Afghanistan: Hệ lụy tất yếu của một Chính phủ yếu kém

	Afghanistan: Chính phủ Mỹ hạ cờ tại Đại sứ quán ở thủ đô Kabul
	Quân đội Mỹ bắt đầu chuyển thiết bị ra khỏi Afghanistan
	Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ bất ngờ đến thăm Afghanistan

Cờ của Taliban tung bay tại Afghanistan

Sức kháng cự yếu ớt và bạc nhược của lực lượng an ninh Afghanistan đã không thể mang lại sức nặng cho đề xuất chia sẻ quyền lực muộn màng của chính quyền Kabul, khi mà Taliban đang rầm rộ tiến quân về thủ đô. Những cảnh báo của Mỹ và các nước khác rằng họ sẽ không công nhận một chính quyền Taliban lên nắm quyền bằng vũ lực cũng không thể ngăn cản bước tiến của lực lượng Hồi giáo cực đoan này. Kabul đã thất thủ chóng vánh. Cuộc xung đột tại Afghanistan gần như đã đi đến hồi kết trong một tiến trình không thể đảo ngược sẽ đưa Taliban trở lại quyền lực sau 20 năm.

Điều đã làm thay đổi cán cân quyền lực trên chiến trường là việc các lực lượng quốc tế do Mỹ dẫn đầu rút quân. Trong khi thỏa thuận giữa Mỹ và Taliban hồi tháng 2/2020 giúp hợp pháp hóa các tay súng thánh chiến, để họ xuất hiện với tư cách là "những khách mời danh dự" ở Moscow, Tehran và Bắc Kinh, thì việc Washington rút quân đã mang lại cho lực lượng này cảm giác chiến thắng, thúc đẩy vị thế của Taliban trong một xã hội có tính bộ lạc và phân tầng sâu sắc. Chưa khi nào trong các cuộc đàm phán với Taliban, Mỹ có thể đạt được nhượng bộ từ nhóm này về một giải pháp chính trị ở Afghanistan. Trọng tâm đàm phán của Mỹ là rút các lực lượng một cách êm thấm và Taliban đã không nhắm mục tiêu vào người Mỹ ngay cả khi các tay súng của họ tiếp tục chiến dịch càn quét trên cả nước.

Mặt khác, việc Mỹ rút quân đã khiến Chính phủ Afghanistan, vốn bị chia rẽ nội bộ và thiếu sự ủng hộ ở các vùng nông thôn, mất đi lợi thế quan trọng nhất trong cuộc chiến, đó là sự hỗ trợ trên không. Trước sự tấn công dồn dập ở khắp các thành phố bị vây hãm trong nhiều tuần, hệ thống phòng thủ của Afghanistan sụp đổ như một lâu đài cát khi Taliban gia tăng sức ép. Chính phủ của Tổng thống Ashraf Ghani từ lâu đã tìm cách phớt lờ các cựu lãnh chúa trong nỗ lực củng cố quân đội quốc gia. Đến khi lực lượng quốc gia không thể bảo vệ các thành phố, ông Ghani quay sang cầu viện các thủ lĩnh sắc tộc, nhưng điều đó là quá muộn khi Taliban đã áp sát Kabul. Tổng thống Ghani đã rời khỏi đất nước, để lại đằng sau những hỗn loạn và lo âu, và tương lai bất định cho mảnh đất từng là cái nôi của khủng bố. Không khó để hình dung những hệ quả khôn lường mà cục diện của cuộc xung đột sẽ gây ra cho cả khu vực và xa hơn thế.

Tương lai chính trị của Afghanistan dường như không mấy tươi sáng. Nước này sẽ bị phân quyền, rời rạc và là một nhà nước yếu kém, như lịch sử đã chứng minh. Afghanistan đã không có một chính phủ tập quyền mạnh trong một thời gian dài. Nay Taliban trở lại quyền lực, điều này đặt ra câu hỏi thực sự là điều gì sẽ xảy ra đối với quyền của những người dân thường. Vấn đề lớn hơn là chiến tranh đã tàn phá tất cả cơ sở hạ tầng của Afghanistan và nước này là một trong những quốc gia nghèo nhất cũng như tham nhũng nhất trên thế giới với năng lực quản trị yếu kém.