“Cảnh giới” lực lượng chức năng để vận chuyển thuốc lá lậu

Một lái xe ô tô con nhận chở 19.000 bao thuốc lá lậu từ Long An về Bến Tre bị bắt giữ tại Tiền Giang trong tháng 11/2024.

Thuê “cửu vạn”, đặt cọc tiền hàng trước khi vận chuyển

Qua công tác đấu tranh của các lực lượng chức năng cho thấy, nguyên liệu lá thuốc lá nhập lậu xảy ra nhiều ở địa bàn biên giới các tỉnh Lạng Sơn, Lào Cai, Cao Bằng. Còn mặt hàng thuốc lá điếu ngoại nhập lậu chủ yếu xảy ra ở địa bàn biên giới các tỉnh Quảng Trị, Gia Lai, Tây Ninh, Long An, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang. Chủng loại thuốc lá điếu ngoại nhập lậu cũng rất đa dạng như Hero, Jet, 555, Nesol, Scott… không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

Chia sẻ tại Tọa đàm “Tăng thuế Tiêu thụ đặc biệt và chống buôn lậu thuốc lá-Những vấn đề đặt ra", do Báo Pháp luật Việt Nam tổ chức ngày 19/11/2024, ông Lê Thiện Thành, Phó trưởng Phòng Hướng dẫn điều tra, Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm (Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng) cho biết, phương thức, thủ đoạn hoạt động tuy không mới, nhưng rất manh động, gây khó khăn cho các cơ quan chức năng.

Các đối tượng chủ hàng, “đầu nậu" tập kết hàng sát biên giới đất liền, sử dụng người thân, thuê “cửu vạn” chia nhỏ dưới 1.500 bao/người để tránh bị xử lý hình sự khi bị bắt giữ. Để vận chuyển trót lọt thuốc lá lậu, các nhóm đối tượng thường chọn thời điểm ban đêm, buổi trưa, sáng sớm tìm cách vận chuyển qua biên giới theo đường mòn, lối tắt hai bên biên giới hoặc tập kết vào lán, nhà dân sát biên giới.

Tinh vi hơn, chủ hàng, “đầu nậu" ràng buộc trách nhiệm giữa người mang vác, vận chuyển thuê với chủ hàng, nhằm đảm bảo sự an toàn cho thuốc lá khi vận chuyển qua biên giới (“cửu vạn" phải đặt cọc tiền hàng trước khi vận chuyển). Vì thế, khi bị bắt giữ, các đối tượng thường tìm mọi cách bảo vệ số hàng hoặc chỉ khai nhận chở thuê kiếm sống, không biết chủ hàng, chủ thuê là ai, ở đâu.

Việc vận chuyển thuốc lá điếu nhập lậu được tổ chức chặt chẽ, phân công đối tượng “dò đường”, “cảnh giới” lực lượng chức năng; tổ chức thành từng nhóm đông người trang bị các công cụ thông tin hiện đại để giám sát, theo dõi lực lượng chức năng như sử dụng Flycam, bộ đàm để chỉ đạo, liên lạc nhằm trốn tránh sự phát hiện của cơ quan chức năng. Sử dụng phương tiện có tốc độ cao như xuồng cao tốc, xe máy độ, chế, tháo biển kiểm soát và sẵn sàng đâm vào lực lượng chức năng hoặc vứt bỏ phương tiện, hàng hóa khi bị phát hiện, truy đuổi.

Đồng tình với quan điểm trên, bà Phạm Minh Thủy, Trưởng phòng Xây dựng pháp luật, Ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, tình trạng buôn lậu thuốc lá tại Việt Nam, tình hình buôn lậu thuốc lá ở tuyến biên giới do phương thức vận chuyển dễ dàng (xe máy, xuồng, ô tô). Mặt khác, thuốc lá lậu và thuốc lá giả có giá rẻ hơn thuốc lá hợp pháp, thường có hàm lượng tar (hàm lượng tối đa nhựa thuốc lá) và nicotine cao làm người tiêu dùng thích tìm đến; mua bán online dễ dàng và phổ biến; lợi nhuận quá cao...

Phối hợp chia sẻ thông tin, đấu tranh ngăn chặn

Cũng theo bà Phạm Minh Thủy, thuốc lá lậu dẫn đến nhiều hệ luỵ như thất thu ngân sách nhà nước, doanh nghiệp sản xuất chính thức phải chịu thiệt thòi và chịu áp lực cạnh tranh lớn, người tiêu dùng có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ dẫn đến mục tiêu giảm tỷ lệ hút thuốc của Chính phủ khó thực hiện. Đồng thời, xã hội phải đối mặt với mất an ninh trật tự, an toàn, tốn kém thêm rất nhiều cho bảo vệ sức khoẻ người dân, công tác quản lý thị trường, phòng chống tội phạm, gian lận thương mại.

Để ngăn chặn, đấu tranh có hiệu quả, bắt giữ xử lý nghiêm hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép thuốc lá, nguyên liệu thuốc lá qua biên giới, ông Lê Thiện Thành cho rằng, cơ quan chức năng có thẩm quyền cần có lộ trình, chính sách tăng thuế hợp lý, phù hợp thực tiễn, trong đó chủ động thực hiện hài hòa mục tiêu của Chính phủ đặt ra về hạn chế tiêu dùng và cần làm tốt, linh hoạt, hiệu quả những vấn đề quan trọng.

Cùng với việc tăng thuế, cần phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương khuyến khích người dân tại các vùng trồng nguyên liệu lá thuốc lá chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với tập quán canh tác, thổ nhưỡng, hỗ trợ tìm việc làm, tạo việc làm mới cho người dân ở vùng trồng nguyên liệu là thuốc lá; đảm bảo dân sinh, an sinh xã hội, tạo việc làm, nâng cao thu nhập đối với cư dân biên giới, hạn chế thấp nhất việc tiếp tay hoặc trực tiếp thực hiện hoạt động nhập lậu, vận chuyển trái phép thuốc lá, sản phẩm thuốc lá qua biên giới. Thường xuyên tổ chức tuyên truyền, giáo dục phổ biến pháp luật nhằm nâng cao nhận thức, ý thức pháp luật cho cư dân biên giới để họ tự giác không tham gia hoặc tiếp tay cho hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép thuốc lá điều ngoại nhập lậu.

Đối với Bộ đội Biên phòng, thường xuyên tăng cường tuần tra, kiểm soát chặt chẽ người, phương tiện hoạt động trong khu vực biên giới, cửa khẩu, cảng biển; nắm chắc tình hình địa bàn, đối tượng, sử dụng các biện pháp nghiệp vụ, xác định đường dây, đối tượng hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép thuốc lá nhập lậu, xác lập chuyên án đấu tranh, triệt phá, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng (Cảnh sát biển, Công an, Hải quan, Quản lý thị trường...) thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa các lực lượng trong chia sẻ thông tin và đấu tranh ngăn chặn; phối hợp với cấp ủy, chính quyền, ban ngành, đoàn thể ở địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phát huy vai trò của nhân dân trong tố giác, tin báo về tội phạm và các hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép thuốc lá, nguyên liệu thuốc lá qua biên giới.