Hoa Kỳ áp chống lẩn tránh thuế, thép Việt có lao đao?

	Mỹ áp thuế hơn 400% thép Việt: "Nguy cơ kép" của ngành thép
	Hoa Kỳ chính thức áp chống lẩn tránh thuế tạm thời thép Việt
	Thép Việt thoát biện pháp tự vệ từ Canada

Trong trường hợp thép CR, CORE được sản xuất từ nguyên liệu của Việt Nam hoặc các nước, vùng lãnh thổ khác sẽ không bị áp thuế trong vụ việc này. Ảnh: ST.

Giảm thiểu thiệt hại

Ngày 2/7, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã ban hành kết luận sơ bộ trong vụ việc điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp đối với thép CR và thép CORE của Việt Nam sử dụng nguyên liệu thép cán nóng NK từ vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc. Theo DOC, việc sản xuất thép CR, CORE từ thép cán nóng NK từ vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc là chuyển đổi không đáng kể, giúp lẩn tránh thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp mà Hoa Kỳ đang áp dụng đối với vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc. Căn cứ kết luận sơ bộ, DOC sẽ áp dụng biện pháp chống lẩn tránh thuế tạm thời với sản phẩm thép CR và thép CORE NK từ Việt Nam thông qua việc thu tiền ký quỹ khi NK. Mức ký quỹ sẽ phụ thuộc vào từng loại sản phẩm NK từ Hàn Quốc và vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc).

Đề cập tới câu chuyện đánh thuế kể trên, ông Lê Triệu Dũng-Cục trưởng Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công Thương) thông tin rõ hơn: Vụ việc này được Hoa Kỳ khởi xướng điều tra từ tháng 8/2018. Bộ Công Thương đã phối hợp với Hiệp hội Thép Việt Nam và các DN nhằm cung cấp thông tin phục vụ cho việc điều tra của Hoa Kỳ. DOC đã ban hành kết luận sơ bộ về việc áp thuế 456% đối với thép CR và thép CORE Việt Nam. Tuy nhiên, đây là vụ việc điều tra xác định hành vi lẩn tránh thuế với nguyên liệu từ Hàn Quốc và vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc). Trong trường hợp thép CR, CORE được sản xuất từ nguyên liệu của Việt Nam hoặc các nước, vùng lãnh thổ khác sẽ không bị áp thuế trong vụ việc này.

“Trước năm 2017, Việt Nam phải NK rất nhiều thép cuộn cán nóng từ nước ngoài để làm nguyên liệu. Tuy nhiên, sau năm 2017, một số nhà máy đã sản xuất được nguyên liệu này nên lượng NK cũng giảm, qua đó tác động của biện pháp áp thuế này đã được giảm thiểu", ông Dũng đánh giá.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Sưa-chuyên gia trong ngành thép bày tỏ quan điểm: Quyết định áp thuế của Hoa Kỳ đối với một số mặt hàng thép Việt Nam không gây ra quá nhiều tác động tiêu cực tới ngành thép trong nước. Ông Sưa lý giải, việc đánh thuế tương tự đã từng được Hoa Kỳ thực hiện trước đây, nhưng Việt Nam cũng chỉ bị ảnh hưởng trong thời gian ngắn, bởi nguồn thép cán nóng đã được Formosa Hà Tĩnh sản xuất để làm thép cán nguội và thép chống gỉ (thép mạ, thép phủ màu). Bắt đầu từ tháng 6/2017 đến hết năm 2017, Việt Nam sản xuất gần 1,4 triệu tấn thép cuộn cán nóng. Năm 2018, sản lượng đạt 3,4 triệu tấn và dự kiến năm 2019 là 4,5 triệu tấn.

Khuyến cáo không dùng nguyên liệu Đài Loan

Mặc dù cho rằng quyết định áp thuế của Hoa Kỳ không tác động quá tiêu cực tới ngành thép do đã phần nào chủ động được nguồn thép cuộn cán nóng, song ông Sưa cũng lưu ý: Lượng thép cuộn cán nóng mới chỉ đáp ứng được 40% đến 50% nhu cầu nội địa, phần còn lại vẫn phải NK.

Ví dụ điển hình có thể kể đến là trường hợp của Công ty Cổ phần Thép Nam Kim (NKG). Báo cáo thường niên năm 2018 của DN này nêu rõ: Thép cuộn cán nóng là nguyên vật liệu chính cho quá trình sản xuất tôn thép mạ, ống thép, chiếm khoảng 80 - 90% chi phí đầu vào của Nam Kim. Hiện nay, nhờ hai dự án Formosa và Dung Quất, ngành thép trong nước đã có thể tự sản xuất được thép cuộn cán nóng, tuy nhiên sản lượng chưa đáp ứng đủ. Do đó, Nam Kim phải NK số lượng lớn loại nguyên vật liệu này.

Ông Sưa nhấn mạnh: “Chúng tôi chỉ có khuyến cáo là DN Việt không dùng nguyên liệu nhập từ thị trường Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc để tránh việc bị áp thuế”.

Góp thêm tiếng nói liên quan tới câu chuyện thép Việt bị Hoa Kỳ áp thuế chống lẩn tránh thuế, bà Phạm Châu Giang-Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại cho rằng, điều quan trọng là phải chủ động từ nguồn nguyên liệu. Bộ Công Thương cũng đã có nhiều kiến nghị với Chính phủ như kiến nghị Chính phủ phê duyệt Đề án chống lẩn tránh xuất xứ với hàng hóa Việt Nam; chống lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại; cảnh báo sớm các biện pháp phòng vệ thương mại mà nước ngoài có thể điều tra với Việt Nam…

Dự kiến, DOC sẽ thông báo quyết định cuối cùng về cuộc điều tra vào tháng 9/2019. Bộ Công Thương nêu rõ: Thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục phối hợp cùng các cơ quan liên quan, các hiệp hội, DN và phía Hoa Kỳ trong các giai đoạn tiếp theo của vụ viêc để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của DN phù hợp với quy định pháp luật và và các hiệp định của WTO, đồng thời ngăn chặn các hành vi lẩn tránh bất hợp pháp, gian lận xuất xứ.