Nút thắt giải phóng mặt bằng

	Thủ tướng yêu cầu đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng các dự án giao thông trọng điểm
	Giải phóng mặt bằng vẫn là nút thắt lớn trong giải ngân đầu tư công

Chạy thử vận hành đoàn tàu Nhổn-ga Hà Nội đoạn trên cao. (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Ví dụ trên chỉ là một trong hàng nghìn dự án vướng mắc về giải phóng mặt bằng (GPMB). Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong năm 2020, cả nước có khoảng gần 1.900 dự án chịu cảnh chậm tiến độ và trong số này có tới gần 1.100 dự án gặp vướng mắc do GPMB. Đây là tình trạng kéo dài nhiều năm mà năm 2021 vấn đề GPMB tiếp tục là một trong các nguyên nhân chính khiến công tác giải ngân đầu tư công đạt tỉ lệ thấp.

Vướng GPMB đã là trở ngại lớn nhất khi thực hiện các dự án hạ tầng, trở thành tình trạng phổ biến của nền kinh tế. Chậm GPMB là khiến dự án chậm tiến độ, đội vốn đầu tư, giảm hiệu quả kinh tế. Đặc biệt, vấn đề GPMB còn là vấn đề an ninh, nguy cơ gây bất ổn xã hội. Ở một vài dự án, việc xử lý vấn đề GPMB đã kéo theo khiếu kiện kéo dài, gây xung đột, thậm chí là án mạng.

Nhìn thẳng thực tế, GPMB đang là nút thắt làm đình trệ các dự án, kìm hãm tốc độ tăng trưởng và giảm hiệu quả của nền kinh tế. Để tháo gỡ nút thắt lớn này, nhiều giải pháp được đề xuất như: ưu tiên chuyển nguồn các dự án đầu tư công sang đầu tư tư nhân; việc thu hồi đất cần đảm bảo hài hòa các tiêu chí như thu hồi cả vùng xung quanh dự án giao thông để tạo quỹ đất đấu giá thương mại vừa tạo mỹ quan đô thị vừa tạo nguồn thu gia tăng; hài hòa giá đền bù kết hợp tái định cư cho người dân; hoàn thiện hơn nữa luật pháp về quản lý đất đai...

Tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV, nhiều đại biểu cũng đặt vấn đề về việc cần sớm tháo gỡ nút thắt này. Đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) đề nghị Quốc hội và Chính phủ cho tách dự án GPMB giao cho chính quyền địa phương làm chủ đầu tư đối với các dự án đi qua địa phương để gắn với cơ chế phân công và xác định trách nhiệm của người đứng đầu một cách rõ ràng để đẩy nhanh tiến độ. Đây cũng là nội dung tại Dự thảo Đề án thí điểm tách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB ra khỏi dự án đầu tư đang Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng trình Chính phủ. Hy vọng những điểm mới của Dự thảo này khi được triển khai cùng với sự quyết liệt của các cấp, ngành, địa phương, vấn đề GPMB sớm được tháo gỡ một cách căn bản, qua đó tạo động lực để các dự án hoàn thành đúng tiến độ, thúc đẩy tăng trưởng và hiệu quả chung cho toàn nền kinh tế.