Thương cảng Vân Đồn

	Hải quan Vân Đồn sẵn sàng đón chuyến bay quốc tế hoạt động trở lại
	Khôi phục đường bay tới Vân Đồn

Vân Đồn (Quảng Ninh).

Có lẽ nhiều người đã biết Vân Đồn (Quảng Ninh) có sân bay quốc tế, nhưng không phải ai cũng biết Vân Đồn mới là thương cảng sầm uất nhất của nước Đại Việt, tồn tại trong suốt 7 thế kỷ, hàng trăm năm trước khi thương cảng Hội An hình thành và phát triển.

Thương cảng cổ Vân Đồn là một hệ thống bến thuyền trên nhiều đảo trong vịnh Bái Tử Long, với phạm vi khoảng 200 km2. Trung tâm thương cảng được cho là ở bến Cái Làng, nằm dưới chân núi Man, phía đông bắc xã đảo Quan Lạn, huyện Vân Đồn. Ở bến Cái Làng, người ta đã tìm thấy bãi sành, sứ chum, vại, hũ, lọ, bát… kéo dài hàng trăm mét – dấu tích của nơi vận chuyển hàng hóa từ tàu, thuyền lên xuống cảng. Trong khu vực bến này cũng còn một đoạn tường thành cổ dài hàng chục mét, là những khối đá xếp lên nhau rất khéo.

Mặc dù Vua Lý Anh Tông là người đã quyết định lập ra thương cảng Vân Đồn vào năm 1149, song phải đến thời Trần, thương cảng Vân Đồn mới phát triển cực thịnh (thế kỷ XIII-XVI). Sự kiện thành lập thương cảng Vân Đồn được Đại Việt sử ký toàn thư ghi lại: “Kỷ Tỵ (Đại Định) năm thứ 10 (1149), thuyền buôn ba nước Trảo Oa, Lộ Lộc, Xiêm La vào Hải Đông xin ở lại buôn bán, (Nhà vua) bèn cho lập trang ở nơi hải đảo, gọi là Vân Đồn, để mua bán hàng quý, dâng tiến sản vật địa phương”.

Vừa là trung tâm giao thương quốc tế, vừa có vị trí trọng yếu về an ninh quốc gia vùng biển Đông Bắc như thế, nhưng thương cảng Vân Đồn cũng gắn liền với một truyền thuyết thơ mộng về giếng Hệu. Giếng nằm sát bên bờ vụng, từng cung cấp nước sinh hoạt cho các tàu buôn trong và ngoài nước. Rằng, một đôi trai gái từng hẹn hò bên giếng Hệu. Chàng trai theo quan quân đi chống giặc Nguyên. Người con gái đêm đêm ra giếng cầu nguyện cho anh bình an trở về. Chờ hoài không thấy, cô khóc mù cả đôi mắt. Một ngày cuối xuân, chàng trai cùng đoàn quân chiến thắng trở về, đưa người yêu trở lại bên giếng hàn huyên. Một mạch nước dưới giếng bỗng phun lên, ướt cả mặt hai người. Mắt cô gái bỗng dưng sáng lại. Một đám cưới linh đình được tổ chức. Giếng Hệu từ đó còn có tên là giếng Nàng Tiên hay giếng Nước Mắt…

Vật đổi sao dời, thương cảng Vân Đồn ngày nay chỉ còn thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu khảo cổ. Hy vọng một khi quần thể di tích này được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt, được giữ gìn, tu bổ đúng cách, nó có thể trở thành một “địa chỉ đỏ” đối với những du khách yêu mến lịch sử dân tộc Việt.