Báo động lợi dụng thương mại điện tử để bán hàng giả, hàng cấm

	Xúc tiến thương mại, xây dựng nhãn hiệu hàng hóa cho muối xuất khẩu
	Nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam nguy cơ bị EU áp dụng phòng vệ thương mại
	EVN bị giả mạo thương hiệu để bán hàng trên internet

Lực lượng Quản lý thị trường khám xét kho hàng khoảng 10.000m2 tại Lào Cai trong tháng 7/2020.

Nhan nhản hàng giả, hàng cấm

Theo Tổng cục Quản lý thị trường, hoạt động kinh doanh TMĐT trong các năm qua chứng kiến sự bùng nổ và có bước phát triển mạnh mẽ cả về số lượng, quy mô thu hút nhiều doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia.

Trước khi có dịch Covid-19, tốc độ tăng trưởng TMĐT của Việt Nam giai đoạn 2015-2025 được dự báo khoảng 43%, đưa Việt Nam trở thành một nước có nền TMĐT tăng trưởng nhanh nhất trong khu vực, dự kiến đạt doanh thu 33 tỷ USD vào năm 2025. Năm 2020, doanh thu TMĐT cũng được dự báo vượt ngưỡng 13 tỷ USD. Với diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, TMĐT trở thành một phương thức quan trọng giúp người dân giao dịch, mua bán hàng hóa phục vụ đời sống hàng ngày, tránh việc tiếp xúc trực tiếp không cần thiết.

Tuy nhiên, chính vì tốc độ tăng trưởng nhanh và doanh thu ngày một lớn, nên một mặt các đối tượng thường xuyên tận dụng mọi kẽ hở để cung cấp thông tin về hàng hóa, thông tin giao dịch trên Internet; quảng bá trực tuyến và khuyến mại rầm rộ; mặt khác thẩm lậu hoặc đưa những hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ qua cửa khẩu, biên giới, cảng biển, sân bay… bán tràn lan trên thị trường nội địa với quy mô ngày một lớn.

Theo Phó Chánh Văn phòng Tổng cục Quản lý thị trường Nguyễn Kỳ Minh, bên cạnh sự phát triển tích cực, TMĐT còn tồn tại một số yếu tố tiêu cực như tình trạng chào bán hàng giả, hàng cấm, hàng nhập lậu trên các trang TMĐT, mạng xã hội có xu hướng gia tăng tiềm ẩn nhiều phức tạp. Hiện nay tình trạng kinh doanh, buôn bán hàng cấm, hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng kém chất lượng công khai trên các website TMĐT, đặc biệt các sàn giao dịch TMĐT và mạng xã hội... gây ảnh hưởng nghiêm trọng, đe dọa đến môi trường kinh doanh chung, ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của người tiêu dùng.

Chủ thể tham gia bán, chào bán hàng hóa là hàng giả, hàng nhập lậu, hàng cấm chủ yếu là các cơ sở nhỏ lẻ hoặc cá nhân, thậm chí là học sinh, sinh viên.... Trên các trang mạng, website TMĐT thường sử dụng các hình ảnh hàng thật, hàng chính hãng để quảng cáo, chào bán với giá rẻ hơn rất nhiều so với các cửa hàng, địa chỉ bán hàng chính hãng nhằm lôi kéo người tiêu dùng có nhu cầu mua sắm, sử dụng hàng hiệu nhưng với giá rẻ như đồng hồ, kính mắt, quần áo, giày dép... Cá biệt có trang mạng xã hội chào bán hàng cấm kinh doanh, kinh doanh có điều kiện như xì gà nhập lậu, vũ khí, công cụ hỗ trợ... Sau đó, khi người tiêu dùng đồng ý mua thì tiếp tục sử dụng các công cụ thanh toán trung gian không dùng tiền mặt (chuyển khoản qua một bên thứ ba, thẻ cào viễn thông, sử dụng thanh toán bằng mã QR) hoặc dùng dịch vụ giao nhận, vận chuyển và phát hàng hóa kèm thu tiền để giao hàng cho khách hàng nhưng thực tế hàng hóa nhận được là hàng giả, hàng nhập lậu, không rõ nguồn gốc.

Thủ đoạn của các đối tượng này thường sử dụng một địa chỉ không liên quan, địa chỉ không có thật hoặc giả mạo địa chỉ để giao dịch nhưng tập kết, tàng trữ hàng hóa tại nhiều địa điểm khác nhau hoặc kết hợp vừa làm nơi giao dịch vừa làm nơi ở, cất giấu hàng hóa nên khó khăn cho công tác điều tra, trinh sát, kiểm tra, bắt giữ và xử lý hành vi vi phạm.

Khó kiểm soát

Trên thực tế, việc kiểm soát, định danh tài khoản người bán, đăng tải chào bán, chào mua chưa thật sự chặt chẽ, chưa thường xuyên, liên tục của các sàn giao dịch TMĐT cũng là một kẽ hở để các đối tượng lợi dụng đưa hàng hóa vi phạm lên bày bán công khai trên các sàn này. Có những đối tượng duy trì thường trực hàng trăm tài khoản trên các sàn giao dịch TMĐT để ngay lập tức có thể thay đổi khi bị phát hiện.

Những đối tượng lợi dụng TMĐT để buôn bán hàng giả, hàng lậu, hàng có dấu hiệu vi phạm pháp luật thường có trình độ và am hiểu nhất định về công nghệ thông tin hoặc có đội ngũ kỹ thuật chuyên trách việc này. Các đối tượng tận dụng mọi thành tựu tiên tiến nhất của công nghệ Internet để kinh doanh các mặt hàng vi phạm như sử dụng công nghệ bán hàng đa kênh, ngồi một nơi nhưng có thể quản lý bán hàng ở nhiều điểm khác nhau; sử dụng thành thạo các công cụ marketing trực tuyến; đầu tư mạnh vào các tiện ích của mạng xã hội để thu hút người mua hàng. Điển hình là các vụ việc lợi dụng hình thức livestream trên mạng xã hội để bán hàng lậu, hàng giả… Đồng thời cũng tận dụng công nghệ để lẩn tránh cơ quan chức năng, xóa bỏ dấu vết giao dịch, ẩn danh trên mạng Internet, gây khó khăn cho việc xác minh thông tin.

Mới đây nhất, lực lượng Quản lý thị trường đã cùng các lực lượng chức năng phát hiện và xử lý vụ kinh doanh hàng lậu, hàng giả thông qua TMĐT lớn nhất từ trước tới nay.

Vào ngày 7/7, Tổng cục Quản lý thị trường phối hợp với Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động (K02) và Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) phát động mũi tấn công vào một kho hàng lậu, hàng giả tại TP Lào Cai. Kho hàng này có quy mô trên 10.000 m2 được dùng để chứa trữ hàng hóa và làm địa điểm tổ chức kinh doanh trên Internet, do đối tượng Trần Thành Phú (28 tuổi) cầm đầu. Tại thời điểm kiểm tra, lực lượng chức năng đã phát hiện toàn bộ hàng hóa tại đây là hàng nhập lậu, không có hóa đơn chứng từ; một số mặt hàng có dấu hiệu giả mạo nhãn mác các thương hiệu nổi tiếng của những nước phát triển như Mỹ, Châu Âu. Toàn bộ số hàng này đã được niêm phong trong 34 container, với tổng số 158.014 đơn vị sản phẩm nằm trong 237 chủng loại hàng hóa. Hiện cơ quan chức năng đang mở rộng điều tra làm rõ vụ việc.