Kiến nghị sửa đổi Thông tư 60 để tránh buôn lậu lợi dụng

Lực lượng Hải quan, Biên phòng kiểm tra hàng hóa tại cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (Hà Tĩnh). Ảnh: M.Hùng.

Thông tư liên tịch số 60/2011/TTLT-BTC-BCT-BCA ngày 12-5-2011 của liên Bộ Tài chính, Công Thương, Công an (sau đây gọi tắt là Thông tư 60) hướng dẫn chế độ hóa đơn, chứng từ đối với hàng hóa NK lưu thông trên thị trường, được cho là một biện pháp giảm thiểu những thủ tục hành chính cho doanh nghiệp trong quá trình mua bán trao đổi hàng hóa. Tuy nhiên, quá trình triển khai đã nảy sinh nhiều bất cập.

Cụ thể tại khoản 2, điều 4, Thông tư 60 quy định: “Đối với hàng hoá nhập khẩu của cơ sở sản xuất, kinh doanh đang bày bán, để tại kho, bến, bãi thuộc quyền sở hữu hoặc sử dụng của cơ sở đó (trong trường hợp cơ sở kinh doanh kho, bến, bãi đã đăng ký hoạt động kinh doanh với cơ quan có thẩm quyền) thì trong thời hạn 72 giờ, kể từ thời điểm kiểm tra hàng hoá của cơ sở kinh doanh hàng hoá nhập khẩu, phải xuất trình hoá đơn, chứng từ chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa”. Quy định này đã tạo ra kẽ hở để các đối tượng buôn lậu hợp thức hóa chứng từ trong thời gian tạm giữ hàng nhập lậu.

Một vướng mắc căn bản khác của Thông tư 60 là không có quy định về việc xử lý đối tượng và hàng hóa khi truy ngược nguồn gốc chứng từ, hóa đơn do người vận chuyển, kinh doanh xuất trình trên khâu lưu thông làm mất hiệu lực của công tác chống buôn lậu.

Ông Nguyễn Đình Xứng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa cho rằng: Thông tư 60 quy định chưa chặt chẽ về thời gian xuất trình hóa đơn, chứng từ nên các đối tượng buôn lậu, buôn bán hàng nhập lậu lợi dụng xuất hóa đơn chứng từ để hợp thức hóa hàng nhập lậu. Đề nghị Bộ Tài chính phối hợp Bộ Công Thương, Bộ Công an sửa đổi, bổ sung Thông tư 60 tránh tình trạng lợi dụng xuất hóa đơn bán hàng để hợp thức hóa hàng nhập lậu.

Đề cập đến một số văn bản quản lí chưa chặt chẽ, chưa hoàn chỉnh, dễ bị lợi dụng, ông Thái Văn Hằng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, Trưởng Ban chỉ đạo 389 Nghệ An cũng cho rằng, Thông tư 60 đã bị các đối tượng buôn lậu lợi dụng bằng cách xuất hóa đơn bán hàng để hợp thức hóa hàng nhập lậu. Những vấn đề này đã gây khó khăn cho công tác kiểm tra, kiểm soát và xử lí vi phạm.

Ban chỉ đạo 389 tỉnh Hà Tĩnh cho rằng: Nên quy định tất cả các trường hợp hàng hóa nhập khẩu của cơ sở sản xuất kinh doanh đang bày bán, để tại kho, bến, bãi đều phải xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh tính hợp pháp ngay tại thời điểm cơ quan kiểm tra yêu cầu, nếu không sẽ bị coi là hàng nhập lậu nhằm tránh trường hợp các đối tượng lợi dụng thời gian 72 giờ để hợp thức hóa hóa đơn, chứng từ.

UBND tỉnh Quảng Bình cũng đề nghị sớm sửa đổi Thông tư 60 của Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Bộ Công an.

Trước ý kiến của các địa phương trên, ông Nguyễn Trọng Tín, Phó Cục trưởng Cục Quản lí thị trường (Bộ Công Thương) cho rằng: Chúng tôi nhất trí là phải có hóa đơn chứng từ đi ngay kèm theo hàng hóa. Đối với hàng hóa nằm ở kho hàng, bến bãi, trong nhà dân thì rút ngắn thời gian xuất trình hóa đơn, chứng từ, tính hợp pháp của hàng hóa từ 72 giờ xuống còn 24 giờ. Nhưng trước khi xuất trình bản gốc, chủ hàng phải có bản photo nguồn gốc hàng hóa ngay tại cửa hàng để cơ quan chức năng xem xét, còn thời gian 24 tiếng chỉ là đối chiếu.

“Hai năm nay Thông tư 60 đã thể hiện một số bất cập. Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế là đơn vị chủ trì việc sửa đổi Thông tư này. Đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng cục Thuế cùng các đơn vị làm sớm, còn chúng tôi nhất trí điều này” – ông Nguyễn Trọng Tín nói.

Ngoài ra, theo thông tin của ông Nguyễn Trọng Tín, việc sửa đổi Thông tư 60 sắp tới dự kiến sẽ có sự tham gia của 4 Bộ (thêm Bộ Quốc phòng) thay vì 3 Bộ (Tài chính, Công Thương, Công an) như trước đây.

Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Ngọc Túc cho biết: Việc sửa đổi Thông tư 60 hướng tới phải có hồ sơ kèm theo hàng hóa đi trên đường. Thời gian tới, liên quan đến hồ sơ xuất nhập khẩu hàng hóa, chúng tôi sẽ có đề án để khi các ngành kiểm tra hàng hóa lưu thông trên thị trường nội địa thì có thể truy cập vào hệ thống của Hải quan kiểm tra nguồn gốc hàng hóa.