tự giác học tập và rèn luyện vừa đề nâng cao trình độ vừa để đáp ứng nhu cầu công việc. Phong trào tự học được thể hiện rõ tại kết quả tự đào tạo tại chỗ của các đơn vị trực thuộc tăng dần theo từng năm. Các cá nhân chuyên sâu về nghiệp vụ được giao kèm cặp, hướng dẫn cho các công chức mới nhận nhiệm vụ để công chức tự giác học tập, học việc không còn tư tưởng ngại việc mới, việc khó. Q.Hùng-Thái Bình (ghi)