Đấu thầu không phải "phép màu" phát triển điện mặt trời

	Vì sao Bộ Công Thương bổ sung thêm công suất điện mặt trời gấp cả chục lần so với quy hoạch?
	Thủ tướng: Chuyển sang cơ chế đấu thầu dự án điện mặt trời

Quá tải lưới điện là bài toán nan giải hiện nay khi phát triển rầm rộ các dự án điện mặt trời tại một số địa phương. Ảnh: Nguyễn Thanh.

2 phương án đấu thầu

Mới đây, Văn phòng Chính phủ đã có Thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp thường trực Chính phủ về Dự thảo cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời áp dụng từ ngày 1/7/2019.

Về phát triển điện mặt trời thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tuân thủ nguyên tắc tập trung cho những nơi có tiềm năng và lợi thế, có điều kiện phát triển tốt; cần phải tính toán cơ cấu các nguồn điện một cách khoa học và bài bản, phải chuyển hẳn sang thực hiện cơ chế đấu thầu, kiên quyết loại bỏ tình trạng xin cho, tập trung xử lý các dự án đã và sắp hoàn thành nhưng không kịp đưa vào vận hành trước ngày 1/7/2019...

Để cập tới câu chuyện đấu thầu dự án điện mặt trời, phát biểu tại Hội thảo quốc tế: "Năng lượng tái tạo tại Việt Nam: Từ chính sách đến thực tiễn" diễn ra sáng nay 27/11, tại Hà Nội, ông Đỗ Đức Quân, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) cho biết: Qua kinh nghiệm thế giới, sau khi áp dụng giá điện cố định (FIT) thì tiếp tới việc đấu thầu là đương nhiên. Đây là hình thức đảm bảo tính minh bạch nhất.

Dự kiến đến năm 2021, sau khi giá FIT kết thúc sẽ tổ chức đấu thầu rộng rãi. Từ nay đến năm 2021, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) sẽ cho đấu thầu một số dự án thí điểm.

Bộ Công Thương và một số tổ chức quốc tế đang triển khai nhanh hơn so với bình thường các thủ tục, quy trình để có thể triển khai đấu thầu được và giải quyết vấn đề như đấu thầu ở đâu, đầu thầu như thế nào ...

Bộ Công Thương đang xây dựng 2 phương án đấu thầu. Một là đấu thầu theo trạm biến áp. Ví dụ ở một khu vực có trạm còn đủ dung lượng để truyền tải công suất lên hệ thống thì có thể đấu thầu xung quanh khu vực đó các dự án chọn được giá thấp nhất, đảm bảo đủ lượng công suất.

Hình thức thứ hai là giải phóng mặt bằng sạch, mời nhà đầu tư vào làm một phần hoặc toàn bộ dự án. Ví dụ điển hình như trường hợp của Campuchia, chỉ làm dự án phần nhà máy gồm tấm pin và điều khiển, còn đường dây và trạm, giải phóng mặt bằng... không làm.

Ông Oliver Behrend, Cán bộ đầu tư cao cấp, Bộ phận cơ sở hạ tầng, Ngân hàng Thế giới (WB) cho rằng không nên quá ám ảnh về hình thức đấu thầu. Quan trọng là cần áp dụng với quy trình tốt để đảm bảo sàng lọc trước những bên tham gia đấu thầu.

Giá giảm một nửa vẫn hút nhà đầu tư

Bà Hyunjung Lee, Chuyên gia kinh tế năng lượng cao cấp Ban năng lượng, Vụ Đông Nam Á, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), đơn vị vừa tiến hành đấu thầu thành công dự án điện mặt trời ở Campuchia cho hay: Việc đấu thầu nhằm đảm bảo hiệu quả và tính minh bạch công trình, thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư quốc tế và khu vực.

Kết quả đấu thầu tại Campuchia đạt mức giá 3,877 cents/kWh, con số này giảm một nửa so với mức giá ban đầu được cơ quan chức năng Campuchia đưa ra. Tính cạnh tranh được tăng cường và vẫn hấp dẫn được nhà đầu tư mặc dù giá mua điện giảm xuống còn một nửa.

Bà Hyunjung Lee đánh giá, có được kết quả này là nhờ công tác chuẩn bị của Chính phủ Campuchia. Theo đó, Chính phủ Campuchia đã chuẩn bị sẵn mặt bằng, cơ sở hạ tầng, cải thiện hợp đồng mua bán điện giúp doanh nghiệp vay được ngân hàng, có thay đổi trong luật pháp cũng như cơ chế bồi thường...

Ông Tomaso Andreatta, Phó Chủ tịch EuroCharm bày tỏ quan điểm: Thực tế so sánh mức giá không hẳn là quan trọng. Việt Nam khác với Campuchia ở chỗ quy mô và tốc độ tăng trưởng của Việt Nam nhanh hơn nhiều.

"Khi vận hành cơ chế đấu thầu cần sàng lọc bớt những đơn vị không chuyên nghiệp hoặc năng lực cạnh tranh kém để đảm bảo khi dự án xây dựng phải đáp ứng được yêu cầu đặt ra", ông Tomaso Andreatta nhấn mạnh.