Bài toán khó của tân Chính phủ Pháp

Tân Thủ tướng Pháp Gabriel Attal

“Tổng thống đã cam kết và rõ ràng là chúng tôi sẽ phải thực hiện cam kết của ông”, ông Attal khẳng định. Việc cắt giảm 2 tỷ tiền thuế cho tầng lớp trung lưu là thông báo cụ thể duy nhất của ông Attal trong bài phát biểu đầu tiên với báo chí dưới tư cách là người đứng đầu chính phủ mới. Chủ trương được nhắc đến trong nhiều tháng gần đây đang gặp khó khăn khi nỗ lực tìm ra một phác họa những hướng đi chính có thể thực hiện. Trên thực tế, ý tưởng cắt giảm thuế đã không xuất hiện trong dự luật tài chính năm 2024 (PLF) được thông qua vào cuối năm 2023.

Ít tháng trước, Bộ trưởng Kinh tế và Tài chính Pháp Bruno Le Maire thông báo rằng biện pháp giảm thuế sẽ xuất hiện trong dự luật tài chính năm 2025 và cho đến nay mới chỉ có khẳng định này là rõ ràng nhất. Tuy nhiên, với tình hình chính trị mới nhất của Pháp, không có gì chắc chắn để có thể khẳng định rằng việc áp dụng biện pháp này vào năm 2025 là khả thi.

Trong phe đa số của Tổng thống Macron có không ít ý kiến cho rằng đó là biện pháp không phù hợp với tình hình của nước Pháp hiện nay. Ông Jean-René Cazeneuve, tổng báo cáo viên Ngân sách của đảng Tái sinh thuộc phe đa số tỏ ý nghi ngại: “Tôi không hiểu làm cách nào chúng ta có thể thực hiện việc cắt giảm thuế này từ năm 2025”. Ông nhìn nhận bối cảnh kinh tế không cho phép chính phủ có đủ không gian để hành động. Từ góc độ ngân sách, toàn bộ phe đa số nhất trí với đánh giá rằng việc chuẩn bị dự luật tài chính cho năm 2025 sẽ đặc biệt khó khăn.

Với mục tiêu thâm hụt ngân sách dự kiến là 3,7% và không có nguồn hỗ trợ đặc biệt để cắt giảm, Bercy sẽ phải hết sức “sáng tạo”, cũng như quyết tâm, để hy vọng có thể tiết kiệm được 12 tỷ euro cho ngân sách như Thủ tướng Attal đã công bố, nhằm tôn trọng cam kết của Pháp với Ủy ban châu Âu (EC) và các thị trường.

Nhiều ý kiến cho rằng việc tự tước đi 2 tỷ euro bằng biện pháp giảm thuế sẽ là một hành động “thật điên rồ”. Nhưng trong phe đa số cũng có những ý kiến ngược lại, cho rằng chính phủ “không bao giờ được từ bỏ việc cắt giảm thuế”. Trong một thông cáo báo chí phát hành tháng 5/2023, Bercy từng khẳng định Bộ Kinh tế và Tài chính sẽ có những đề xuất với Tổng thống và Thủ tướng về những biện pháp tiết kiệm ngân sách công “trong những tuần tới”. Nhưng đã hơn 6 tháng trôi qua, cơ quan này vẫn tiếp tục khẳng định “tất cả các phương án đang được cân nhắc”, trong đó có “định dạng” rõ ràng nhất là cắt giảm thuế thu nhập cho người dân.

Chính phủ có thể thực hiện điều này bằng cách nâng ngưỡng thu nhập trong các phân khúc đầu tiên hoặc bằng cách giảm mức thuế trong các phân khúc thuộc về “tầng lớp trung lưu”. Sau cuộc khủng hoảng “áo vàng”, phe ủng hộ Tổng thống Macron đã chọn phương án này. Mức thuế cho phân khúc đầu tiên đã giảm từ 14% xuống còn 11%. Hành động như vậy đã khiến Nhà nước Pháp mất gần 4 tỷ euro mà “không mang lại bất cứ điều gì về mặt chính trị cho chính phủ”, một nghị sĩ theo phe đa số cho biết.

Trên thực tế, suy nghĩ hiện nay dường như đang ngày càng hướng nhiều hơn đến việc giảm nhẹ gánh nặng, đặc biệt đối với “những người lao động”, các khoản chi phí trong tiền lương. “Ý tưởng là để đảm bảo rằng tầng lớp trung lưu nhận được mức thù lao cao hơn cho công việc của họ”, nghị sĩ Mathieu Lefèvre khẳng định.