TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê: “Gói hỗ trợ lần thứ hai cần có quy mô tác động đủ lớn và mang tính dài hạn”
TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê |
Trong bối cảnh dịch Covid-19 tác động sâu sắc tới nền kinh tế, Việt Nam cần có những chính sách hỗ trợ nào để giúp DN và người dân vượt qua khó khăn do hoạt động sản xuất kinh doanh bị đình trệ?
- Đại dịch Covid-19 sẽ tác động rất lớn đến kinh tế Việt Nam, đòi hỏi Chính phủ phải có cách nhìn mới, có chính sách kịp thời và phù hợp để duy trì và phát triển kinh tế. Chính phủ nhiều nước đã thực hiện các gói hỗ trợ qua hai xu hướng, một là, trực tiếp hỗ trợ cứu DN qua đó cứu người lao động; hai là trực tiếp hỗ trợ cứu người lao động, còn DN sẽ theo cơ chế thị trường quyết định. Các nước châu Âu tiếp cận theo xu hướng thứ nhất. Chẳng hạn, Pháp tập trung cứu DN để khỏi phá sản, từ đó cứu lực lượng lao động. Chính phủ Pháp đưa ra gói tài chính hỗ trợ DN lên tới 345 tỷ Euro (tương đương 380 tỷ USD), bằng 15% GDP của Pháp qua hình thức cấp tiền hay khoản vay ưu đãi. Trong khi đó, Mỹ áp dụng xu hướng thứ hai.
Việt Nam cũng đã đưa ra các gói hỗ trợ gồm gói chính sách tiền tệ trị giá 250 nghìn tỷ đồng, gói đảm bảo an sinh xã hội trị giá 62 nghìn tỷ đồng, gói chính sách tài khóa trị giá 180 nghìn tỷ đồng, tập trung vào hỗ trợ DN và một bộ phận người lao động. Chúng ta đã rất thành công trong phòng, chống và đẩy lùi dịch Covid-19, tuy nhiên thực hiện các gói hỗ trợ còn khiêm tốn. Đến thời điểm 13/7/2020, gói hỗ trợ đảm bảo an sinh xã hội mới giải ngân đạt 18,2%, thấp hơn rất nhiều so với dự kiến. Cũng đến thời điểm trên, cơ quan thuế tiếp nhận khoảng 113,8 nghìn giấy đề nghị gia hạn tiền thuế và tiền thuê đất của DN, chiếm 15% tổng số DN đang hoạt động của nền kinh tế; tiếp nhận 49,3 nghìn giấy đề nghị gia hạn của hộ sản xuất kinh doanh, chiếm 0,98% tổng số hộ sản xuất kinh doanh trong cả nước. Số tiền thuế và tiền thuê đất được gia hạn là 47,56 nghìn tỷ đồng, bằng 26,4% gói chính sách tài khoá. Trong thời gian tới Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương cần khẩn trương rà soát lại, sửa đổi một số quy định không phù hợp, bổ sung thêm đối tượng để các gói hỗ trợ của Chính phủ kịp thời, rành mạch và phải có tính thực tế.
Quan điểm của ông về gói trợ hỗ trợ lần hai cho nền kinh tế? Việc xây dựng gói hỗ trợ này cần đảm bảo những mục tiêu gì, thưa ông?
- Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng thế giới (WB) liên tục hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu sau khi làn sóng Covid-19 lần thứ hai xuất hiện ở nhiều nền kinh tế lớn như: Mỹ, châu Âu, Ấn Độ, Brazil.. trong tháng 6, 7/2020 gây nên các tác động nghiêm trọng đến mọi mặt đời sống kinh tế xã hội, tạo ra cú sốc tiêu cực cho cả bên cung và bên cầu. Kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, có thị trường tiêu thụ trong nước với trên 96 triệu dân, tuy nhiên hiện nay nhiều đối tác thương mại lớn của Việt Nam vẫn trong giai đoạn phong toả nên tăng trưởng kinh tế nước ta trong những năm tới cơ bản dựa vào nội lực trong nước để thúc đẩy đầu tư và kích thích tiêu dùng; đồng thời, linh hoạt thúc đẩy thương mại quốc tế.
Để nền kinh tế duy trì ổn định và tăng trưởng cao trong giai đoạn hậu Covid-19, Chính phủ cần có gói hỗ trợ tiếp theo (gói hỗ trợ thứ hai) thông qua các chính sách phù hợp, có quy mô tác động đủ lớn, thời gian thực hiện trong trung và dài hạn đáp ứng 4 mục tiêu. Cụ thể là đảm bảo ổn định kinh tế - xã hội, tạo điều kiện để nền kinh tế phục hồi nhanh trong giai đoạn hậu Covid-19; hỗ trợ các hoạt động kinh tế, đặc biệt là khu vực DN nhằm ngăn chặn và giảm thiểu tình trạng mất thanh khoản, phá sản, giải thể DN, tạo điều kiện để khu vực DN phục hồi nhanh khi tác động của dịch Covid-19 suy giảm và chấm dứt; thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế phù hợp với những thay đổi trên thế giới sau đại dịch; kích thích tiêu dùng trong nước, bảo đảm an sinh xã hội.
Khu vực DN Việt Nam đóng góp trên 60% GDP của nền kinh tế với trên 756 nghìn DN đang hoạt động, trong đó doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) chiếm trên 96% tổng số DN của cả nước. Theo số liệu điều tra, khu vực DNNVV có vị thế thanh khoản yếu ngay cả trước đại dịch; khả năng trả nợ của khu vực DN tương đối yếu, tiềm ẩn nguy cơ vỡ nợ cao, trong khi đó khu vực ngân hàng đứng trước khả năng rủi ro nợ khá lớn. Với tác động của đại dịch sẽ làm giảm khả năng sinh lời của khu vực DN, tạo áp lực thanh khoản nghiêm trọng, khả năng trả nợ của khu vực DN yếu đi, làm gia tăng nguy cơ vỡ nợ. Với tầm quan trọng trong nền kinh tế và các đặc điểm của khu vực DN, gói hỗ trợ lần thứ hai cần tập trung đặc biệt vào khu vực DN để thực hiện, đồng thời hỗ trợ DN duy trì sản xuất và cơ cấu lại nền kinh tế.
Ông có đề xuất gì để khu vực DN có thể tiếp nhận hiệu quả gói hỗ trợ lần thứ hai?
- Theo tôi, trước mắt cần rà soát các điều kiện để DN có thể tiếp cận gói hỗ trợ tín dụng. Thực tế trong thời gian qua, với gói hỗ trợ trị giá 250 nghìn tỷ đồng, nhưng với điều kiện hỗ trợ chưa phù hợp, phức tạp, thiếu khả thi và chưa sát thực tế với khu vực doanh nghiệp, nên chỉ có khoảng 20% số DN đáp ứng được yêu cầu của gói hỗ trợ này. Bên cạnh đó, cần tiếp tục gia hạn nộp thuế thu nhập DN, tiền thuê đất cho DN, đồng thời, xem xét cắt giảm giá điện cho khu vực DN, các hộ kinh doanh để giảm chi phí và áp lực tài chính ngắn hạn cho DN và các hộ sản xuất kinh doanh. Cùng với đó, cần ban hành và triển khai thực hiện một số chính sách đặc thù để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho DN thuộc một số ngành lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế; có giải pháp hỗ trợ vốn cho DNNVV thông qua Quỹ Phát triển DNNVV để tạo điều kiện cho DNNVV tiếp cận được nguồn lực tài chính cần thiết để vượt qua khó khăn, phục hồi sản xuất.
Bên cạnh đó, cần nghiên cứu, ban hành và khẩn trương thực hiện chính sách kinh tế mới để lôi kéo DN tham gia hiệu quả vào quá trình cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi lĩnh vực sản xuất kinh doanh, đổi mới quy trình và công nghệ sản xuất trong điều kiện bình thường mới của nền kinh tế; từng bước chuyển khu vực kinh tế dịch vụ đơn thuần sang số hoá như: thương mại điện tử, kinh tế số, kinh tế chia sẻ, thúc đẩy phát triển các nền tảng trực tuyến trong lĩnh vực giáo dục và y tế... Về phía các DN, cần chú trọng đào tạo lực lượng lao động, đặc biệt đội ngũ lao động trẻ hiện nay chiếm 28,5% lực lượng lao động, đồng thời hỗ trợ DN đào tạo lại, tăng cường kỹ năng cho người lao động để lực lượng lao động đáp ứng được nhu cầu lao động trong quá trình cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng phù hợp với những thay đổi của thế giới do đại dịch Covid-19 tạo ra.
Trong bối cảnh kinh tế, chính trị và xã hội thế giới có nhiều thay đổi sâu sắc và khác biệt do đại dịch Covid-19, với thực tế kinh tế nước ta có độ mở lớn, Chính phủ cần khẩn trương có chính sách vĩ mô dài hơi, các gói hỗ trợ cần được đưa ra thực hiện, điều chỉnh đúng lúc và kịp thời.
Trân trọng cảm ơn ông!
Tin liên quan
Không có chương trình hỗ trợ phục hồi kịp thời, sẽ mất đi thời cơ lịch sử
09:03 | 15/11/2021 Kinh tế
Hạ viện Mỹ thông qua gói cứu trợ đại dịch Covid-19 trị giá 1.900 tỷ USD
19:19 | 27/02/2021 Nhìn ra thế giới
Gói hỗ trợ khó khăn do dịch Covid-19 đến tay người dân
08:32 | 08/05/2020 Sự kiện - Vấn đề
Doanh nghiệp cần gì cho công cuộc chuyển đổi số?
19:31 | 02/11/2024 Kinh tế
Mỗi ngày dệt may xuất khẩu mang về hơn 100 triệu USD
12:40 | 02/11/2024 Xuất nhập khẩu
Tối ưu hóa chuỗi cung ứng, thúc đẩy giao thương Việt Nam - Trung Quốc
12:39 | 02/11/2024 Kinh tế
Cơ hội bứt tốc xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc
08:35 | 02/11/2024 Kinh tế
Xuất khẩu thủy sản tháng 10 trở lại mức 1 tỷ USD sau 27 tháng
20:26 | 01/11/2024 Xuất nhập khẩu
Đâu là tác nhân đẩy giá, gây nhiễu loạn thị trường bất động sản?
20:20 | 01/11/2024 Kinh tế
Dữ liệu cá nhân có thể bị “đánh cắp” khi mua sắm trên nền tảng xuyên biên giới chưa đăng ký
20:12 | 01/11/2024 Kinh tế
Doanh nghiệp Việt trước làn sóng sàn thương mại điện tử quốc tế: Lợi ích và thách thức
17:59 | 01/11/2024 Kinh tế
Nắm bắt cơ hội để "chen chân" thay thế nhà cung cấp hàng hoá cho EU
17:49 | 01/11/2024 Kinh tế
Ngành sản xuất đang hồi phục sau bão Yagi
15:20 | 01/11/2024 Kinh tế
Đổi mới sáng tạo - chìa khóa giải quyết rác thải nhựa
14:29 | 01/11/2024 Kinh tế
Nhiều nền tảng và động lực cho kinh tế tăng trưởng mạnh mẽ
14:19 | 01/11/2024 Kinh tế
Vi mạch bán dẫn là ngành ưu tiên thu hút đầu tư của TP Hồ Chí Minh
11:14 | 01/11/2024 Kinh tế
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Khởi tố Công ty Biomass buôn lậu “khí cười”
Doanh nghiệp cần gì cho công cuộc chuyển đổi số?
Mua bán thuốc online
TP Hồ Chí Minh ra quân phát triển người tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế
Thủ tướng: Phát triển giáo dục, đào tạo phục vụ kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
Tuyên bố chung giữa Việt Nam và UAE về nâng cấp quan hệ lên Đối tác Toàn diện
08:35 | 29/10/2024 Sự kiện - Vấn đề
(INFOGRAPHICS) 32 tỷ USD kim ngạch xuất nhập khẩu nửa đầu tháng 10
09:14 | 29/10/2024 Infographics
Phiên họp Ủy ban Kỹ thuật thường trực WCO tại Bỉ: Dấu ấn điều hành của đại diện Hải quan Việt Nam
09:25 | 29/10/2024 Hải quan
Hành vi buôn lậu “khí cười” tại Công ty Hoa Việt diễn ra thế nào?
10:18 | 29/10/2024 An ninh XNK