Thu NSNN 6 tháng đầu năm 2019: Xu hướng nghịch

	Tiến độ thu NSNN ở 3 khu vực kinh tế lớn khá đồng đều
	5 tháng: Ngành Hải quan thu NSNN đạt hơn 141 nghìn tỷ đồng
	Chính phủ đề nghị Quốc hội phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2017
	4 tháng: ngành Hải quan thu NSNN đạt khoảng 120 nghìn tỷ đồng

Diễn biến thu ngân sách theo tháng trong 6 tháng đầu năm 2018 và 2019, đơn vị tính "tỷ đồng". Biểu đồ: Thái Bình.

Kim ngạch xuất nhập khẩu đạt mức cao nhất

Trong 6 tháng đầu năm 2019, mặc dù chịu nhiều tác động từ cơ chế, chính sách, cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung ảnh hưởng trực tiếp đến công tác thu như: Thuế suất thuế nhập khẩu theo các Hiệp định tự do thương mại (FTA) trong giai đoạn cắt giảm mạnh, đặc biệt Hiệp định CPTPP chính thức có hiệu lực từ 14/1/2019, song với quyết tâm cao và nhiều giải pháp được triển khai kịp thời ngay từ đầu năm, số thu NSNN của Tổng cục Hải quan trong 6 tháng đầu năm đạt 175.522 tỷ đồng, đạt 58,4% dự toán, đạt 55,6% chỉ tiêu phấn đấu, tăng 19,4% so với cùng kỳ năm 2018.

Sở dĩ ngành Hải quan đạt được số thu này là bởi tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa 6 tháng đầu năm 2019 ước tính đạt 245,48 tỷ USD, mức cao nhất của 6 tháng từ trước đến nay. Đáng chú ý là xuất khẩu rau quả có tín hiệu tốt khi lần đầu tiên 6 tháng đầu năm đạt mức trên 2 tỷ USD. Cán cân thương mại hàng hóa 6 tháng ước tính nhập siêu ở mức thấp với 34 triệu USD (bằng 0,03% tổng kim ngạch xuất khẩu 6 tháng), trong đó khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 15,72 tỷ USD; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) xuất siêu 15,68 tỷ USD.

Cụ thể, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu tháng 6/2019 ước tính đạt 21,6 tỷ USD, giảm 1,4% so với tháng trước. Quý II/2019, kim ngạch xuất khẩu ước tính đạt 63,86 tỷ USD, tăng 9,3% so với cùng kỳ năm 2018 và tăng 8,5% so với quý I năm nay. Có 11 mặt hàng đạt giá trị xuất khẩu trên 1 tỷ USD trong quý II, chiếm tỷ trọng 73,6% tổng kim ngạch xuất khẩu. Tính chung 6 tháng đầu năm nay, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu ước tính đạt 122,72 tỷ USD, tăng 7,3% so với cùng kỳ năm 2018, trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 36,82 tỷ USD, tăng 10,8%, chiếm 30% tổng kim ngạch xuất khẩu; có 22 mặt hàng đạt giá trị xuất khẩu trên 1 tỷ USD, chiếm 86,9% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Kim ngạch hàng hóa nhập khẩu tháng 6/2019 ước tính đạt 21,2 tỷ USD, giảm 8,6% so với tháng trước. Quý II/2019, kim ngạch nhập khẩu đạt 65,31 tỷ USD, tăng 12,9% so với cùng kỳ năm 2018 và tăng 13,7% so với quý I năm nay. Có 15 mặt hàng nhập khẩu đạt trị giá trên 1 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 72,3% tổng trị giá nhập khẩu.

Tính chung 6 tháng đầu năm nay, kim ngạch hàng hóa nhập khẩu ước tính đạt 122,76 tỷ USD, tăng 10,5% so với cùng kỳ năm 2018, trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 52,54 tỷ USD, tăng 14,4%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 70,22 tỷ USD, tăng 7,8%; có 26 mặt hàng đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD, chiếm 84,7% tổng kim ngạch nhập khẩu.

Theo phân tích của Cục Thuế XNK- Tổng cục Hải quan, số thu thuế của Hải quan trong 6 tháng đầu năm tăng cao so với cùng kỳ năm trước chủ yếu là tăng thu từ một số nhóm hàng chính như: than, dầu thô, máy vi tính sản phẩm điện tử và linh kiện, ô tô nguyên chiếc, linh kiện phụ tùng ô tô. Trong đó, 2 mặt hàng ô tô nguyên chiếc và dầu thô nhập khẩu có số thu tăng đột biến:

Ô tô nguyên chiếc các loại nhập khẩu trong 5 tháng đầu năm đã đạt 64,795 nghìn chiếc, trị giá 1,42 tỷ USD, tăng 635% về lượng và tăng 494,9% về trị giá. Số thuế phải thu từ mặt hàng này đạt 18.747 tỷ đồng, tăng 15.748 tỷ đồng, tương đương tăng 525,09% so với cùng kỳ năm 2018.

Mặt hàng dầu thô nhập khẩu trong 5 tháng đầu năm 2019 đạt 3,8 triệu tấn, trị giá 1,78 tỷ USD, tăng 321,7% về lượng và tăng 294,8% về trị giá, số thuế thu từ mặt hàng này đạt 4.297 tỷ đồng, tăng 3.288 tỷ đồng, tương đương tăng 326% so với cùng kỳ năm trước. Số thu từ 2 mặt hàng này trong 5 tháng đầu năm đạt 23.044 tỷ đồng, tăng 19.037 tỷ đồng (tương đương tăng 475%) so với cùng kỳ năm trước.

Mừng nhưng vẫn lo

Kết quả có tăng, tuy nhiên nếu phân tích và so sánh tỷ lệ tăng thu của năm 2019 với năm trước có thể thấy, nếu như tháng 1, 3 và 4/2019 tỷ lệ tăng thu ngân sách của năm 2019 đều ở mức trên 24,35% đến 34% so với năm 2018 thì sang đến tháng 5 tỷ lệ này chỉ còn là 4,89% và tháng 6 là 7,8% so với năm 2018. Đây là một xu hướng nghịch so với những năm trước khi mà càng về những tháng cuối năm tỷ lệ tăng thu càng cao. Xuất phát từ tình hình này, nhận thấy số thu NSNN trong 6 tháng cuối năm sẽ không thể bằng 6 tháng đầu năm.

Theo phân tích của lãnh đạo Cục Thuế XNK, việc tăng thu chủ yếu từ ô tô nguyên chiếc nhập khẩu, nguồn thu này không ổn định do vướng mắc Nghị định 116/2017/NĐ-CP trong thời gian dài, nên khi tháo gỡ được vướng mắc các DN đã NK ồ ạt từ tháng 9/2018 dẫn đến số thu tăng vọt. Tuy nhiên hiện nay lượng ô tô nguyên chiếc NK đã giảm dần do nhu cầu sẽ đi vào ổn định.

Đặc biệt là trong bối cảnh tình hình kinh thế giới 6 tháng cuối năm 2019 được dự báo tiếp tục trên đà tăng trưởng, song tiểm ẩn nhiều thách thức, khó khăn, thuế suất thuế nhập khẩu theo các FTA trong giai đoạn cắt giảm mạnh, đặc biệt Hiệp định CPTPP chính thức có hiệu lực từ 14/1/2019 ảnh hưởng lớn tới tình hình thu ngân sách nhà nước, các nguồn thu dự kiến giảm mạnh.

Theo tính toán của Cục Thuế XNK, giảm thu do ảnh hưởng từ các FTA trong năm 2019 khoảng 13.820 tỷ đồng. Bên cạnh đó, theo quy định tại Nghị định số 125/2017/NĐ-CP, từ ngày 1/1/2018 một số dòng hàng linh kiện ô tô nhập khẩu sẽ áp dụng mức thuế suất ưu đãi là 0%, do đó sẽ phải hoàn thuế NK đối với thuế nhập khẩu linh kiện cho các DN đáp ứng được các điều kiện quy định tại Nghị định này, dự kiến hoàn khoảng 6.000 tỷ đồng trong đó hoàn trong năm 2019 là 4.000 tỷ đồng, hoàn sang năm 2020 là 2.000 tỷ đồng.

Với tình hình trên, dự kiến số thu NSNN năm 2019 từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 312.230 tỷ đồng. Lãnh đạo Tổng cục Hải quan khẳng định sẽ nỗ lực, tích cực trong công tác thu NSNN để đạt chỉ tiêu phấn đấu được giao là 315.500 tỷ đồng.

Để hoàn thành được chỉ tiêu này, toàn ngành cần nỗ lực hơn nữa trong công tác quản lý thu NSNN, tạo điều kiện thuận lợi cho DN. Trong đó, các cục hải quan các tỉnh, thành phố cần theo dõi, bám sát tình hình thực tế, đặc biệt là các nguồn thu, cơ sở thu, đảm bảo đưa ra nhóm giải pháp phù hợp với đặc thù địa bàn.

Cùng với đó, tiếp tục bám sát và thực hiện hàng loạt giải pháp thu NSNN đã được Tổng cục Hải quan đưa ra tại chỉ thị 723/CT-TCHQ ngày 30/1/2019 như: Tăng cường công tác quản lý hải quan kịp thời phát hiện hành vi buôn lậu, gian lận thương mại gây thất thu NSNN. Trong đó, tập trung công tác giá, rà soát Danh mục quản lý rủi ro về giá để xác định dấu hiệu nghi vấn, thực hiện tham vấn, kiểm tra sau thông quan có hiệu quả; vấn đề phân loại, áp dụng mức thuế cũng cần được chú trọng tránh tình trạng phân loại không thống nhất. Thực hiện rà soát kiểm tra trường hợp miễn thuế, đặc biệt là các trường hợp miễn thuế dự án ưu đãi đầu tư, do có sự khác biệt về chính sách ưu đãi đầu tư giữa Luật Thuế XK, thuế NK số 45 và Luật thuế XK, thuế NK số 107; tập trung phân tích đánh giá rủi ro sau thông quan đối với hàng luồng Xanh để tổ chức kiểm tra sau thông quan hoặc thanh tra chuyên đề kịp thời cảnh báo khâu thông quan, tránh sai sót lặp lại; tổ chức thu hồi nợ có khả năng thu hồi, không để phát sinh nợ, đặc biệt với các khoản nợ sau thanh tra, kiểm tra sau thông quan; xử lý các khoản nợ còn vướng mắc trong kiểm tra, thanh tra...