Nền tảng cửa khẩu số cần được hoàn thiện để tránh chồng chéo

	Lạng Sơn: Nền tảng cửa khẩu số có giải được bài toán ùn ứ hàng hóa XNK?
	Hải quan Móng Cái tham gia triển khai nền tảng cửa khẩu số thông minh
	Lạng Sơn: Áp dụng quy trình mới trong sử dụng, khai thác Nền tảng cửa khẩu số
	Lạng Sơn: Doanh nghiệp, đại lý hải quan bắt buộc phải khai báo thông tin trên nền tảng cửa khẩu số

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Lưu Mạnh Tưởng kiểm tra quy trình khai báo trên nền tảng cửa khẩu số tại cửa khẩu Tân Thanh, tháng 10/2022. Ảnh: H.Nụ

Phát sinh nhiều vướng mắc gây kéo dài thời gian

Việc triển khai đề án sử dụng nền tảng cửa khẩu số trong quản lý điều hành hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa và phương tiện xuất nhập cảnh của UBND các tỉnh biên giới nhằm minh bạch các thông tin về thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp.

Đồng thời hỗ trợ công tác quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện xuất nhập cảnh của các lực lượng chức năng tại cửa khẩu biên giới tại khu vực cửa khẩu theo chương trình chuyển đổi số quốc gia của Chính phủ.

Tuy nhiên, mới đây Tổng cục Hải quan đã tiến hành khảo sát, làm việc với Cục Hải quan Lạng Sơn và các doanh nghiệp xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu tại tỉnh Lạng Sơn về nền tảng cửa khẩu số tại cửa khẩu Hữu Nghị và cửa khẩu Tân Thanh. Kết quả khảo sát cho thấy trong quá trình thực hiện các quy định của cửa khẩu số còn nhiều hạn chế, kéo dài thời gian thông quan hàng hóa, phát sinh thêm nhân lực và tăng chi phí của doanh nghiệp so với trước khi triển khai nền tảng cửa khẩu số.

Từ thực tế đó dẫn đến ảnh hưởng thời gian giao hàng của doanh nghiệp; chồng chéo quy trình xác nhận hàng vào/ra khu vực giám sát giữa hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan với chức năng xác nhận trên nền tảng cửa khẩu số; chồng chéo chức năng xác nhận kết quả của các cơ quan chức năng trên nền tảng cửa khẩu số; tạo ra các quyền cho các cơ quan chức năng khác tại cửa khẩu trong việc quyết định cho lô hàng xuất nhập khẩu ra khỏi địa bàn hải quan.

Cần thống nhất trong thiết kế tổng thể mô hình cửa khẩu số

Để triển khai nền tảng cửa khẩu số tại các cửa khẩu biên giới đất liền có hiệu quả, Tổng cục Hải quan yêu cầu các cục hải quan tỉnh biên giới tham mưu cho UBND tỉnh nhiều nội dung quan trọng khi thực hiện triển khai nền tảng cửa khẩu số.

Đáng chú ý, cục hải quan tỉnh biên giới cần tham mưu, làm rõ mục đích và căn cứ pháp lý của việc thực hiện nền tảng cửa khẩu số; đánh giá hiện trạng ứng dụng công nghệ thông tin chuyển đổi số của từng lực lượng chức năng tại từng cửa khẩu. Đặc biệt, rà soát chức năng của từng lực lượng phù hợp với quy định hiện hành của pháp luật; đánh giá tác động khi triển khai đối với người dân và doanh nghiệp; làm rõ việc quản trị của nền tảng cửa khẩu số.

Đồng thời, Tổng cục Hải quan cũng lưu ý các đơn vị tham mưu cho UBND tỉnh trước khi triển khai xây dựng nền tảng cửa khẩu số cần có văn bản trao đổi cụ thể với Tổng cục Hải quan về các chỉ tiêu thông tin chia sẻ từ Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử của cơ quan Hải quan với nền tảng cửa khẩu số đảm bảo bí mật thông tin của doanh nghiệp và bảo mật thông tin quốc gia theo quy định của pháp luật.

Về thiết kế mô hình tổng thể cửa khẩu số và bố trí hạ tầng kỹ thuật tại các cửa khẩu biên giới, Tổng cục Hải quan cho biết, theo quy định của Luật Hải quan thì trong địa bàn hoạt động hải quan, cơ quan Hải quan chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát, kiểm soát đối với hàng hóa, phương tiện vận tải và xử lý vi phạm pháp luật về hải quan phù hợp với pháp luật Việt Nam, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Hiện nay, ngành Hải quan đang triển khai xây dựng Hải quan số với mô hình quản lý hải quan thông minh gắn với cửa khẩu số, trong đó Tổng cục Hải quan sẽ chủ trì đầu tư trang bị toàn bộ các máy móc, thiết bị phục vụ công tác kiểm tra, giám sát hải quan tại các cửa khẩu như: máy soi container, máy soi hành lý, cân điện tử, camera giám sát, hệ thống barie điện tử, hệ thống thiết bị giám sát hành trình của phương tiện vận tải xuất nhập cảnh, phương tiện tạm nhập tái xuất hoặc phương tiện thường xuyên qua lại biên giới để giao nhận hàng hóa, seal định vị điển tử.

Các hệ thống này sẽ kết xuất, tích hợp với hệ thống thông quan hàng hóa, hệ thống quản lý phương tiện vận tải và thống nhất thực hiện trên Cổng thông tin một cửa quốc gia.

Tổng cục Hải quan cho biết, hệ thống Hải quan số, Hải quan thông minh sẽ hỗ trợ chia sẻ thông tin với các bộ, ngành ở địa phương và trung ương. Người khai hải quan, người điều khiển phương tiện vận tải chỉ thực hiện khai báo thông tin một lần trên hệ thống và chuyển dữ liệu đến các cơ quan quản lý nhà nước tại cửa khẩu để thực hiện các thủ tục hành chính có liên quan theo chức năng, thẩm quyền.

Qua đó góp phần tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong việc khai báo, làm thủ tục thông quan hàng hóa được nhanh chóng, đồng thời cũng tạo điều kiện cho các lực lượng chức năng tại cửa khẩu nắm bắt các thông tin nhanh chóng, kịp thời thực hiện phòng ngừa, ngăn chặn và đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới.

Do đó, để đáp ứng yêu cầu quản lý đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện xuất nhập cảnh theo mô hình Hải quan thông minh, Hải quan số cùng với việc triển khai nền tảng cửa khẩu số, Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị tham mưu, báo cáo UBND tỉnh khi triển khai thực hiện đề án cửa khẩu số cần thống nhất với Tổng cục Hải quan trong việc thiết kế tổng thể mô hình cửa khẩu số, xây dựng quy hoạch cửa khẩu số và trong việc đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị máy móc, công nghệ thông tin, phần mềm, hệ thống kho bãi để đáp ứng theo quy định của Luật Hải quan và các văn bản hướng dẫn luật hiện hành.

Bên cạnh đó, các đơn vị cần tham mưu về quy hoạch, bố trí vị trí đất trong khu vực cửa khẩu để ngành Hải quan sẽ lắp đặt, trang bị các thiết bị kỹ thuật để phục vụ công tác quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện xuất nhập cảnh và thực hiện phòng ngừa, ngăn chặn và đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới.