Vì sao người Mỹ lái xe bên phải còn người Anh "giữ lề" bên trái?
Ôtô trên đường phố London, gần Tu viện Westminster (Anh). (Nguồn: Getty Images/CNN)
Vì sao người Mỹ lái xe bên phải còn người Anh lái xe bên trái? Peter Valdes-Dapena, cây viết chuyên về ôtô của CNN Business, lý giải điều này qua “câu chuyện dài” dưới đây:
“Tôi lái xe đến vùng nông thôn Amish của Pennsylvania để gặp một người để tìm hiểu về xe ngựa. Tôi muốn tìm ra câu trả lời cho câu hỏi của mình từ năm 2015, khi tôi đến Anh trong một chuyến công tác.
Trở lại thời gian khi tôi đang lái xe ở London, rất cẩn thận, trên chiếc Mini Cooper, tôi đã tự hỏi: Tại sao tôi lại lái xe ‘nhầm’ phần đường? Tôi đến từ Mỹ, nơi khởi đầu là một loạt thuộc địa cũ của Anh. Ít nhiều chúng tôi nói cùng một ngôn ngữ. Nhưng chúng tôi lái xe ‘trái lề’ nhau, đôi khi gây ra những hậu quả nguy hiểm.
Và tất nhiên, Vương quốc Anh không phải là quốc gia duy nhất như vậy. Khoảng 30% các nước trên thế giới quy định lái xe bên trái, còn khoảng 70% còn lại - đi bên phải. Để lý giải điều này là cả một câu chuyện dài.
Ở châu Âu, Napoléon Bonaparte đóng vai trò trung tâm. Ở Mỹ, người ta thường ‘quy’ chuyện này cho Henry Ford. Tuy nhiên, câu chuyện còn đi xa hơn nhiều - trở về trước - so với Ford. Giao thông không chỉ đúng với những chiếc ôtô thời xưa mà nó còn có từ trước cả thời kỳ thành lập nước Mỹ.
Đó là lý do vì sao tôi đến một nhà kho phơi thuốc lá cũ ở Conestoga, Pennsylvania, để xem một chiếc xe ngựa - chỉ vài ngày sau khi tôi lái thử chiếc Tesla Cybertruck , ‘hậu duệ’ chạy điện hiện đại của nó.
John Stehman, người có gia đình sở hữu đất canh tác ở vùng này từ năm 1743, đã gặp tôi. Anh ấy là chủ tịch của Hiệp hội Lịch sử Khu vực Conestoga, và như tôi đã học được từ nghiên cứu về lịch sử đường bộ và việc lái xe, cỗ xe ngựa Conestoga là chìa khóa cho toàn bộ câu chuyện này.
Những chiếc xe ngựa
Những chiếc xe ngựa lớn này, với mái vòm cao bằng vải, đã trở thành biểu tượng cho sự mở rộng về phía Tây của nước Mỹ khi chúng 'thồ' đồ đạc của những người tiên phong từ phía Đông ra biên giới. Tuy nhiên, trở lại đầu những năm 1700, phía Tây Pennsylvania là biên giới xa xôi.
Xe ngựa Conestoga được các thợ mộc và thợ rèn địa phương phát triển để chở hàng hóa, bao gồm nông sản và các mặt hàng được trao đổi từ người Mỹ bản địa đến các chợ ở Philadelphia.
Vào thời điểm đó, Philadelphia là một trong những thành phố lớn nhất ở các thuộc địa. Người ‘lái xe’ có thể cưỡi một trong những con ngựa hoặc ngồi trên một “tấm ván lười” bên thành xe. Nhưng khi cần kiểm soát hơn, anh ta sẽ đi bên cạnh những con ngựa, kéo tay đòn và dây thừng.
Stehman nói: ‘Anh ta sẽ ra lệnh bằng lời nói, 'Gee,' 'Haul' hoặc bất cứ điều gì, và chúng sẽ nghe thấy điều đó. “Anh ta cũng có thể sẽ kéo cái này (dây cương bằng da) một hoặc hai lần."
Tôi tưởng tượng mình đang bước xuống một con đường dài đầy bụi dẫn đầu một đội ngựa kéo chiếc xe sơn xanh này. Tôi thuận tay phải, giống như hầu hết mọi người. Vì lý do đó, cỗ xe Conestoga có ‘bộ điều khiển’ ở bên trái, gần tay phải của người lái xe. Điều đó có nghĩa là người lái xe đang ở giữa đường và chiếc xe ở bên phải.
Cuối cùng, có quá nhiều hoạt động thương mại và giao thông giữa Quận Lancaster, Pennsylvania và Philadelphia đến nỗi đường cao tốc lớn đầu tiên của Mỹ đã được xây dựng.
Đường Philadelphia và Lancaster Turnpike ‘mở cửa’ vào năm 1795. Trong số các quy tắc được ghi trong điều lệ của nó - theo cuốn sách “Ways of the World” (Tạm dịch: “Những Con Đường trên Thế giới) của M.G. Lay - là tất cả xe cộ phải đi về bên phải, giống như những cỗ xe Conestoga đã từng.
Năm 1804, New York trở thành tiểu bang đầu tiên quy định giao thông phải đi bên phải trên tất cả các con đường và cao tốc.
Một chiếc Ford Model T năm 1915. (Nguồn: Getty Images/CNN)
Một số người tin rằng Henry Ford đã tiêu chuẩn hóa giao thông ở phía bên phải đường của Mỹ bởi vào năm 1908, Ford Motor Co. đã đặt vôlăng ở phía bên trái của mẫu xe Model T cực kỳ phổ biến. Tuy nhiên, thực sự, Ford chỉ ‘đáp ứng’ những thói quen lái xe đã được hình thành từ lâu.
Điều thật sự kỳ lạ là hầu hết phần còn lại của châu Âu, ngoài Anh, đều lái xe bên phải giống như người Mỹ.
Cuộc hành quân của Napoleon qua châu Âu
Tại sao người Anh lại là ‘ngoại lệ’ ở ngay trên lục địa của họ? – [Có thể] quy, hoặc ‘đổ lỗi’ cho người Pháp.
Chính phủ cách mạng Pháp dưới thời Maximilien Robespierre đã quy định mọi người lái xe bên phải.
Theo quy ước văn hóa lâu đời, phía bên trái của con đường được dành cho xe ngựa và những người cưỡi ngựa. Nói cách khác, [phía trái dành cho] các tầng lớp giàu có hơn. Người đi bộ, những người nghèo hơn, đi bên phải.
Buộc mọi người đi cùng một bên đường, bên cạnh việc tốt cho giao thông, là một phần của việc xóa bỏ ‘sự phân biệt giai cấp hợm hĩnh này.’ Các tầng lớp thượng lưu có thể đã thuận theo quy định vì vào thời đó, việc bị coi là quý tộc không chỉ không hợp thời mà còn khá nguy hiểm.
Cầu London năm 1872 đầy những cỗ xe ngựa và khách bộ hành. (Nguồn: Getty Images/CNN)
Chính sách của Pháp được cho là đã được Napoleon truyền bá khi quân đội của ông hành quân qua châu Âu. Một số bằng chứng cho điều này có thể được tìm thấy khi nhìn vào bản đồ của đế chế Napoleon vào năm 1812.
Có một quốc gia ‘không phải là thần dân hay đồng minh’ của Napoleon. Đó là Thụy Điển. Các tài xế ở Thụy Điển lái xe bên trái, cho đến ‘một ngày đẹp trời’ vào năm 1967, họ bất ngờ chuyển sang bên phải.
Nước Anh, theo nghĩa đen, đã đi theo con đường khác với Pháp.
Theo quan điểm của nhà sử học Lay, điều đó liên quan đến việc sử dụng các loại phương tiện vận chuyển khác nhau. Ở Anh có ít cỗ xe cỡ công nghiệp hơn và có nhiều cỗ xe nhỏ và người cưỡi ngựa cá nhân hơn. Những người cưỡi ngựa thích ở bên trái để giữ tay phải hướng về phía xe cộ đang chạy tới để chào hỏi, và cả ‘giao chiến’ nếu cần.
Tập trung khi lái xe
Dù lý do là gì đi nữa, việc ‘đổi bên’ khi lái xe đôi khi gây ra những hậu quả thực sự, những va chạm nghiêm trọng.
William Van Tassel, trưởng bộ phận đào tạo lái xe của AAA, khuyến cáo các tài xế nên tập trung khi lái xe ‘trái lề.’ Chẳng hạn, hãy tắt radio.
Xe hơi trên đường phố New York. (Ảnh: AFP/TTXVN)
‘Tôi nghĩ bạn có thể nói chuyện một mình trong khi lái xe. Điều đó buộc bạn tập trung vào việc lái xe’ - anh nói. “Ok, giữ sát lề trái hoặc xa lề phải. Quan sát dòng xe cộ đến từ bên phải chứ không phải bên trái...’
Tại Avis Budget Group, nơi cho thuê rất nhiều xe ôtô cho người Mỹ lái xe ở Vương quốc Anh, các đại lý cho thuê luôn nhắc nhở khách hàng về việc lái xe bên trái.
‘Ngoài ra, tất cả xe của chúng tôi trên khắp Vương quốc Anh đều có dán nhãn 'Lái xe bên trái' và tại những địa điểm chính, chúng tôi phát vòng đeo tay ‘Lái xe bên trái.’ Chúng tôi khuyên khách hàng luôn đeo dây đeo này ở cổ tay trái để nhắc họ về phần đường lái xe” - Avis Budget cho biết.
Van Tassel của AAA cũng gợi ý nên có một hành khách đi cùng như ‘có thêm một đôi mắt.’ Điều này đã giúp ích cho tôi khi lái xe, mặc dù đôi khi tôi khiến cô ấy sợ hãi.”./.
Tin liên quan

Soi kim ngạch 7 nhóm hàng xuất khẩu chục tỷ USD
09:58 | 22/08/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Xuất khẩu - điểm sáng kinh tế
14:15 | 20/08/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

10 nhóm hàng xuất khẩu lớn nhất tính hết tháng 7/2025
08:16 | 19/08/2025 Dòng chảy xuất nhập khẩu

Logistics xuyên biên giới tạo đột phá tăng trưởng kinh tế khu vực miền Trung
16:07 | 22/08/2025 Nhịp sống thị trường

Cần ban hành bảng giá đất áp dụng chung cho cả người dân và doanh nghiệp
14:05 | 22/08/2025 Nhịp sống thị trường

54% dự án FDI mới chọn thuê nhà xưởng thay vì thuê đất
11:09 | 22/08/2025 Doanh nghiệp - Thương hiệu

Nhiều tác động tích cực tới thị trường bất động sản
09:36 | 22/08/2025 Nhịp sống thị trường

Giá xăng được điều chỉnh tăng nhẹ
17:06 | 21/08/2025 Tiêu dùng

Từ ngày 5/1/2026, tổ chức Tổng điều tra kinh tế trên phạm vi toàn quốc
17:03 | 21/08/2025 Nhịp sống thị trường

Sửa Luật Đất đai: Cuộc cách mạng "tháo" điểm nghẽn cho thị trường
17:00 | 20/08/2025 Nhịp sống thị trường

Phát hành trái phiếu doanh nghiệp chững lại
08:21 | 20/08/2025 Nhịp sống thị trường

Bất động sản du lịch, nghỉ dưỡng bứt phá nhờ “đòn bẩy” miễn thị thực
15:12 | 18/08/2025 Nhịp sống thị trường

Nâng ngưỡng thu nhập được mua nhà xã hội theo hướng phù hợp
17:39 | 16/08/2025 Nhịp sống thị trường

Bất động sản Việt Nam thu hút mạnh mẽ nguồn vốn từ ASEAN
08:56 | 16/08/2025 Nhịp sống thị trường

Giá xăng dầu đồng loạt hạ nhiệt
17:33 | 14/08/2025 Tiêu dùng

Hà Nội công bố 80 sản phẩm du lịch đặc sắc dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9
15:13 | 14/08/2025 Nhịp sống thị trường
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới

HDBANK vào Top 50 doanh nghiệp niêm yết tiêu biểu nhất 2025

Công ty TNHH Timber Phoenix: Định hình tương lai xuất khẩu gỗ bền vững

Logistics xuyên biên giới tạo đột phá tăng trưởng kinh tế khu vực miền Trung

Quảng Ninh: Khởi tố 4 đối tượng về tội mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy

Nợ thuế hơn 1,4 tỷ đồng, một giám đốc doanh nghiệp có thể bị tạm hoãn xuất cảnh

(INFOGRAPHICS): 7 tháng năm 2025: Xuất nhập khẩu tăng trưởng mạnh
13:28 | 12/08/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Đắk Lắk
16:26 | 07/08/2025 Infographics

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế thành phố Hải Phòng
09:35 | 07/08/2025 Infographics

Những nhóm hàng hóa dịch vụ tác động mạnh nhất đến CPI 7 tháng năm 2025
14:04 | 06/08/2025 Infographics

(INFORGRAPHICS): Biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng tính thuế TNCN theo đề xuất mới nhất
09:19 | 01/08/2025 Infographics

Thuế tỉnh Thái Nguyên tổ chức tập huấn cho hơn 1.100 doanh nghiệp trên địa bàn

Hải quan Móng Cái chủ động tạo thuận lợi, thúc đẩy thông quan hàng hóa

Thu giữ hơn 2.400 sản phẩm mỹ phẩm, giày, dép, 10 tấn đường tại Gia Lai

TP.HCM: 21.319 hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền

Tăng cường phối hợp quản lý các hộ kinh doanh cho thuê nhà, văn phòng

Hải quan khu vực V ghi nhận xuất nhập khẩu nhiều khởi sắc

HDBANK vào Top 50 doanh nghiệp niêm yết tiêu biểu nhất 2025

“Bút bi” Thiên Long và cú lội ngược dòng trong kỷ nguyên số

54% dự án FDI mới chọn thuê nhà xưởng thay vì thuê đất

VEDAN Việt Nam mở rộng trong lĩnh vực thực phẩm đông lạnh

Top 30 tập đoàn chiến lược Việt Nam năm 2025

Chiến lược số hóa và thương mại điện tử giúp Amway bứt phá

Xác định thời điểm và giá trị xuất hoá đơn

Trường hợp nào phải thực hiện kiểm tra, xác định trị giá hải quan?

Hướng dẫn thực hiện xử phạt hóa đơn quy mô lớn

Thủ tục đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại chỗ

Hoàn thiện chính sách thuế với hộ kinh doanh: Hướng tới minh bạch và hỗ trợ toàn diện

(INFOGRAPHICS): Điều kiện để được hoàn thuế nhập khẩu

Công ty TNHH Timber Phoenix: Định hình tương lai xuất khẩu gỗ bền vững

Gỡ 'điểm nghẽn' hạ tầng logistics, thúc đẩy xuất nhập khẩu

Nhập khẩu ô tô bùng nổ, bình quân gần 600 xe về Việt Nam mỗi ngày

Soi kim ngạch 7 nhóm hàng xuất khẩu chục tỷ USD

Việt Nam xuất siêu sang Singapore hơn 2 tỷ SGD

Ngành gạch ốp lát Việt siết chặt phòng tuyến chống bán phá giá

Thu giữ hơn 2.400 sản phẩm mỹ phẩm, giày, dép, 10 tấn đường tại Gia Lai

“Bút bi” Thiên Long và cú lội ngược dòng trong kỷ nguyên số

Thương mại điện tử: Gia tăng nhu cầu về nhân lực chất lượng cao

Chuỗi bán lẻ trên sàn: Lực đẩy hỗ trợ tăng trưởng

Công an điều tra vụ kinh doanh hàng giả mạo thương hiệu nổi tiếng
