Gỡ vướng cơ chế mua sắm, đấu thầu, chỉ còn gần 39% cơ sở thiếu thuốc cục bộ

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan giải trình, làm rõ ý kiến đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận. Ảnh: Quochoi.vn

Giải trình trước Quốc hội, làm rõ ý kiến đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội vào ngày 1/11, liên quan đến việc khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế, theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, Bộ Y tế đã có báo cáo nhanh về tình hình này. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thiếu thuốc, thiết bị vật y tế là một thách thức dai dẳng. Đây không phải là hiện tượng mới và xảy ra ở nhiều nước, đặc biệt nghiêm trọng hơn trong và sau đại dịch.

Tại Việt Nam, theo Bộ trưởng, tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị vật tư y tế tại các cơ sở y tế công lập xuất hiện nhiều hơn sau đại dịch. Bên cạnh các nguyên nhân khách quan, Bộ trưởng cho biết còn nguyên nhân chủ quan do hệ thống văn bản pháp luật liên quan còn bất cập, việc tổ chức thực hiện mua sắm, đấu thầu còn vướng mắc.

“Công tác phối hợp giữa các đơn vị trong quá trình thực hiện mua sắm chưa kịp thời, hiệu quả, đặc biệt là có tâm lý e ngại, sợ sai ở một số cá nhân, đơn vị và địa phương”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nêu rõ.

Lãnh đạo Bộ Y tế cho hay, việc tổ chức đấu thầu thuốc hiện nay được thực hiện ở cả 3 cấp, trung ương đấu thầu tập trung quốc gia chiếm khoảng từ 16,5 đến 18% số lượng thuốc toàn quốc, cấp địa phương và các cơ sở y tế tự thực hiện việc mua sắm.

Trong thời gian vừa qua, Bộ Y tế, các bộ, ngành đã trình Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhiều giải pháp đồng bộ để tháo gỡ các khó khăn, tồn tại, vướng mắc liên quan tới cơ chế mua sắm, đấu thầu thuốc, vật tư y tế. Theo đó, Bộ Y tế đã trình Quốc hội ban hành các luật liên quan đến Luật Đấu thầu, Luật Giá, Luật Khám bệnh, chữa bệnh và các Nghị quyết của Quốc hội, các văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các văn bản của Bộ Y tế, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để tạo hành lang pháp lý.

Nhờ đó, theo báo cáo của 1078 cơ sở y tế trên toàn quốc với Bộ Y tế, trong tháng 10/2023 có 61,41% đơn vị báo cáo đã đủ cung ứng thuốc cho hoạt động khám, chữa bệnh, 38,59% đơn vị báo cáo có tình trạng thiếu cục bộ, có những đơn vị trước đây khó khăn nhưng hiện nay đã đấu thầu đảm bảo cơ bản cho công tác khám, chữa bệnh.

Bộ trưởng Bộ Y tế kỳ vọng, Luật Đấu thầu năm 2023 có hiệu lực từ 01/01/2024 sẽ giải quyết, tháo gỡ được nhiều vấn đề vướng mắc trong việc đảm bảo nguồn cung và việc thực hiện mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế, đến nay các cơ sở y tế đã triển khai theo các quy định này.

Còn 38,59% cơ sở y tế báo cáo có tình trạng thiếu cục bộ. Ảnh minh họa: Internet

Trước đó, tại phần thảo luận, nhiều đại biểu Quốc hội đã bày tỏ lo ngại về tình trạng thiếu thuốc, thiếu vật tư y tế cùng những khó khăn trong công tác đầu thầu, mua sắm thuốc.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (đoàn Bình Định) cho biết, việc mua bán vật tư y tế đang vô cùng rối, do có quá nhiều quy định pháp luật liên quan. Hơn nữa, khó khăn nhất hiện nay là không thể mua được hàng chất lượng tốt do không vượt qua khe cửa hẹp để trúng thầu với giá rẻ.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu còn chia sẻ, nhiều năm nay, việc cấp phép nhập khẩu nhiều dụng cụ y tế mới còn bế tắc, không ít hãng lớn nhìn thấy các quy định về thủ tục, thời gian trung bình để được cấp phép đều “lắc đầu” ngao ngán, có những công ty không định hướng phát triển, thậm chí rút khỏi thị trường Việt Nam.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (đoàn Bình Dương) thì kiến nghị cơ chế chi trả lại chi phí cho người dân khi phải tự mua vật tư y tế bên ngoài, đối với những loại có trong danh mục được thanh toán bảo hiểm y tế, bởi thiếu thuốc, vật tư y tế không phải do lỗi của người dân mà do cơ quan nhà nước.