"Gót chân Achilles" của Trung Quốc trong cuộc chiến thương mại

Theo tờ New York Times số ra mới đây, năm 2018, Trung Quốc nhập khẩu hơn 300 tỷ USD chip máy tính - "bộ xương sống" trong tất cả các sản phẩm kỹ thuật số, cao hơn nhiều so với số tiền mà nước này bỏ ra để nhập khẩu dầu mỏ. Washington đã khai thác sự phụ thuộc của Trung Quốc vào ngành siêu chip của Mỹ trong cuộc chiến nhằm vào Tập đoàn Viễn thông Huawei của Trung Quốc bị chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump liệt vào mối đe dọa an ninh quốc gia. Bộ Thương mại Mỹ hồi tuần trước đã ban hành lệnh cấm các công ty Mỹ bán thiết bị và công nghệ cho Huawei, cắt đứt đáng kể khả năng tiếp cận phần mềm của Google, chip của Qualcomm và nhiều hơn thế.

Mới đây, Bộ Thương mại Mỹ cho biết sẽ cho Tập đoàn Huawei có thêm 90 ngày để tiếp tục hoạt động kinh doanh với các nhà cung cấp Mỹ nhằm ngăn chặn đứt gãy các mạng lưới di động sử dụng thiết bị của Huawei. Tuy nhiên, động thái của Washington vẫn đánh trúng vào điểm yếu quốc gia của Trung Quốc, nước khao khát giảm lệ thuộc vào nhập khẩu chíp máy tính.

Mỹ đã tìm được lý lẽ để trừng phạt trực tiếp một hãng chế tạo chip được nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn, đó là Công ty vi mạch phức hợp Phúc Kiến Tấn Hoa. Sau khi hãng Công nghệ Micron Technology, đối thủ đến từ Mỹ, cáo buộc Phúc Kiến Tấn Hoa đánh cắp thiết kế chip, Bộ Thương mại Mỹ đã chặn đối tác Trung Quốc mua các sản phẩm của Mỹ.

Thành quả Trung Quốc tạo được trong cuộc đua về chế tạo chip hiện còn mờ nhạt. Thị phần của các công ty Trung Quốc trong sản phẩm bán dẫn thuộc diện bé nhỏ nhất so với hầu hết các ngành khác. Với những mẫu chip phức tạp nhất, Trung Quốc phải nhập khẩu gần như toàn bộ. Một vài nhà sản xuất được nhà nước "chống lưng" trong ngành chế tạo chip bộ nhớ - sản phẩm chuyên lưu trữ số liệu - đã công bố những kế hoạch sản xuất lớn. Tuy nhiên, thị trường toàn cầu về chủng loại chip này đã bão hòa, cho thấy triển vọng mong manh về khả năng tạo được lợi nhuận.

Hiện nay, việc tồn tại mà không cần đến chip của Mỹ là bài kiểm nghiệm khắc nghiệt đối với Huawei, bất chấp những bước tiến gần đây của tập đoàn này trong phát triển các bộ xử lý cho riêng mình. Nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Tập đoàn Huawei Nhậm Chính Phi nói rằng trong "thời kỳ hòa bình", một nửa chip Huawei nhập khẩu từ các công ty Mỹ, nửa còn lại là do tập đoàn này tự phát triển. Tuy nhiên, chính ông Nhậm Chính Phi cũng thừa nhận Huawei có thể không bao giờ từ bỏ hoàn toàn được công nghệ Mỹ. Ông nói: "Chúng tôi sẽ không liều lĩnh từ bỏ chip của Mỹ. Chúng ta cần phát triển cùng nhau".