Từ Ukraine thành cuộc chiến giữa hai gã khổng lồ

Ông Obama đã có cuộc điện đàm 90 phút nhằm thuyết phục Tổng thống Putin hôm 2-3.

Quan hệ Nga-Mỹ đã trở nên căng thẳng khi ngày 3-3 Nhà Trắng tuyên bố áp dụng các biện pháp trừng phạt về kinh tế và quân sự đối với Moscow nhằm đáp trả việc Nga đưa quân vào Krym, nằm bên bờ biển Đen thuộc miền Nam Ukraine. Washington cho biết Mỹ sẽ tạm thời dừng trao đổi thương mại song phương và các cam kết đầu tư cũng như quân sự với Nga do cuộc khủng hoảng ở Ukraine, trong đó gồm cả việc dừng các cuộc diễn tập quân sự và viếng thăm cảng.

Trước đó, các quốc gia phương Tây do Mỹ đứng đầu đã tạm dừng hoạt động chuẩn bị cho Hội nghị thượng đỉnh G-8, dự kiến diễn ra vào tháng 6 ở Sochi, nơi vừa diễn ra Thế vận hội Mùa đông. Mỹ được kỳ vọng sẽ hành động nhiều hơn thế nếu cuộc khủng hoảng Ukraine tiếp tục xấu đi.

Trong cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Barack Obama, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã bảo vệ hành động đưa quân đội vào Ukraine cuối tuần qua của mình khi nói rằng Moscow có quyền bảo vệ người Nga ở Ukraine mà ông cho rằng họ đang bị đe dọa nghiêm trọng. Nhà Trắng kêu gọi Điện Kremlin rút quân khỏi Ukraine.

Trong khi quan hệ Nga-Mỹ chuyển hướng xấu, câu hỏi đặt ra là quan hệ này sẽ xấu tới mức nào và liệu hai nước có thể phục hồi được quan hệ hay không?

Nile Gardiner, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Tự do Margaret Thatcher thuộc Quỹ Heritage, cho rằng: Chúng ta đang chứng kiến Nga khởi động lại chính sách “nóng”, ám chỉ tới chính sách nối lại quan hệ và hợp tác giữa hai quốc gia được thực hiện kể từ khi ông Obama nắm quyền. Một số nhà nghiên cứu khác thì có quan điểm chờ đợi xem tình hình diễn biến như thế nào. Michael O'Hanlon, chuyên gia nghiên cứu cao cấp của Viện Brookings ở Washington cho rằng, quan hệ giữa hai nước nên được nhìn nhận như một chiếc túi chứa hỗn độn nhiều thứ.

Trong khi đó, chính quyền Obama đang cân nhắc các lựa chọn nhằm ngăn chặn điều được coi là "sự xâm lược của Nga". Có một số lựa chọn như trừng phạt ngân hàng, đóng băng tài sản, cấm cấp thị thực du lịch, tuy vậy hiện chưa rõ các biện pháp cụ thể sẽ như thế nào.

Một số chuyên gia tin rằng quả bóng hiện đang trên sân của Nga, khi mà tiềm lực dầu khí lớn của nước này khiến Mỹ khó có thể sử dụng đòn bẩy trong ngắn hạn để gây sức ép lên Kremlin. Hơn nữa, Nga là nước cung cấp số lượng lớn khí đốt cho châu Âu. Giới chuyên gia nhận định một cuộc tấn công của NATO do Mỹ đứng đầu nhằm chống lại Nga là khó có thể xảy ra, khi mà các cuộc xung đột ở Trung Đông kéo dài hơn một thập kỉ qua đã khiến người Mỹ mệt mỏi vì chiến tranh và góp phần làm tăng trần nợ của nước này. Họ cho rằng Mỹ và đồng minh sẽ sử dụng các giải pháp ngoại giao nhằm giảm leo thang căng thẳng ở Krym và không cho phép Nga can thiệp sâu hơn vào Ukraine.

Những người chỉ trích cho rằng chính sách đối ngoại của ông Obama trong những năm gần đây là không rõ ràng và cáo buộc chính quyền của ông đã cố tình lờ đi những vấn đề cố hữu trong quan hệ với Nga. Ford O'Connell, chiến lược gia của đảng Cộng hòa nhận định rằng có thể nói hiếm khi mà các nghị sỹ Cộng hòa cùng đứng về phía với ông Obama như lúc này bởi họ đang tán thành cách xử lý của của ông Obama trước những sự kiện diễn ra từ cuối tuần qua (liên quan đến cuộc khủng hoảng Ukraine). Tuy vậy, nếu họ không thích những hành động của ông Obama hoặc xem đây là những phản ứng yếu ớt thì Tổng thống sẽ phải đối mặt với những chỉ trích mạnh mẽ.

Một số người khác thì dám chắc liệu các biện pháp trừng phạt của Mỹ, nếu thực hiện, sẽ có tác động thực sự tới Nga hay không. Christopher Galdieri, giáo sư trợ giảng tại Trường Saint Anselm, trong một phát biểu nhận định rằng những lựa chọn của Mỹ là hạn chế khi Washington có ít ảnh hưởng hơn người ta thường nghĩ.

K.Linh